Prezentacja prac Rajmunda Ziemskiego w zestawieniu z aktualnie tworzącymi artystkami i artystami z Polski i zagranicy: Matthiasa Garffa, Diany Lelonek, Joanny Rajkowskiej, Anny Siekierskiej, Bartka Zalewskiego, Weroniki Zalewskiej i Zoe (Małgorzaty Gurowskiej i Agaty Szydłowskiej). Wszystkie prace łączy niepokój twórców o przyszłość ziemi, natury i człowieka.
7 czerwca br. w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu otwarta zostanie wyjątkowa wystawa pt. „System wczesnego ostrzegania”. To druga odsłona ekspozycji, która przez miesiąc (19.04-26.05) gościła w Pałacu Czapskich Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, ciesząc się dużym zainteresowaniem publiczności. Piotr Sarzyński w Tygodniku Polityka napisał „Kuratorka wystawy ciekawie zderzyła ze sobą dwa artystyczne światy. (…) Obrazy Ziemskiego, pełniące na wystawie niejako rolę artystycznych protoplastów rodzimej sztuki ekologicznej, skonfrontowane zostały z pracami (instalacje, zapisy działań artystycznych, fotografie, wideo) twórców, którzy dziś uważnie przyglądają się stykowi świata ludzkiego i ptasiego. Bo dziś ptaki traktować można też jako system wczesnego ostrzegania przed nadchodzącą katastrofą. Pytanie tylko, czy mamy do czynienia z trelem skowronka na pobudkę czy już z łabędzim śpiewem?” Kuratorką ekspozycji jest Diana Lelonek, artystka wizualna, po raz pierwszy występująca w tej roli, we współpracy z Joanną Kanią i Magdaleną Kołtunowicz. Inicjatorem i organizatorem wystawy jest Fundacja Rajmunda Ziemskiego - Ziemski Art, która od 2023 r. zajmuje się twórczym zarządzaniem spuścizną Rajmunda Ziemskiego. Wystawa w Radomiu potrwa do 25 sierpnia.
Rajmund Ziemski (1930-2005, urodzony w Radomiu) jest zaliczany do grona czołowych polskich malarzy drugiej połowy XX wieku. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli nurtu abstrakcji niegeometrycznej. To wizjoner i prekursor jakże aktualnych dziś tematów z obszaru ekologii, zagrożeń cywilizacyjnych oraz świata ludzkich i nieludzkich emocji.
Na wystawie zobaczymy obrazy artysty z dwóch cyklów – „Ptaki” i „Oczy”, w których Ziemski uwrażliwia odbiorców na kwestie ekologii, sytuacji i odpowiedzialności człowieka wobec innych gatunków i całego istnienia. O swoich płótnach mówił jak o ostrzegawczych komunikatach: Współczesna cywilizacja zafundowała nam tyle gróźb, z groźbą atomowej zagłady na czele, że sądzę, iż podstawowym zadaniem artystów w tej chwili jest: ostrzegać. I to właśnie chcę robić. Moje obrazy nie mówią o urokach świata, a przestrzegają przed najgorszym, przed obłędem, przed dehumanizacją. Moje intencje są jasne. Obawa wynikająca z troski i miłości to zupełnie coś innego niż przerażenie.
Zarówno cykl Ptaki, jak i Oczy daje nam możliwość bezpośredniego spotkania z ludzko-nieludzkimi hybrydami. Zanurzone w toksycznych substancjach i odpadach oczy wpatrują się w widza. W obrazach tych czuć bliskość do Mortonowskiej „lepkości” i toksyczności krajobrazu antropocenu. (…) W czasach polikryzysów, w obliczu katastrofy klimatycznej i widma wojny obrazy Rajmunda Ziemskiego są niezwykle aktualne – komentuje swój wybór Diana Lelonek, kuratorka wystawy „System wczesnego ostrzegania”.
Nazwa wystawy „System wczesnego ostrzegania” bierze się z funkcji, jaką w kopalniach XX wieku pełniła klatka z kanarkiem. Stanowiła ona „żywy” czujnik, który ostrzegał górników przed niebezpieczeństwem wybuchu. Czy podobną rolę pełnią artyści? Czy intuicja artystek i artystów może być również traktowana jako „system wczesnego ostrzegania”? Czy poprzez swoją twórczość i zaangażowanie są w stanie zasygnalizować zbliżające się niebezpieczeństwo? Pytania te stawia kuratorka wystawy.
