Jak przygotować się do gastroskopii krok po kroku?

Czym jest gastroskopia i kiedy się ją wykonuje?

Gastroskopia (endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego) polega na wprowadzeniu przez usta cienkiego, giętkiego przewodu z kamerą (endoskopu) do przełyku, żołądka i początkowego odcinka jelita cienkiego. Badanie zwykle wykonuje się w trybie ambulatoryjnym. Obraz z kamery jest na bieżąco oceniany na monitorze. W trakcie gastroskopii można pobrać wycinki do badania histopatologicznego lub usunąć drobne zmiany, np. polipy.

Gastroskopia jest zalecana zarówno w celach diagnostycznych, jak i leczniczych. Najczęstsze wskazania przed gastroskopią:

• przewlekła lub nawracająca niestrawność;
• ból w nadbrzuszu, uczucie pieczenia za mostkiem lub inne dolegliwości żołądkowe;
• nudności, wymioty lub uczucie zalegania pokarmu;
• trudności w połykaniu (dysfagia) lub ból przy połykaniu;
• podejrzenie krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
• diagnostyka zapaleń, owrzodzeń, zmian przerostowych i nowotworowych;
• badania w kierunku choroby trzewnej (celiakii);
• zabiegi lecznicze, np. tamowanie krwawienia, poszerzanie zwężeń przełyku, usuwanie połkniętych ciał obcych.

Decyzję o skierowaniu na badanie podejmuje lekarz na podstawie objawów, dotychczasowych wyników i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Dane kontaktowe do pracowni endoskopowej znajdują się na stronie: https://doctorpro.pl/wroclaw/services/endoscopy.

Dieta przed gastroskopią

Przygotowanie żywieniowe ma duże znaczenie, ponieważ resztki pokarmowe w żołądku mogą utrudnić ocenę błony śluzowej. W przeddzień badania zaleca się dietę lekkostrawną, która zmniejsza ilość zalegającej treści pokarmowej i gazów. Warto unikać potraw ciężkostrawnych i obfitych kolacji. Do produktów dozwolonych w przeddzień gastroskopii należą:

• jasne pieczywo pszenne;
• drobne kasze, np. kasza manna, kuskus, biały ryż, drobny makaron;
• fermentowane napoje mleczne: kefir, jogurt naturalny, zsiadłe mleko;
• jaja w formie lekkostrawnej (na miękko, jajecznica lub omlet na parze);
• chude mięso: wołowina, cielęcina, królik, kurczak, indyk;
• chude ryby: dorsz, pstrąg, flądra, sandacz;
• gotowane, przecierane warzywa: ziemniaki, marchew, buraki, szpinak, dynia;
• warzywa i owoce bez skórek i pestek, np. sałata zielona, pomidor bez skórki, dojrzałe jabłka, morele, brzoskwinie, melony;
• napoje: woda niegazowana, kompoty z dozwolonych owoców.

Jednocześnie wskazane jest unikanie produktów, które długo zalegają w żołądku, nasilają wzdęcia lub podrażniają przewód pokarmowy. W dniu poprzedzającym badanie nie zaleca się:

• pieczywa pełnoziarnistego, razowego, żytniego na zakwasie;
• grubych kasz i grubych płatków zbożowych;
• jaj smażonych i gotowanych na twardo;
• tłustych mięs (np. wieprzowina, tłusta wołowina, dziczyzna) i tłustych ryb (np. łosoś);
• potraw smażonych na tłuszczach, sosów ciężkich, potraw panierowanych;
• roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica), cebuli, czosnku, kapusty;
• słodkich napojów gazowanych, wody gazowanej i alkoholu;
• dużych ilości masła, śmietanki słodkiej, tłustych olejów roślinnych.

Taka modyfikacja diety pomaga zmniejszyć ilość resztek pokarmowych i gazów, co poprawia widoczność w trakcie badania. Ostatni lekkostrawny posiłek zazwyczaj zaleca się zjeść wieczorem w dniu poprzedzającym gastroskopię, zgodnie z instrukcją otrzymaną z ośrodka wykonującego badanie.

Inne zalecenia przed endoskopią żołądka

Oprócz diety kluczowe znaczenie ma przerwa w przyjmowaniu pokarmów i płynów przed gastroskopią. Istotne jest też dostosowanie przyjmowanych leków, szczególnie przeciwkrzepliwych i stosowanych w chorobach przewlekłych. Przed gastroskopią najczęściej obowiązują następujące zasady:

• pozostanie na czczo przez co najmniej sześć godzin przed badaniem (bez jedzenia i picia, łącznie z wodą);
• powstrzymanie się od palenia tytoniu i żucia gumy na minimum cztery godziny przed badaniem;
• w chorobach wymagających regularnych leków (np. nadciśnienie, choroby serca, tarczycy, padaczka) - przyjęcie porannej dawki bardzo wcześnie, popijając niewielką ilością wody, zgodnie z zaleceniem lekarza;
• w przypadku leków wpływających na krzepnięcie - wcześniejsza konsultacja z lekarzem kierującym, czy i kiedy należy je odstawić;
• w przypadku leków „na żołądek” z grupy inhibitorów pompy protonowej - często zaleca się przerwę około 14 dni przed badaniem, o ile lekarz kierujący nie zdecyduje inaczej;
• w cukrzycy - ustalenie indywidualnego schematu przygotowania z lekarzem prowadzącym (szczególnie jeśli stosowana jest insulina lub doustne leki hipoglikemizujące);
• poinformowanie lekarza wykonującego gastroskopię o wszystkich przyjmowanych lekach, chorobach przewlekłych, alergiach oraz wcześniejszych zabiegach endoskopowych.

Przed wyjściem na badanie warto również przygotować kwestie organizacyjne. Zwykle należy zabrać dotychczasową dokumentację medyczną (zwłaszcza wcześniejsze wyniki endoskopii), skierowanie (jeśli jest wymagane), dokument tożsamości ze zdjęciem czy okulary do czytania, jeśli są potrzebne do podpisania zgody i zapoznania się z dokumentami. Często zaleca się przyjazd przed wyznaczoną godziną, ponieważ czas trwania poszczególnych procedur może się nieco wydłużyć.