W relacji z narcyzem lepiej wyczulić swoje emocjonalne radary i liczyć się z tym, że za każdym słowem może kryć się ukryty przekaz. Zwłaszcza w sytuacji, gdy popadamy w konflikt z osobą narcystyczną – wówczas zrobi ona wszystko, by odsunąć od siebie oskarżenia i zmanipulować cię tak, aby źródło problemu odnaleźć w tobie. Psychoterapeutka Erin Leonard podaje trzy charakterystyczne frazy, które toksyczni ludzie często wypowiadają podczas kłótni.
Ekspertka omówiła je na łamach amerykańskiego serwisu Psychology Today. Trzy wymienione przez nią zbitki słowne to rodzaj mechanizmu obronnego, który narcystyczny partner lub narcystyczna partnerka stosują w dyskusji. Ma on na celu wywołać w nas poczucie winy wobec narcyza i spacyfikować wszelkie próby pociągnięcia go do odpowiedzialności. Znając ich prawdziwe znaczenie, szybciej zorientujesz się, w którym momencie druga osoba próbuje skierować rozmowę na korzystne dla siebie tory i uniknąć nieprzyjemnej konfrontacji z rzeczywistością.
Na pierwszy rzut oka to zdanie wydaje się uprzejme, ale po głębszym przeanalizowaniu go można dojść do wniosku, że tak naprawdę jest próbą odcięcia się od emocji drugiej osoby. Erin Leonard nazywa je „antyempatycznym”. Używając takiej frazy, partner lub partnerka nawet nie próbują zrozumieć naszych uczuć i odgradzają się od nich. To, co czujemy, jest dla niego/niej „obce” – a więc nieważne, niezasługujące na refleksję ani współczucie.
Psychoterapeutka wyjaśnia, że prawdziwie empatyczny partner potrafi rozpoznać nasz stan emocjonalny i nazwać go – a tym samym chętnie podejmuje próby wczucia się w naszą sytuację. Zdania, które sygnalizują, że ktoś naprawdę się o nas troszczy, to na przykład: „Czujesz się zraniona, rozumiem to. Ale kochanie, to było wielkie nieporozumienie” lub „Jesteś zła, widzę. Nie do końca wiem dlaczego, ale chcę to zrozumieć”.
Wypowiadając takie zdanie, narcystyczny partner lub partnerka chcą zrzucić na ciebie winę za powstałe nieporozumienie. Nawet jeśli odpowiedzialność leży po ich stronie, będą celowo odwoływać się do emocjonalnych argumentów, bo wiedzą, że w ten sposób odwrócą twoją uwagę i nie będą musieli zostać skonfrontowani z własnymi błędami. Narcyz może więc zastosować w kłótni argument typu: „Jesteś zbyt emocjonalna”, „Masz obsesję”, „Masz problem ze złością” itd. Osoba niesłusznie zaatakowana skupia się wówczas na obronie i w ten sposób narcyz zostawia sobie wygodną furtkę, by wyjść z całej sytuacji bez szwanku.
Co więcej, poczucie złości, które wywołał w tobie komentarz narcyza, sprawi, że zaczniesz się zastanawiać: „A może on miał rację? Może naprawdę mam problemy ze złością?”. Choć tak naprawdę to on jest winnym twojego złego samopoczucia. Ten klasyczny zabieg manipulacyjny pozwala osobom narcystycznym łatwo przerzucić odpowiedzialność za konflikt na drugą osobę i w ten sposób ochronić swoje kruche ego.
Kolejna ulubiona fraza narcyzów to zabieg manipulacyjny mający na celu wywołać w tobie poczucie winy. Gdy toksyczny partner lub toksyczna partnerka muszą stawić czoła krytyce, ich najczęstszą reakcją jest szybki kontratak. Dlatego zaczynają dramatyzować, stawiać siebie w roli ofiary i obwiniać cię za rozpad waszej relacji. Przecież wszystko układało się dobrze – to ty, podnosząc problem, niszczysz ten związek – daje do zrozumienia narcyz.
Jako osoba wrażliwa i empatyczna możesz na skutek takich słów naprawdę zacząć odczuwać wyrzuty sumienia. Zupełnie niesłusznie. Konflikty i poruszanie niewygodnych dla partnera kwestii to naturalny element relacji. Nikogo nie można obwiniać za to, że chce wyjaśnić problem, który zauważył w związku.
Jeśli regularnie słyszysz powyższe zdania od swojego partnera bądź swojej partnerki, istnieje prawdopodobieństwo, że mogą oni znajdować się w spektrum narcyzmu. Umiejętność rozpoznania stosowanych przez nich technik manipulacji może pomóc ci zadbać o swój komfort i dobrostan psychiczny. Jest też niezbędne w wyznaczaniu granic toksycznemu partnerowi.