Mikrobiom skóry – jaką rolę pełnią bakterie na naszej skórze?

Mikrobiom skóry człowieka

„Mikrobiota jelitowa już od dawna trafia na pierwsze strony gazet, obecnie jednak reflektory kierują się coraz częściej na mikrobiotę skóry, najrozleglejszą spośród naszych mikrobiot. Tylko dlaczego akurat teraz zaczynamy się interesować całym tym maleńkim światem? Przecież ścisły związek między skórą a bakteriami jest znany już od bardzo dawna – dlaczego dopiero teraz pojawiła się koncepcja mikrobioty?” – pytają biolog Alain Géloën i dziennikarka Alexandra Raillan w książce „Mikrobiom skóry. Przewodnik po świecie naturalnej i zrównoważonej pielęgnacji skóry”. Otóż jest to przede wszystkim związane z rozwojem badań nad identyfikacją bakterii. Kiedyś jedyną metodą była ich hodowla, dziś z pomocą przychodzą nam biologia molekularna i analiza DNA. Dzięki temu wiemy np., że zachwianie równowagi mikrobioty może doprowadzić do powstawania różnych dolegliwości zdrowotnych, jak choćby trudno gojące się rany, czy może osłabić aktywność układu odpornościowego.

„Wszystkie bakterie należące do mikrobioty są ważne i każda z nich jest niezwykle istotna dla zdrowia” – puentują autorzy książki.

Mikrobiom skóry twarzy

Usta

Podczas pocałunku przekazujemy sobie nawzajem mikroorganizmy. Już 10 s wystarczy, żeby zmieszało się ze sobą 80 milionów bakterii, a im częściej te sam osoby się całują, tym bardziej ich mikrobioty robią się do siebie podobne. Efekt zaczyna się pojawiać po 9. pocałunku w ciągu dnia i zwykle utrzymuje się przez 1,5 godziny.

Mikrobiota skóry i jelit to system naczyń połączonych

Po odkryciu wzajemnego oddziaływania między mózgiem a jelitami, co przysporzyło tym ostatnim tytułu „drugiego mózgu”, przyszła pora na kolejne rewelacje i od niedawna badacze mówią o istnieniu dwóch innych nieznanych nam wcześniej osi: jelita – skóra oraz mózg – skóra.

Ta pierwsza wyjaśnia związek przyczynowo-skutkowy między dietą a stanem cery (doświadczenie życiowe wskazywało, że taka relacja musi istnieć, ale dziś już mamy na to dowody naukowe), ta druga wskazuje, że stres zaburza szczelność skóry i w rezultacie obniża odporność organizmu.

Mikrobiom skóry człowieka – ciekawostki

Czy wiesz, że...?

• Skóra stanowi 16% całkowitej wagi człowieka.
• Powierzchnia możliwa do skolonizowania przez drobnoustroje wynosi blisko 25 m²: do 2 m² skóry trzeba dodać powierzchnię m.in. włosów prawie do samego korzenia i gruczołów czy przestrzeń pod paznokciami. Mikrobiom skóry to prawdziwe bogactwo: na 1 cm² skóry człowieka przypada ok. 10 tys. bakterii.
• Pocenie się pozwala utrzymać kwaśne pH skóry, co przeciwdziała zasiedlaniu się bakterii patogennym, które preferują środowisko zasadowe.
• W jamie ustnej można doliczyć się 10 miliardów drobnoustrojów należących do 700 różnych gatunków, w większości są to bakterie beztlenowe.
• Do wzbogacenia mikrobioty skóry dziecka mogą przyczynić się posiadanie psa lub kota oraz kontakt z roślinnością – dotykanie liści i trawy na podwórku czy kwiatów doniczkowych w domu.

Mikrobiota skóry – jak o nią zadbać?

• Unikaj dotykania co chwilę twarzy dłońmi, ponieważ łatwo w ten sposób nanieść na skórę kurz i różnego rodzaju patogeny, a to może zaburzyć mikrobiom skóry.
• Czyść regularnie ekran telefonu komórkowego i korzystaj ze słuchawek lub funkcji głośnego mówienia.
• Stosuj kosmetyki z filtrami UV, nie zapominaj o żadnym odsłoniętym fragmencie skóry. Nie wystawiaj niechronionej skóry na słońce.
• Obserwuj stan swojej cery, dbaj o zachowanie jej naturalnej kwasowości – pH ok. 5,5 do 6 w fałdach (jej zakłócenie objawia się większym wysuszeniem skóry suchej i nadmiernym natłuszczeniem skóry tłustej). Mikrobiota skóry wrażliwa jest na pH.
• Nie pal papierosów (tytoń zmniejsza elastyczność skóry) i ogranicz picie alkoholu (zawarty w nim cukier zakłóca prawidłową regenerację komórek).
• Do mycia twarzy używaj zimnej lub letniej wody – nigdy gorącej, aby nie ryzykować zachwiania delikatniej równowagi skóry.
• Aby osuszyć twarz – oklepuj ją, a nie trzyj.

Więcej w: „Mikrobiom skóry. Przewodnik po świecie naturalnej i zrównoważonej pielęgnacji skóry”, wyd. Znak Koncept