Prawie dwie trzecie z nas jest aktywne w mediach społecznościowych. Platformy, które miały służyć podtrzymywaniu więzi międzyludzkich, z czasem stały się jednak ich niszczycielami. Scrollując, nie budujemy prawdziwych więzi, publikując komentarz pod zdjęciem, nie dbamy o bliskość. Okazało się też, że social media powodują uzależnienie. Dlaczego i jakie są tego objawy, a przede wszystkim jak sobie z tym radzić?
Kompulsywne sprawdzanie powiadomień i lajków. Niepokój, gdy zbyt długo jesteś odcięta od Facebooka czy Instagrama. Odruch sięgania po telefon zaraz po przebudzeniu i w każdej wolnej chwili. Scrollowanie, które zabiera czas wolny albo ten przeznaczony na pracę. To wszystko pierwsze objawy uzależnienia od mediów społecznościowych. Z czasem sytuacja robi się coraz poważniejsza. Zaczynasz ukrywać przed innymi, ile czasu spędzasz w social mediach. Zamiast niepokoju, odczuwasz silny lęk, gdy nie możesz sprawdzić, co zmieniło się w mediach społecznościowych. Organizujesz swoje życie, by zawsze mieć na nie czas. Narażasz się na niebezpieczeństwo – wchodzisz na jezdnię nie patrząc, czy coś jedzie, za to patrząc w telefon, albo scrollujesz podczas prowadzenia samochodu. Zaniedbujesz prawdziwe relacje. Stajesz się agresywna, gdy ktoś sugeruje, że możesz być uzależniona od social mediów.
Jakie są przyczyny uzależnienia od social mediów? Ich działanie, które pobudza twój ośrodek nagrody w mózgu. Każdy lajk, powiadomienie, komentarz powodują wyrzut dopaminy. A mózg to lubi i z biegiem czasu chce coraz więcej i więcej. Na tym etapie nie odróżnia bowiem, co jest dla ciebie dobre, a co złe. Nie rozumie, że spędzenie czterech godzin dziennie w mediach społecznościowych może kosztować cię relacje z innymi, przebodźcowanie, niemożność robienia rzeczy naprawdę wartościowych. Dopiero ty sama możesz się tym zająć, porównując korzyści, jakie niesie korzystanie z mediów społecznościowych z ich negatywnymi skutkami. A te potrafią być druzgocące.
Pierwsze, co zabiera ci uzależnienie od social mediów, to czas. To proste – kiedy scrollujesz, nie robisz innych rzeczy. Nie sprzątasz, by mieć dookoła miłą przestrzeń, nie gotujesz zdrowego jedzenia, nie pracujesz nad rozwijającym cię projektem. Nie zajmujesz się swoją pasją i nie rozmawiasz z partnerem. Nie bawisz się z dziećmi i nie wiesz, co się u nich dzieje. Innymi słowy uzależnienie od social mediów zabiera ci prawdziwe życie. Zamienia cię w pochylone nad telefonem zombie, któremu egzystencja przemija na przesuwaniu zmieniających się obrazków na ekranie. To nie wszystko. Spekuluje się, że na dłuższą metę uzależnienie od social mediów będzie mieć druzgocące skutki dla działania naszego mózgu, powodując wręcz epidemię demencji! Uzależnienie od social media sprawia również, że tracisz koncentrację. Rozpraszasz się i nie jesteś w stanie efektywnie wykonywać swoich codziennych zadań. Wpływa na twoje relacje z innymi. Wyobraź sobie randkę, na której obydwie osoby siedzą z nosami w telefonach. Jak wpływa to na ich związek? Czy są w stanie się poznać? Zbudować bliskość? Podobne sytuacje dzieją się w parkach. Opiekunowie wyprowadzają swoje psy na spacer i zamiast je obserwować, scrollują. Tracą czas, który pomógłby im zbudować więź z czworonogiem, ale też czas dla siebie – nie widzą kojącej obecności drzew, piękna zmieniających się pór roku. Tak jakby uzależnienie od social mediów zabierało nam życie, a na pewno możliwość przeżywania go w pełni.
Wyjście z uzależnienia od social media nie jest proste, ale jest możliwe. Wymaga tylko od ciebie po pierwsze zauważenia problemu, a po drugie – konsekwencji. Na początek pomogą ci aplikacje pokazujące czas przed ekranem. Jeśli okaże się, że średnio spędzasz przed telefonem kilka godzin dziennie, czas wdrożyć działania, by uwolnić się od uzależnienia od mediów społecznościowych. Jeśli sięgasz po smartfon zaraz po przebudzeniu, by sprawdzić Facebooka albo Instagrama, przypomnij sobie starą, dobrą instytucje budzika. Telefon zostaw w innym pokoju, a na nocnej szafce postaw zwykły zegarek albo, jeśli masz ochotę, taki, który obudzi cię światłem. Skrupulatnie planuj wieczory, byś nie miał pretekstu, by sięgnąć po telefon. Zajęcia dodatkowe, spotkanie z przyjaciółką, a może sesja declutteringu? Wszystko, co sprawia, że nie scrollujesz, się sprawdzi (i będzie na pewno dla ciebie sto razy bardziej korzystne). Jeśli media społecznościowe zapewniają ci rozrywkę, znajdź sobie inną. Warto wręcz przygotować sobie listę rzeczy, które możesz robić w zamian i świadomie z niej korzystać. Mogą to być papierowe książki, seriale albo podcasty. Dobre będzie też wszystko, co powtarzalne i transowe: kolorowanki, gra na instrumencie, freewriting albo ręczne robótki. Bardzo przyjemne rzeczy, przyjemniejsze niż scrollowanie! Problem w tym, że mózg tego nie wie, szukając najprostszych sposobów na przyjemność. Walcząc z uzależnieniem od mediów społecznościowych potrzebna jest więc spora doza konsekwencji i samokontroli, ale tak, wyjście z tego nałogu jest możliwe.