Wpływ mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie młodych ludzi to temat coraz częściej poruszany wśród rodziców, nauczycieli i pracowników służby zdrowia. Obecnie niemal połowa amerykańskich nastolatków twierdzi, że media społecznościowe mają przeważnie negatywny wpływ na osoby w ich wieku – i niemal tyle samo deklaruje, że ograniczyło ich używanie. Tak przynajmniej wynika z raportu opublikowanego we wtorek, który badał postawy amerykańskich nastolatków i ich rodziców wobec social mediów i smartfonów.
Najnowszy raport Pew Research Center to aktualny obraz tego, jak młodzież postrzega swoje korzystanie z social mediów – po wcześniejszym badaniu z grudnia, w którym prawie połowa nastolatków przyznała, że są online niemal bez przerwy. Od tego momentu rodzice nieustannie wzywają firmy technologiczne do większych działań w zakresie ochrony młodzieży i ograniczenia ich czasu spędzanego w sieci. W zeszłym roku ówczesny naczelny chirurg USA Vivek Murthy zaapelował do Kongresu o wprowadzenie etykiet ostrzegających o ryzyku związanym z mediami społecznościowymi, podobnych do tych na alkoholu i tytoniu. Australia wprowadziła przełomowe prawo zakazujące korzystania z social mediów osobom poniżej 16. roku życia, a w marcu gubernator Utah Spencer Cox podpisał ustawę nakazującą sklepom z aplikacjami weryfikację wieku użytkowników i udostępnianie danych deweloperom, aby chronić młodzież przed treściami nieodpowiednimi dla ich wieku.
We wrześniu i październiku 2024 roku ośrodek badawczy Pew przepytał więc 1391 nastolatków w wieku 13–17 lat i ich rodziców. Z odpowiedzi młodzieży wynika, że 48% uważa, że social media mają „przeważnie negatywny” wpływ na ich rówieśników – to wzrost w porównaniu do 32% w 2022 roku. Zaledwie 11% twierdzi, że social media mają „przeważnie pozytywny” wpływ. Jednocześnie tylko 14% uważa, że social media negatywnie wpływają na nich osobiście – choć to również wzrost z 9% w 2022 roku. Mimo to młodzież wydaje się podejmować próby ograniczenia swojego korzystania z social mediów – 45% twierdzi, że spędza na nich zbyt dużo czasu (wzrost z 36% w 2022 roku), a 44% zadeklarowało, że ograniczyło czas spędzany zarówno w social mediach, jak i na smartfonie.
„Nadmierne korzystanie z social mediów wydaje się główną przyczyną depresji wśród osób w moim wieku. Ludzie pozwalają, aby wpływały na nich opinie osób, których nie znają, i to rujnuje ich stan psychiczny” – napisał jeden z nastolatków cytowanych w raporcie.
Raport sugeruje jednak, że wpływ social mediów różni się w zależności od płci oraz rasy i pochodzenia etnicznego – dziewczęta są np. nieco bardziej niż chłopcy skłonne do stwierdzenia, że media społecznościowe wpłynęły negatywnie na ich sen, produktywność, zdrowie psychiczne i pewność siebie. Wyniki te są zgodne z badaniami z 2019 roku, które sugerowały, że związek między mediami społecznościowymi a depresją może być silniejszy u dziewcząt niż u chłopców (social media mogą szkodzić dziewczętom, zwiększając ryzyko cyberprzemocy i ograniczając aktywności sprzyjające dobremu samopoczuciu, np. sen).
Co więcej, w 2021 roku wewnętrzne dokumenty firmy Meta pokazały, że Instagram pogarsza problemy z wizerunkiem ciała u jednej na trzy nastolatki. Od tego czasu Meta wprowadziła więc nowe polityki i praktyki mające na celu poprawę bezpieczeństwa młodzieży, w tym nowe narzędzia oparte na AI, które mają wykrywać, gdy nastolatki kłamią na temat swojego wieku w aplikacji. Jak wynika z wtorkowego raportu, dziewczęta (48%) częściej niż chłopcy (40%) deklarują również ograniczenie korzystania z social mediów.
Ogólne zdrowie psychiczne młodzieży wciąż jest jednak dużym powodem do zmartwień – 89% rodziców i 77% nastolatków zadeklarowało, że są „do pewnego stopnia” lub „bardzo” zaniepokojeni tym tematem. Z raportu wynika też, że to rodzice bardziej martwią się wpływem social mediów na swoje dzieci niż same nastolatki. Social media (44%) i technologia ogólnie (14%) znalazły się bowiem najwyżej na liście rzeczy, które według rodziców najbardziej negatywnie wpływają na zdrowie psychiczne młodzieży, podczas gdy tylko 22% i 8% nastolatków odpowiednio wskazało te same kwestie.
– Technologia sprawia, że boją się próbować nowych rzeczy, są mniej kreatywni i rzadziej potrafią samodzielnie rozwiązywać problemy – zarówno w relacjach, jak i fizycznie – powiedziała jedna z matek nastolatka biorących udział w badaniu.
Jest jednak światełko w tunelu: prawie 60% nastolatków stwierdziło bowiem, że media społecznościowe dają im „przestrzeń do wyrażania swojej kreatywności”, a jeszcze więcej twierdzi, że pomagają im być na bieżąco z tym, co dzieje się w życiu ich przyjaciół.
Źródło: „Nearly half of teens say social media is bad for youth mental health, report finds”, edition.cnn.com [dostęp: 23.04.2025]