Wystawa „System wczesnego ostrzegania” koncentruje się na temacie współistnienia ludzi i ptaków. Ptaki są współmieszkańcami miast, współdzielą przestrzeń miejską razem z ludźmi. Są jednocześnie ofiarami działalności człowieka – wiele gatunków znika z naszego krajobrazu, ich populacja maleje. Z drugiej strony, ptaki świetnie przystosowują się do trudnych warunków życia i podejmują różne strategie przetrwania oraz przystosowania się do trudnej rzeczywistości. Ten właśnie temat podejmują projekty Anny Siekierskiej, Małgorzaty Gurowskiej i Agaty Szydłowskiej, które zobaczymy na wystawie przygotowanej przez Lelonek. Wielkoformatowe ptaki Matthiasa Garffa wykonane z odpadów i złomu nawiązują z kolei do ptasich wizerunków na obrazach Ziemskiego. Wspólne wielowarstwowe uwikłania ciał ludzkich i nie-ludzkich zobaczymy w pracy wideo Weroniki Zalewskiej. Temat kryzysu klimatycznego i wyzwań, jakie stoją przed ludzkością podejmuje wprost projekt Bartka Zalewskiego. Joanna Rajkowska natomiast w przejmującym cyklu poświęconym Strefie Gazy opowiada nam o tym, jak ludobójstwo idzie w parze ze zniszczeniem całego ekosystemu.
Wystawa „System wczesnego ostrzegania” jest nowym projektem podejmującym temat dorobku artystycznego Rajmunda Ziemskiego. To kolejny krok do przywrócenia tego wybitnego twórcy do obiegu polskiej i międzynarodowej sztuki – mówi Katarzyna Ziemska z Fundacji Rajmunda Ziemskiego, Ziemski Art.
Wystawie towarzyszy katalog w jęz. polskim i angielskim z tekstami m.in. Diany Lelonek, Joanny Kani, Jakuba Gawkowskiego, Stanisława Łubieńskiego, Piotra Sarzyńskiego i Magdaleny Kołtunowicz.
Rajmund Ziemski (1930-2005), urodzony w Radomiu, tu spędził także swoje dzieciństwo. Życie dorosłe związał z Warszawą. Absolwent Wydziału Malarstwa warszawskiej ASP w pracowni Artura Nachta-Samborskiego, 1955. Na macierzystej uczelni spędził całe swoje życie zawodowe. Od 1958 r. pedagog, w latach 1960-67 asystent w pracowni malarstwa Jana Cybisa. Od 1967 prowadził samodzielną pracownię malarstwa, początkowo na Wydziale Architektury Wnętrz, a od 1978 do 2000 r. dyplomującą pracownię na Wydziale Malarstwa. Aktywny uczestnik życia artystycznego, postrzegany najczęściej jako spadkobierca tradycji kolorystów i zarazem istotny twórca ekspresyjnego nurtu malarstwa materii. W 1979 r. laureat Nagrody im. Jana Cybisa, najważniejszej nagrody polskiej przyznawanej malarzom.
Rajmund Ziemski, pomimo powszechnego uznania, nie zabiegał o sukces mierzony popularnością. Przeciwnie, był człowiekiem skromnym, głęboko skupionym na swej pracy artystycznej i działalności dydaktycznej. Malował lub rysował codziennie, nieprzerwanie przez kilkadziesiąt lat, pozostawiając po sobie ogromną spuściznę. Ziemski należy do pokolenia malarzy, które debiutowało w grudniu 1954 roku na słynnej X Jubileuszowej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale. W latach 60. i 70. brał udział w ważnych prezentacjach młodej sztuki polskiej w Stanach Zjednoczonych, Francji, Belgii, Niemczech, Danii, Szwajcarii, Austrii i Szwecji. Łącznie uczestniczył w ponad stu wystawach zbiorowych.
Pierwsza wystawa indywidualna malarza odbyła się w warszawskiej Galerii Sztuki Nowoczesnej (Krzywe Koło) w 1957 r. W czasie swej działalności artystycznej zorganizował w sumie 30 wystaw indywidualnych w Polsce i za granicą, m.in. w Waszyngtonie, Chicago, Wiedniu czy Brukseli.
Obecnie prace Rajmunda Ziemskiego znajdują się w muzeach zagranicznych, najważniejszych muzeach polskich i w kolekcjach prywatnych. W roku 2010, pięć lat po śmierci artysty, Zachęta gościła wystawę retrospektywną: „Rajmund Ziemski. Pejzaż 1953-2005”.
Partnerzy:
ASP Warszawa, Fundacja PGE, dela.art collection, Eneris, TESTA
Patroni medialni:
Polityka, Zwierciadło, ART MONITOR, SZUM, Artinfo.pl, KMag