W dniach 26-27 października w Warszawie odbędzie się VI Konferencja Sekson – o seksualności i rodzicielstwie osób z niepełnosprawnościami. Jej organizatorem jest Fundacja Avalon i w jej trakcie, wspólnie z uczestnikami, chce znaleźć odpowiedzi na kilka bardzo ważnych pytań. Czy przyjemność to coś, do czego ciągle dążymy? Coś, czego poszukujemy w życiu, seksie, relacji, odpoczynku? Czy potrafimy przyjemność przeżywać i się z niej cieszyć? Maria Wachowicz (Fundacja Avalon) w rozmowie z Żanetą Krysiak, kierowniczką Projektu Sekson Fundacji Avalon, przybliży nam temat spotkania i pokaże, dlaczego warto się wybrać na to wyjątkowe wydarzenie.
W dniach 26 i 27 października już po raz szósty odbędzie się Konferencja Sekson. Jaki jest główny cel tej inicjatywy?
Konferencja Sekson powstała przede wszystkim po to, żeby przywracać głos osobom z różnymi niepełnosprawnościami i zachęcać do mówienia o własnej seksualności i rodzicielstwie. To wydarzenie, podczas którego OzN w sposób autonomiczny i podmiotowy dzielą się tym, jak przeżywają swoją seksualność, czy jakie napotykają wyzwania w realizowaniu swoich potrzeb w tym obszarze, a także relacyjnych lub rodzicielskich. Zadaniem Konferencji jest też sieciowanie specjalistek i specjalistów zdrowia intymnego, psychicznego, edukatorek i edukatorów seksualnych, osób samorzeczniczych i aktywistycznych w obszarze seksualności, a także praw osób z niepełnosprawnościami. Dzięki tym corocznym spotkaniom naprawdę udaje nam się zwiększać dostęp do rzetelnej wiedzy, normalizować temat edukacji seksualnej wśród OzN i ich bliskich, ale też edukować studentów i specjalistów o potrzebach osób z niepełnosprawnościami. No i jeszcze jeden cel, którego nie można pominąć – po kilku latach pracy przy Konferencji i jej organizacji myślę o niej jako o Święcie Seksualności dla każdego i każdej – niezależnie od ograniczeń, przekonań, dostępu do wiedzy, doświadczeń seksualnych, wieku czy sytuacji życiowej. To, o co ogromnie dbamy, to inkluzywność naszych działań i otwartość na osoby uczestniczące. Widzę, że jest to też doceniane przez naszą grupę odbiorczą – co roku obserwuję te same twarze i bardzo zaangażowaną społeczność wokół Seksonu – daje mi to dużo radości i satysfakcji.
Skąd pomysł na temat przewodni tegorocznej edycji wydarzenia, czyli „Prawo do przyjemności”?
Temat przyszedł do mnie w trakcie moich studiów seksuologicznych, w ramach których uczyłam się m.in. o tym, czym jest sekspozytywne podejście. Zaczęłam zdawać sobie sprawę z tego, że w działaniach na rzecz osób z niepełnosprawnościami mało jest o tym pozytywnym wymiarze seksualności, intymności czy bliskości. Przyjemność jest bardzo często pomijana lub w ogóle nie uwzględniana, kiedy mówi się o funkcjonowaniu OzN. I bardzo chciałam to skonfrontować podczas Konferencji i posłuchać głosów osób z niepełnosprawnościami, specjalistek i specjalistów, którzy z nimi pracują. Jestem naprawdę podekscytowana tegorocznym programem i nie mogę się doczekać tych prelekcji oraz paneli. I oczywiście, że nie będzie tylko “przyjemnie”, bo nadal dla części osób z niepełnosprawnościami przyjemność nie jest dostępna i osiągalna, czy to ze względu na samą niepełnosprawność, czy zależność od osób trzecich. Ale będziemy na pewno podkreślać, że prawo do przyjemności powinno być zagwarantowane każdemu człowiekowi i być może efektem tegorocznych rozmów będzie wypracowanie dalszych kierunków działań w tym obszarze.
Dlaczego edukacja społeczeństwa w tym zakresie jest tak istotna?
