Główną funkcją stopy jest udział w poruszaniu się oraz podpieraniu ciała w trakcie stania. Od jej kształtu między innymi zależy rodzaj naszego chodu i sposób utrzymywania pozycji wyprostowanej. Wszelkie deformacje w jej obrębie przenoszą się na nasze stawy kolanowe, biodrowe oraz kręgosłup. Refleksologia idzie krok dalej, według tej metody każdemu punktowi na stopie odpowiada określony organ, narząd wewnętrzny bądź część ciała. W jodze również zwracamy uwagę na ogromne znaczenie stopy dla utrzymania harmonii w całym ciele. Prawidłowy rozkład ciężaru ciała na stopie, nacisk i napięcie jest niezbędne by utrzymać zdrowie.
W naszej cywilizacji stopy są często tematem raczej do wstydzenia się niż chwalenia. Skutkiem takich zachowań jest maskowanie ich i zasłanianie. Wszelkiego rodzaju skarpety, pończochy oraz obuwie mają być atrakcyjne, by ukryć to, co nam się nie podoba. Jedynym miejscem, gdzie przyzwalamy sobie na ich pokazanie jest basen lub plaża. Z zadziwieniem można też zauważyć jak szybko po wyjściu z wody wiele osób zaczyna zakrywać stopy. W skrajnych przypadkach możemy obserwować osoby chodzące latem po plaży w skarpetkach czy też pełnych butach. Każdy z nas ma wyobrażenie idealnego kształtu, jeśli go brak zaczynamy maskowanie niedoskonałości. Dlatego często nosimy obuwie niedostosowane do kształtu naszej stopy. Jeśli odciśniemy stopę w piasku, a następnie do niego przystawimy but, zauważymy czy faktycznie swobodnie mieścimy w nim stopę.
Możemy mieć tutaj do czynienia z kilkoma deformacjami. Nasze paluchy mogą być koślawe (hallux valgus), szpotawe, młotkowate, młoteczkowate i szponiaste. Nie jest to problem tylko natury estetycznej, poprzez pojawianie się modzeli i odcisków występuje również silny ból.
Chcąc zadbać o prawidłowy kształt paluchów powinniśmy ćwiczyć jogę w separatorach (urządzenie używane w pedicure do malowania paznokci). Regularne stosowanie ich w trakcie zajęć pozwala nam na utrzymanie skorygowanego kształtu stopy. Warto zatem sprawdzić jak jest w naszym przypadku. Jeśli nie potrafimy swobodnie rozszerzyć paluchów to znak że mięśnie tej części stopy stały się „martwe” zaś kości są nadmiernie ściśnięte. Osoby ćwiczące jogę w zaproponowany tutaj sposób, potwierdzają iż palce zaczynają się rozszerzać i prostować.
Inny problem to brak zachowania równowagi w napięciu dwóch łuków w obrębie stopy: poprzecznego i podłużnego.
Mięśnie zlokalizowane w podeszwie mogą być zbyt słabe powodując płaskostopie poprzeczne lub podłużne, mogą też być nadmierne przykurczone wywołując problem nazywany stopą wydrążoną. W pierwszym przypadku łuki stóp są zapadnięte, w drugim zaś nadmiernie uniesione.
W jodze Iyengara od pierwszych zajęć uczymy początkujących by stojąc odpowiednio dociskali stopy. Równomierne rozkładanie ciężaru podnosi łuk stopy i opuszcza go w przypadku nadmiernego uniesienia. Ważne są cztery punkty: nasada dużego palucha, nasada małego palca, wewnętrzna i zewnętrzna pięta.
Stojąc dociskamy równomiernie te miejsca. W przypadku wydrążonej stopy trudniej jest przycisnąć nasadę dużego palucha i wewnętrzną piętę, a przy płaskostopiu nasadę małego palca i zewnętrzną piętę. Jeśli chcemy trwałych zmian, pracę wykonaną na zajęciach przenosimy na codzienne życie. Stojąc czy chodząc uważnie rozkładamy ciężar ciała, zgodnie z powyższą zasadą.
Deformacje mogą pojawić się również w obrębie pięty i stawu skokowego. W przypadku, gdy stojąc, mocniej dociskamy wewnętrzną pietę, mamy do czynienia ze stopą koślawą lub płasko-koślawą, jeżeli mocniej dociskamy zewnętrzną - mówimy o stopie szpotawej. Dodatkową informacją dla nas jest podeszwa buta. Po niej możemy zaobserwować rozkład ciężaru ciała w trakcie chodzenia. Warto sprawdzić, którą część ścieramy najbardziej. W praktyce asan dbamy, by zarówno wewnętrzna jak i zewnętrzna część pięty dociskały do podłoża oraz o to, by staw skokowy pozostawał w pozycji neutralnej.
W poniższej sekwencji asan zastosuj wskazówki zawarte w tekście. Jeśli deformacja obejmuje paluchy, ćwicz w separatorach. W pozostałych przypadkach dbaj o równomierne rozkładanie ciężaru ciała pomiędzy cztery punkty na swojej stopie. Potrzebna jest dyscyplina, by w pracy nad sobą być regularnym, wytrwałym i zawziętym. Ważne jest też, by praca nie ograniczała się tylko to czasu lekcji, ale wykraczała poza nią. Jeśli ćwiczysz w separatorach, żeby rozszerzać przykurczone palce, a następnie, po zajęciach założysz malutkie szpilki na wysokim obcasie to twoja praca nie zmieni kształtu ciała. Chcąc osiągnąć trwałe efekty swojej praktyki, pracę stóp, poznaną na zajęciach jogi, przenoś na cały dzień. Tylko wtedy jest szansa, aby kształt stopy uległ zmianie. Dużo cierpliwości i nieustępliwości w pracy nad sobą przynosi najlepsze efekty.
[caption id="" align="alignnone" width="150" caption="Zobacz asany zalecane przez Marka Bednarskiego-->
[/caption]