„Kosmos wzywa!" do Zachęty

Wystawa prezentuje, jak sztuka i nauka przenikały się i wpływały na siebie nawzajem w latach 60. w Polsce. Okres odwilży dla krajów bloku wschodniego wiązał się z rozpoczęciem zimnej wojny, której bronią stała się nauka i rozwój technologii. Loty w kosmos i energia jądrowa symbolizowały postęp. Rozwijające się dziedziny, jak cybernetyka, robotyka i sztuczna inteligencja wpływały na wyobraźnię większości społeczeństwa, budząc lęk i zarazem fascynację. Przeniknęły do zupełnie oddalonych rejonów od malarstwa począwszy, poprzez muzykę, aż po urbanistykę.

Wizja przyszłości odrywała się co raz bardziej od ziemi, zmierzając ku gwiazdom. Inspirowała twórców do projektów utopijnych miast, potencjalnej architektury na nowo zasiedlonych przez ludzkość planetach, strojów przypominających skafandry astronautów. Technologizacja życia przekładała się również na nowe postrzeganie ludzkiego ciała. Sztuka lat 60. przykłada dużą uwagę poszerzonej percepcji wizualnej – op-art. i dźwiękowej – muzyka eksperymentalna.

Opowiadając o tamtych czasach, nie można pominąć wątku mariażu nauki, technologii i sztuki z polityką. Wykorzystywanie działań artystycznych w celach propagandowych poprzez łączenie środowisk plenerami, sympozjami i zjazdami skończyło się na postulatach. Szanse na realizację miały natomiast projekty z zakresu wzornictwa przemysłowego. Interesującą pracą pokazywana na wystawie są rysunki Jerzego Sołtana według koncepcji Wojciecha Fangora, przedstawiające widok mozaiki z okna poruszającego się wagonu. Dekoracja peronów dworca Warszawa Śródmieście została zaplanowana w taki sposób, aby jej wygląd zależał od prędkości pociągu. Niestety nie zachowała się. Współczesną odpowiedź na mozaiki z 1962 roku będą stanowić dekoracje stacji nowej linii metra w Warszawie, również zaprojektowane przez Wojciecha Fangora.

Na wystawie zobaczymy głównie filmy: artystyczne, dokumentalne, ale i fabularne. Są plakaty, książki, projekty architektoniczne i scenograficzne, obiekty i makiety. Nie zabrakło oczywiście tradycyjnych prac malarskich i rysunkowych. Wystawa jest bardzo ciekawie zaaranżowana. Aby zobaczyć część pracy, trzeba zbliżyć się nieco do nieba i wspiąć na wysokie rusztowanie, na którym zaprezentowano kilka filmów i obiektów. Również niektóre obrazy dobrze widoczne są dopiero z tego poziomu.

Kosmos wzywa! aż do września, ale warto wybrać się na wystawę jak najszybciej, bo w te wakacje czeka jeszcze wiele innych atrakcji artystycznych.

Kosmos wzywa! Sztuka i nauka w długich latach sześćdziesiątych, 01.07 - 28.09, Zachęta.

artyści: Andrzej Bertrandt, Ewa Bończa-Tomaszewska, Włodzimierz Borowski, Barbara Braumann, Wojciech Bruszewski, Chanéac, Jan Chwałczyk, Emil Cieślar, Roman Cieślewicz, Viola Damięcka , Wojciech Fangor, Jerzy Fedorowicz, Karol Ferster, Stano Filko, Yona Friedmann, Jan Głuszak, Wanda Gołkowska, Krzysztof Gordon, Jadwiga Grabowska-Hawrylak, grupa | group Miasto, Oskar Hansen, Pascal Häusermann, Alfred Hirschmeier, Zdzisław Jurkiewicz, Teresa Józefowicz, Stanisław Kokesz, Július Koller, Grzegorz Kowalski, Rafał Kwinto, Janusz Kubik, Romuald Kutera, Paweł Kwiek, Andrzej Latos, Benon Liberski, Kurt Maetzig, Janusz Majewski, Andrzej Markowski, Viera Mecková, Alex Mlynárčik, Daniel Mróz, Bohdan Mazurek, Maria Michałowska, Józef Mroszczak, Stefan Müller, Marek Nowicki, Andrzej Pawłowski, Krzysztof Penderecki, Werner Pieske, Jindřich Polák, Janusz Połom, Ludmiła Popiel, Julian Raczko, Anatol Radzinowicz, Józef Robakowski, Jerzy Rosołowicz, Teodor Rotrekl, Eugeniusz Rudnik, Olgierd Rutkowski, Andrzej Sadowski, Ryszard Semka, Stanisław Siemek, Janusz Star, Jerzy Stawicki, Witold Surowiecki, Maria Syska, Kaja Szymańska, Lech Tomaszewski, Kazimierz Urbański, Andrzej Wajda, Ryszard Waśko, Andrzej Wiernicki, Ryszard Winiarski, Krzysztof Wodiczko, Andrzej Jan Wróblewski, Wojciech Zamecznik, Stanisław Zagórski, Krzysztof Zanussi, Gustaw Zemła, Jan Ziemski