Czym jest stan zapalny? To naturalna i wrodzona odpowiedź obronna naszego ciała, która ma za zadanie ograniczenie liczby niebezpieczeństw i napastników. W wersji idealnej stan zapalny to nasilenie reakcji obronnej, która z czasem ulega osłabieniu i samoistnemu wyciszeniu. Główne objawy stanu zapalnego to podwyższenie temperatury, zaczerwienienie, obrzęk i ból.
Niestety, w związku ze zmianami środowiska, nasileniem stresu, wzrostem zanieczyszczeń oraz innych czynników, które wymieniać mogłabym do końca tego tekstu, coraz częściej w naszym ciele wybucha pożar, który wcale nie gaśnie. Co więcej – niekiedy wybucha bez powodu. W przypadku chorób autoimmunologicznych komórki układu odpornościowego atakują swoje własne tkanki (np. tarczycę, trzustkę, stawy czy jelita) i traktują jak wrogów. Wielu z nas żyje z permanentnym stanem zapalnym niektórych tkanek, czuje osłabienie i zmęczenie (bo organizm jest w stanie nieustającej wojny i traci mnóstwo zasobów na jej toczenie), a pacjent nawet nie wie, że może być inaczej, bo zapomniał, jak się czuł, kiedy było dobrze. Zmiany na gorsze zachodziły stopniowo, niepostrzeżenie, każdego dnia. Chociażby w tkance tłuszczowej u osób otyłych – ten pożar tli się nieustannie. Zachęcam do wprowadzenia do diety strażackich produktów, abyśmy mogli ugasić stan zapalny i wrócić do równowagi.
Warzywa i owoce pełne są substancji przeciwutleniających, które radzą sobie ze skutkami stanów zapalnych, ale również wygaszają je – dzięki witaminie C, E oraz beta-karotenowi, który następnie może przekształcić się w witaminę A.
Pomocna może być oliwa. Badania pokazują, że świetnie przeciwzapalnie działa dieta śródziemnomorska, a zwłaszcza jeden z jej składników. Pewien specjalista od zapachów, gdy odwiedził Europę i poczuł zapach świeżej oliwy, pomyślał o lekach przeciwbólowych. Okazało się, że ów zapach to oleokantal – substancja zawarta m.in. w ibuprofenie, przeciwdziałająca m.in. stanom zapalnym stawów. Włączcie więc do diety oliwę extra virgin tłoczoną na zimno – nawet do 50 ml dziennie.
Tłuszcze to chyba najważniejsza zmienna w interesującym nas temacie. Te z grupy omega-3 powinniśmy spożywać w jak największych ilościach (ich źródłem są ryby i wodorosty, olej lniany, orzechy włoskie), bo stany zapalne wyciszają. Z kolei prozapalnie działają tłuszcze z grupy omega-6, a przede wszystkim tzw. tłuszcze trans. Znajdują się one w wysoko przetworzonej żywności, utwardzonych tłuszczach roślinnych (margarynach) i wielu wypiekach cukierniczych. Niestety, polskie ustawodawstwo nie wymaga nawet podawania informacji na opakowaniach produktów o wykorzystaniu takich tłuszczów.
Co jeszcze możemy zrobić? Gryźć orzechy! Według badań Global Burden of Disease na trzecim miejscu przyczyn przedwczesnej śmierci i inwalidztwa jest zjadanie niewystarczającej ilości pestek i orzechów. Garść orzechów każdego dnia może wydłużyć nasze życie w zdrowiu średnio o dwa lata. Zalecam więc różne orzeszki i pestki. I jeszcze jedno: dwa orzechy brazylijskie zaspokajają dzienne zapotrzebowanie na selen. A to kolejna substancja przeciwzapalna (dużo jej również w ostrygach).
Pozostałe słynące z przeciwzapalnych właściwości produkty, które warto dorzucić do codziennej diety, to m.in. imbir, bazylia, mniszek lekarski, stewia, aloes, czarnuszka, nagietek lekarski, zielona herbata, gorzka czekolada i niewielkie ilości czerwonego wina (alkohol generalnie jest w tej szkodliwej grupie).
I wreszcie – grzeb w ziemi. Są w niej bakterie, które podczas pracy w ogródku unoszą się i trafiają do naszych dróg oddechowych i do ust, poprawiają nam humor i również wygaszają zapalenia w organizmie. Dlatego nieumyta marchewka prosto z grządki będzie świetną przekąską.