W teorii święta powinny być czasem radosnym i ciepłym, choć grudniowym. W praktyce bywa różnie. W niektórych przypadkach wszędobylskie dekoracje i rozpisane na dzwoneczki melodie mogą prowadzić do obniżenia nastroju. Bożonarodzeniowa atmosfera nie udzieliła się komuś z twoich bliskich? Nie przypinaj mu łatki Grincha. Zamiast tego spróbuj zrozumieć, gdzie leży źródło problemu.
W końcu nawet zgryźliwy bohater Theodora Seussa Geisela miał swoje powody, aby nie cierpieć świąt Bożego Narodzenia. Jego niechęć miała korzenie w trudnych przeżyciach z dzieciństwa, przez które czuł się odrzucony i osamotniony. Jak tłumaczy terapeutka Amy Morin w serwisie „Psychology Today”, w prawdziwym świecie wielu z nas również zmaga się z niezagojonymi ranami. W efekcie zamiast beztrosko spacerować po rozświetlonych jarmarkach i cieszyć się pierwszym śniegiem, zaglądamy do gabinetów psychologów, szukając wskazówek, jak przetrwać ten „magiczny” czas. Specjalistka wymienia cztery główne przyczyny smutku, który często dotyka nas pod koniec roku. Choć na pozór wydają się oczywiste, w przedświątecznej bieganinie możemy łatwo je przeoczyć na twarzach naszych krewnych czy przyjaciół. A może nie dostrzegamy, że sami mamy z nimi kłopot? I jasne, nikt nie ma obowiązku uczestniczyć w masowych celebracjach. Wyjazd w tropiki czy na narty jest równie dobrą opcją co pasterka, składanie życzeń przy opłatku i barszcz z uszkami. Jednak niewykluczone, że ktoś tuż obok nas potrzebuje wsparcia i dobrego słowa. Warto więc wytężyć wzrok i otworzyć się na tych, na których nam zależy.
Aby spędzić święta z rodziną, wiele osób jest gotowa pokonać setki, a czasem nawet tysiące kilometrów. Nie każdy ma jednak taką możliwość. Zdarza się, że przez zawodowe zobowiązania czy finansowe obciążenia nie możemy sobie pozwolić na długie podróże. Samotność może towarzyszyć nam również w tłumie. Kiedy wśród biesiadników nie znajdujemy zrozumienia i ciepłych uczuć, możemy czuć się równie mocno wyobcowani i odizolowani jak w przypadku fizycznych barier. Ekspertka zachęca, aby w świątecznym czasie nawiązywać kontakt z bliskimi, nawet jeśli wydarzy się tylko przez ekran smartfonu czy laptopa. Jeśli sami doznajemy samotności, możemy zapisać się na wolontariat, wziąć udział w miejskiej wigilii czy wspólnym kolędowaniu. Każda próba zapewnienia sobie poczucia przynależności jest na wagę złota.
Czytaj też: Poczucie osamotnienia – jak znaleźć na nie antidotum?
Nie da się ukryć, że w święta sięgamy do kieszeni głębiej niż na co dzień. Nawet jeśli nie dajemy się wciągnąć w nadmierną konsumpcję i kupowanie ton prezentów, zazwyczaj chcemy przyjąć naszych gości jak najlepiej i upewnić się, że niczego im nie zabraknie. Zdaniem Morin obawa, że nie starczy nam na to środków finansowych, jest jedną z najpowszechniejszych przyczyn stresu przed Bożym Narodzeniem. W badaniu zorganizowanym w 2006 roku przez American Psychological Association ponad połowa uczestników przyznała, że zachodzi w głowę, jak związać w grudniu koniec z końcem. Terapeutka radzi, żeby w takiej sytuacji wyznaczyć sobie realistyczne limity wydatków i otwarcie komunikować się z rodziną na temat tego, co jesteśmy w stanie przygotować, a co przekracza nasze możliwości.
Gdy już w listopadzie zaczniemy maraton filmów świątecznych, vlogmasów i relacji z otwierania kalendarzy adwentowych, możemy nabrać przekonania, że nasze święta również będą wyglądały jak z obrazka. Niestety w przeciwieństwie do planu zdjęciowego, u nas pod blokiem nikt nie postawi wytwornicy śniegu, a kolędnicy nie będą mijać nas na każdym zakręcie. Badania opublikowane w „Journal of Happiness Studies” pokazały, że im większe mamy wymagania co do naszych świątecznych obchodów, tym bardziej będziemy się stresować i narażać na przygnębienie, gdy nie wszystko pójdzie perfekcyjnie. W tym czasie warto więc ograniczyć przeglądanie dopracowanych do perfekcji zdjęć z mediów społecznościowych i skupić się na tym, co mamy tu i teraz.
Czytaj też: Nie czujesz magii świąt? Psycholog tłumaczy, dlaczego pod choinką często znajdujemy rozczarowanie i smutek
Boże Narodzenie to szczególnie ciężki czas dla tych, którzy przechodzą przez żałobę. Puste miejsce przy stole będzie przypominać o zmarłej osobie, niezależnie od tego, czy to pierwsze święta w niepełnym składzie, czy już kolejne z rzędu. – Ci, którzy przeżywają stratę, w kulturowo znaczących momentach mogą doświadczać zwiększonego stresu i uczucia pustki ze względu na społeczny nacisk na rodzinną jedność – mówi terapeutka, podpierają się badaniami z czasopisma „Death Studies”. Pamiętaj, że w takim wypadku nie należy zmuszać ani samego siebie, ani innych do udawanej wesołości. Zamiast tego można zaproponować toast za zmarłą osobę czy wymienić się anegdotkami na jej temat.
Oto numery infolinii pomocowych, pod którymi Ty lub bliskie Ci osoby mogą otrzymać bezpłatną i anonimową pomoc psychologiczną:
- 112 – numer alarmowy w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia (czynny codziennie, przez całą dobę)
- 800 70 22 22 – Centrum Wsparcia Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym (czynny codziennie, przez całą dobę, dostępny dla osób pełnoletnich)
- 116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (działa 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę)
- 116 123 – Ogólnopolska Poradnia Telefoniczna dla Osób Przeżywających Kryzys Emocjonalny (tylko dla osób pełnoletnich, dostępna 24/7)
- 800 120 002 – Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” (czynny codziennie, przez całą dobę)
Źródło: „4 Reasons You Might Feel More Depressed During the Holidays”, psychologytoday.com [dostęp: 04.12.2024]