Biblioteka Narodowa opublikowała raport czytelnictwa w Polsce w roku 2023, który okazał się zaskakująco pozytywny. Wynika z niego, że 43 proc. Polaków przeczytało w 2023 roku co najmniej jedną książkę. To wzrost o 9 punktów procentowych i najwięcej od dekady. Wzrosło też zainteresowanie bibliotekami, szczególnie u młodych mężczyzn, i zmienił się sposób pozyskiwania informacji o książkach – dużą w tym zakresie rolę zaczęli bowiem odgrywać influencerzy i media społecznościowe.
Z najnowszego raportu Biblioteki Narodowej wynika, że w 2023 roku lekturę co najmniej jednej książki w ciągu dwunastu miesięcy poprzedzających badanie zadeklarowało 43 proc. badanych – to o 9 punktów procentowych więcej niż w dwóch ostatnich latach i najwięcej od 10 lat. Poza rokiem 2020 wskaźnik ten przez niemal całą dekadę utrzymywał się na niższym poziomie.
Twórcy raportu sugerują, że na ten wzrost mógł mieć wpływ wpisany w Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa wymóg otwarcia bibliotek publicznych w co najmniej połowę sobót w ciągu roku. Poszerzyło to bowiem dostępność bibliotek, dzięki czemu podwoił się odsetek odwiedzających je, a największy wzrost w tym zakresie widać wśród aktywnych zawodowo mężczyzn w wieku 25–39 lat.
Czytają przede wszystkim osoby uczące się i studiujące (68 proc.), przy czym odsetek czytelników co najmniej 7 książek rocznie jest tu prawie dwukrotnie wyższy niż w całej populacji (15 proc.). Istotny wpływ odgrywa tu obowiązek lekturowy wynikający z pobierania nauki w szkole lub na uczelni, jednak uczniowie i studenci deklarują, że czytają nie tylko dlatego, że się tego od nich wymaga. 50 proc. osób uczących się lub studiujących deklaruje, że lubi albo bardzo lubi czytać książki, a przeciwne emocje czynność ta wywołuje u 29 proc. osób z tej grupy.
Literatura kryminalna, sensacyjna, thriller oraz literatura obyczajowa, romanse i powieści erotyczne to najbardziej poczytne typy książek. W 2023 roku nie odnotowano istotnych zmian w porównaniu z wyborami lekturowymi w roku poprzednim i obserwujemy kontynuację wcześniej zaobserwowanych trendów. Kolejny już sezon, niezmiennie od 2019 roku, najpoczytniejszym autorem wśród polskich czytelników jest Remigiusz Mróz (5,6 proc. czytelników). Na szczycie poczytności utrzymuje się ta sama trójka: Mróz, Katarzyna Bonda i Harlan Coben.
Jak prezentuje się czytelnictwo pod względem płci? Tak jak w poprzednich latach to kobiety częściej czytają książki niż mężczyźni (odpowiednio 50 proc. i 36 proc.). Nie bez znaczenia jest fakt, że wychowaniem dzieci, w tym czytaniem im książek, zajmują się częściej kobiety. Dzięki tej aktywności nie tracą kontaktu z czytaniem dla przyjemności. Również podobnie jak w poprzednich latach wygląda czytelnictwo pod względem wieku czytelników. Prawdopodobieństwo czytania książek okazuje się odwrotnie proporcjonalne do wieku. Im starsi respondenci, tym mniej wśród nich czytelników, przy czym szczególnie wyróżniają się tu grupy usytuowane na przeciwległych krańcach tej osi – nastolatkowie i osoby powyżej 70. roku życia. Osoby najmłodsze (w wieku 15–18 lat) zaś uczęszczają do szkół, co z różnych powodów sprzyja czytaniu.
Osobę czytającą książki najłatwiej spotkać w miastach liczących co najmniej 200 tys. mieszkańców. Z kolei najrzadziej książki czyta się w małych miastach, liczących do 20 tys. mieszkańców. Na tym tle pozytywnie wyróżnia się wieś, gdzie odsetek czytelników książek jest na poziomie średniej dla całej badanej populacji.
W badaniu stanu czytelnictwa w 2023 roku po raz pierwszy uwzględniono dodatkowe sposoby pozyskiwania informacji o książkach, które są związane z internetowymi ogniwami społecznego obiegu książki. Są to: podcasty, vlogi, krótkie filmy, wpisy influencerów rekomendujące książki i czytanie na platformach, takich jak: TikTok, gdzie obecna jest społeczność BookTok, YouTube z BookTubem czy też Instagram. Badanie odnotowało grupę 7 proc. czytelników korzystających z tego źródła informacji o książkach.
Mimo, że świat Internetu i multimediów coraz odważniej wkracza do świata książek, literatura w formatach cyfrowych jest wciąż zdecydowanie mniej popularna niż drukowana. Lekturę co najmniej jednego tytułu na ekranie urządzenia elektronicznego w 2023 roku zadeklarowało 7 proc. czytelników, przy czym zbiorowość ta powoli rośnie. Powolne tempo zmian pod tym względem znajduje odzwierciedlenie w preferencjach formy edytorskiej czytanych książek – badania z roku 2022 dowiodły bowiem tego, że Polki i Polacy zdecydowanie wolą książki drukowane niż te w formatach cyfrowych.
Pełny raport Biblioteki Narodowej na temat stanu czytelnictwa w Polsce w 2023 roku jest dostępny na oficjalnej stronie Biblioteki Narodowej.
Źródło: Biblioteka Narodowa, „Stan czytelnictwa książek w Polsce w 2023 roku”