Bo seksualność to część każdego i każdej z nas. A zaniedbany, czy wręcz tabuizowany – jak w przypadku wielu osób z niepełnosprawnościami – dostęp do rzetelnej edukacji o seksualności, będzie wiązać się z trudnościami – nie tylko w sferze seksualnej, ale także w nawiązywaniu relacji. Również z ogromnym strachem przed poznaniem kogoś, z zagrożeniem, że ktoś będzie przekraczał nasze granice, z ich nieznajomością czy nawet z wyzwaniami dot. zdrowia psychicznego. Bardzo chciałabym, żebyśmy nie bali się, jako społeczeństwo, tematu seksualności, bo uczy nas ona m.in. tego, jak bardzo różnorodni jesteśmy i jak odmienne mamy potrzeby, jak inaczej możemy przeżywać swoją tożsamość. To wszystko ma także wpływ na to, jak społecznie postrzegamy osoby z niepełnosprawnościami – im mniejszy jest w nas strach przed różnorodnością, tym bardziej otwarci i empatyczni jesteśmy. Dlatego dla mnie za edukacją seksualną idzie, nierozerwalnie, edukacja antydyskryminacyjna i równościowa.
No dobrze, to „przyjemność”, czyli? W jakim kontekście ją definiujecie, przygotowując tę konferencję?
Wcale jej nie definiujemy i to jest chyba najfajniejsze! 😊 Tuż przed Konferencją przeprowadziłyśmy ankietę badawczą wśród osób z niepełnosprawnościami, na którą odpowiedziało 120 respondentek i respondentów z różnymi niepełnosprawnościami, w której pytaliśmy m.in. o to, czym dla osób badanych jest przyjemność. Czytanie odpowiedzi dało nam naprawdę bardzo dużo, bo pokazały one, jak różnie przyjemność rozumiemy, przeżywamy, jak odmiennie jej doświadczamy. W odpowiedziach pojawia się seks, relaks, spędzanie czasu z drugą osobą, bliskość, ale przytaczane są także kwestie bardzo wzruszające jak “robienie tego, co chcę”, “zapomnienie”, “mój wybór” czy “brak bólu i dyskomfortu”. O wynikach ankiety będziemy jeszcze mówić podczas wystąpienia Projektu Sekson na Konferencji. Naszym celem jest niedefiniowanie przyjemności i oddanie głosu osobom z niepełnosprawnościami, żeby mogły opowiedzieć o swojej definicji przyjemności. Na wydarzeniu pojawią się osoby, które będą mówić o tym, jak trudno jest przeżywać przyjemność mając niepełnosprawność. Zaplanowany jest wykład o przyjemności w kontekście pacjentów terminalnych, jak również osób z endometriozą. Myślę, że uda nam się pokazać, jak bardzo jest to indywidualne doświadczenie, ale też, jak ważna jest przyjemność w naszych życiach i doświadczeniach. Pojawi się ona w kontrze do ról społecznych i kulturowych, do narzucanych ról płciowych, do tematu niepełnosprawności i seksualności.
Jakie są najważniejsze przeszkody, z którymi mierzą się osoby z niepełnosprawnościami, w kontekście prawa do przyjemności?
To przede wszystkim brak kierowanej do osób z niepełnosprawnościami edukacji seksualnej – a w konsekwencji – brak świadomości, że ja jako osoba z niepełnosprawnością, mam swoje prawa, w tym prawo do realizowania własnych potrzeb seksualnych, czy właśnie prawo do przyjemności.
Druga bardzo ważna kwestia – i także konsekwencja braku edukacji seksualnej – to przekonanie, że to mnie w ogóle nie dotyczy. Zinternalizowanie bardzo wykluczających stereotypów i przekonań o tym, że jako osoba z niepełnosprawnością nie będę w życiu odczuwać satysfakcji, radości, bliskości, intymności.
To, co często się pojawia, to także relacje z rodzicami i bardzo duża zależność od osób bliskich, która ogranicza wolność i autonomiczność. Dlatego wyjątkowo ważna jest także praca z otoczeniem osób z niepełnosprawnościami i edukowanie o seksualności dorastających OzN, a także wspieranie – w tym procesie dojrzewania – rodziców.
Czy możesz powiedzieć kilka słów na temat programu, prelegentów i panelistów wydarzenia? Na co warto się wybrać?
