Specjalistyczne badania immunochemiczne wykazały, że cały proces produkcji plemników jest zależny od obecności estrogenów i ich specyficznych receptorów: alfa i beta, koniecznych do ich działania, a obecnych w „fabryce” produkującej plemnik - kanalikach plemnikotwórczych.
Dlaczego o początkach rozwoju płodu męskiego decydują estrogeny (hormony uważane za kobiece)? One jako pierwsze stymulują ośrodki w mózgu do produkcji odpowiednich hormonów, odpowiedzialnych za rozwój płodu i jego płeć. Podobnie o rozwoju i dojrzewaniu plemników (atrybutu mężczyzny) decydują także estrogeny. Estrogeny powstają z testosteronu, ale aby mogły powstać, muszą być obecne pewne enzymy (aromataza), które dokonają tej przemiany. Ich obecność w kanalikach plemnikotwórczych także potwierdziły liczne badania. Także te „kobiece” hormony - estrogeny, mają decydujący wpływ na zatrzymanie wzrostu kości długich w odpowiednim czasie.
Dlaczego produkcja plemników zaczyna się dopiero w wieku 11-13 lat (w zależności od różnych czynników środowiskowych czy geograficznych), a wówczas stanowią one dla organizmu rozwijającego się mężczyzny „obcy element” ? Jeżeli już w pełni sprawny układ immunologiczny chłopca „dowie się” o obecności plemników, wytworzy swoiste przeciwciała, które mogą stwarzać wiele problemów w prokreacji. Dzieje się tak wówczas, gdy dojdzie do urazów, stanów zapalnych jąder.
Każdy płód jest początkowo wyposażony w struktury dla obu płci. Rozwój, różnicowanie wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych zależą od czynności jądra płodowego. W czasie rozwoju płodowego najwcześniej rozwijającym się systemem jest system hormonalny, z jego głównym hormonem - testosteronem, ale „uruchomienie” tego systemu jest zależne od estrogenów. Testosteron jest wydzielany już od 8. tygodnia życia płodowego przez komórki Leydiga, które znajdują się w jądrze płodowym.
Jednak na poszczególnych etapach rozwoju mogą pojawić się nieprawidłowości w budowie i prawidłowym funkcjonowaniu narządów płciowych. Ważne jest, aby po urodzeniu chłopiec został przebadany w zakresie budowy narządów płciowych. W wieku 2 lat w worku mosznowym powinny być obecne dwa jądra. W razie nieprawidłowości chłopiec powinien być obserwowany i w razie konieczności odpowiednio leczony (leczenie hormonalne lub operacyjne).
Nieprawidłowa lokalizacja jąder u chłopca może zostać naprawiona. Niezstąpione jądro - wnętrostwo, to stan, w którym jądro po jednej lub obu stronach pozostaje poza moszną. Zaniedbanie takiego stanu może prowadzić do poważnych następstw - problemów z płodnością czy nawet rozwoju procesów nowotworowych.
Bardzo ważny jest okres, kiedy chłopiec zaczyna dojrzewać, czyli 11.-13. rok życia. Następuje wówczas wiele zmian - zmiany w budowie ciała, pojawia się owłosienie typowe dla mężczyzny, zmiana głosu. Ale najważniejsze, pojawiają się plemniki, czyli dowód na to, że kiedyś może zostać tatą.
Okres ten także wymaga pilnej obserwacji, ponieważ proces dojrzewania u chłopca może pojawić się później, a wówczas musimy go połączyć z zaburzeniem określanym medycznie jako hipogonadyzm. Zdarza się także odwrotnie, wtedy mamy do czynienia z przedwczesnym dojrzewaniem płciowym. Szczególną rolę, pomocną w diagnostyce tych stanów, odgrywają badania hormonalne.
Po okresie dojrzewania zaczyna się czas dojrzałości. Okres od 20. do 45. roku życia to optymalny czas dla mężczyzny, aby udowodnić swoją męskość - zostawić po sobie następcę. Ale różnie z tym bywa. Odkładanie decyzji o dziecku na później, zbyt rzadkie współżycie, palenie papierosów, alkohol, nieprawidłowa waga ciała, stres, przemęczenie, odwodnienie (po alkoholu), niedostatek snu, zaburzenia rytmu dobowego (praca w nocy), przegrzewanie jąder (kąpiele, bielizna), sterydy anaboliczne, nadmierne ćwiczenia fizyczne, praca w warunkach szkodliwych (metale ciężkie, herbicydy, rozpuszczalniki organiczne, promieniowanie rtg) powoduje, że o problemach związanych z zaburzeniami płodności dowiadujemy się stanowczo za późno.
Problemami tymi zajmuje się nauka nazywana andrologią. W latach 60. XX wieku powstała ona jako nowa dyscyplina medyczna. Andrologia (andros = mężczyzna i logos = nauka) obejmuje zasadniczo dwa przedziały wiekowe u panów. Pierwszy to okres rozrodczości, wiek 20–45 lat, potem chwila przerwy i drugi okres - po 50. roku życia. Ten drugi okres to stopniowy spadek formy, zniechęcenie - okres bardzo różnie nazywany, m.in. męskim przekwitaniem, czyli andropauzą, a naukowo zespołem LOH - zespołem późnego hipogonadyzmu.
Andrologia, oczywiście, obejmuje także problematykę wieku dziecięcego i młodzieńczego, opóźnione dojrzewanie, problemy endokrynologiczne. Andrologia wymaga współpracy z lekarzami innych specjalności: urologami, endokrynologami, seksuologami i, oczywiście, z ginekologami - w przypadku problemów związanych z płodnością pary.
Materiały prasowe kampanii pt. „Jestem kobietą i dbam…”, realizowanej przez sieć laboratoriów medycznych Diagnostyka. 1 września 2015 rozpoczął się IV etap kampanii, w ramach którego można kupić bon na pakiet przekrojowych badań dla osób dojrzałych.