Ja bym wybrała się na wszystko i zarezerwowała sobie całe dwa dni – 26 i 27 października :) Natomiast oczywiście postaram się coś nieobiektywnie zarekomendować. W sobotę serdecznie zapraszamy na panel “Między Systemem a Przyjemnością. Czy osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do przyjemności?”, który będzie niejako wprowadzeniem do tematu przyjemności w kontekście osób z niepełnosprawnościami. To także prezentacja różnych głosów samorzeczniczych i sojuszniczych. Zaraz po panelu będziemy mieć dwie świetne prelekcje o prawie do przyjemności osób z niepełnosprawnością intelektualną, a zaraz po nich rozpoczną się warsztaty, podczas których uczestnicy poćwiczą komunikację w relacji, dowiedzą się o inkluzywnych gadżetach erotycznych, czy doświadczą, jak przyjemność wpływa na nasze zdrowie psychiczne. Drugiego dnia planujemy świetny panel o języku przyjemności i tym, dlaczego tak trudno nam mówić o tym, co tę przyjemność nam sprawia. Pojawi się też m.in. wykład o bólu w jej kontekście. Niedzielę zamknie panel ekspercki, podczas którego będziemy zbierać rekomendacje, wnioski i głosy społeczności oraz osób uczestniczących. Chcemy wspólnie wyznaczyć dalsze kierunki działań w obszarze edukacji seksualnej i na rzecz osób z niepełnosprawnościami. W niedzielę zapraszamy też na warsztaty, m.in. z flirtowania i nauki randkowania, rozwijania własnej przyjemności seksualnej czy samoczułości i mindfulnessu. Na Konferencji pojawią się m.in. dr n. hum. Alicja Długołęcka, Kamila Raczyńska, Renata Orłowska, Barbara Płaczek, Patrycja Wonatowska, Marta Lorczyk, Mikołaj Tkaczyk. Po więcej informacji odsyłam na naszą stronę internetową: [VI Konferencja Sekson] (https://vi-konferencja-sekson.gridaly.com/)
To dla kogo dokładnie jest ta Konferencja? Czy może i powinien pojawić się na niej każdy, czy posiadacie jakieś konkretne grupy docelowe, na których Wam najbardziej zależy?
Odbiorcami naszej Konferencji są zarówno osoby z niepełnosprawnościami, ich bliscy, jak i studenci, specjalistki i specjaliści zdrowia seksualnego oraz psychicznego, osoby aktywistyczne i sojusznicze a także takie, które są po prostu zainteresowane tematyką seksualności. Staramy się docierać z wydarzeniem jak najszerzej, bo zależy nam przede wszystkim na integracji, wymianie doświadczeń i uczeniu się od siebie wzajemnie.
Jak zaprosić tych, którzy się wahają lub dla których przyjemność jest tematem tabu?
Dla osób mniej odważnych lub spoza Warszawy, polecam udział w wydarzeniu online. W taki sposób można, w otoczeniu własnego domu, w komfortowych warunkach, oddać się edukacji, doświadczaniu i przeżywaniu. Platforma, na której odbędzie się transmisja internetowa, daje możliwość interakcji z uczestnikami, komentowania wystąpień czy udziału w warsztatach online. Natomiast, jeśli tylko ktoś ma taką możliwość, serdecznie zapraszam do bycia z nami stacjonarnie w CIC Warsaw, na Chmielnej 73. Podczas Konferencji "offline” będzie można dodatkowo skorzystać z bezpłatnych badań w kierunku HIV i infekcji przenoszonych drogą płciową, odwiedzić stoiska naszych partnerów czy wziąć udział w planowanym na sobotę After Party. Odbędzie się na nim m.in. występ Oli Petrus i pokaz Drag Queen. Ale przede wszystkim będzie można się na nim poznawać i konfrontować ze swoimi przekonaniami, a być może także otwierać na nowe.
Gdzie można się zapisać na wydarzenie?
Zapraszam Was wszystkich na stronę: Rejestracja - VI Konferencja Sekson | Gridaly, gdzie znajdziecie formularz zgłoszeniowy. Udział w Konferencji jest bezpłatny, ale konieczna jest rejestracja. I proszę nie zwlekać, bo zazwyczaj miejsca na wydarzenie w wersji stacjonarnej rozchodzą nam się bardzo szybko. Mam nadzieję, że zobaczymy się już w październiku 😊