Jako rodzic masz za zadanie wyposażyć swoje dziecko w plecak, z którym pójdzie w świat. Od tego, co do niego włożysz, zależy, czy odnajdzie spełnienie. Poznaj dziewięć zasad wychowania szczęśliwego człowieka!
Zacznijmy od zadania: wyobraź sobie, że masz wybrać zdjęcie ilustrujące hasło: „szczęśliwe dziecko”. Pomyśl, co by przedstawiała taka fotografia. Podrzucanego przez ojca brzdąca, który się śmieje, puszcza bańki albo odpakowuje nową zabawkę? Właśnie taki wizerunek dziecięcego szczęścia jest najczęściej lansowany w mediach. A dlaczego ta fotografia nie może przedstawiać dziecka, które płacze, przytulone do mamy, bo zwierza jej się ze swoich problemów? Szczęście to nie tylko beztroskie chwile i uśmiech na twarzy. To coś znacznie głębszego. Oto zasady, którymi powinnaś się kierować w wychowaniu, by twoje dziecko jako dorosły człowiek było autentyczne i spełnione.
Jeśli dziecko czuje bezwarunkową miłość rodziców, bez względu na to, co zrobiło, nie będzie bało się do tego przyznać, bo wie, że otrzyma wsparcie, a nie karę. Bezwarunkowa miłość, okazywana wprost – słowami, gestami i zachowaniem – to najskuteczniejsza droga do uczynienia dziecka szczęśliwym. Dlatego nigdy nie daj się zniechęcić do zachwycania się swoim dzieckiem.
Na każdym kroku pamiętaj, że twoje dziecko NIE JEST tobą. Inaczej myśli, inaczej czuje, ma inne potrzeby. Zapisywanie dzieci na zajęcia, które tak naprawdę są zgodne z zainteresowaniami i pasjami rodziców, a nie ich samych, to najlepszy przykład na to, jak nie szanujemy potrzeb psychicznych naszych pociech i jak nie pozwalamy im iść własną drogą. Twoje dziecko ma w sobie wiele predyspozycji, a do niektórych aktywności nie ma wrodzonego talentu. To nie jest biała karta, którą ty zapiszesz, jak chcesz. Uszczęśliwianie dziecka polega na tym, żeby dać mu możliwość robienia tego, co ono chce.
Wielu rodziców nie toleruje takich uczuć, jak złość, zazdrość czy smutek u swojego dziecka. Nie pozwala na to, aby miało zły humor albo gorszy dzień. Zachowuje się tak, jakby za tymi odczuciami natychmiast szły poważne problemy wychowawcze lub emocjonalne. W rezultacie dzieci czują się winne własnych reakcji. Dlatego daj swojemu maluchowi prawo do bycia złym, wściekłym, rozczarowanym (również twoim zachowaniem). Twoja zgoda na jego emocje pomoże mu zaakceptować, a potem pokonać frustrację. Dobrze, by dziecko uczyło się od małego nazywania swoich stanów emocjonalnych. To pomoże mu zaakceptować siebie w całości, ze wszystkimi swoimi myślami. Nie da się być szczęśliwym, jeśli nie wolno nam czuć nic złego.
Dziecko szczęśliwe to takie, które wie, według jakich reguł ma postępować, żeby było dobrze. Chce wiedzieć, jakie zasady je obowiązują. Dzieci mają silną potrzebę bezpieczeństwa i jednym z jej wymogów jest wiedza „na czym się stoi”. Jeśli zawsze przed snem trzeba myć zęby, a tu nagle jednego wieczora mama jest na tyle pochłonięta rozmową przez Skype’a, że zapomina dopilnować szczotkowania, to po chwili radości z łamania zasad dziecko przeżywa frustrację. Nie rozumie, dlaczego do tej pory było to takie ważne, a teraz już nie jest. Dlatego zanim wprowadzisz w swoim domu jakąkolwiek zasadę, dobrze się zastanów, czy dasz radę jej przestrzegać.
Wyręczanie dzieci to stosunkowo nowy grzech rodziców. Jeszcze 50 lat temu żadnemu rodzicowi nie przyszło do głowy, żeby ubierać 10-latka, 8-latkowi wiązać buty, a za 5-latka spuszczać wodę w toalecie. Dziś jesteśmy naznaczeni poczuciem winy wobec naszych dzieci – że poświęcamy za mało czasu na zabawę z nimi, że na nie krzyczymy, że im nie zapewniamy rozrywek albo takiego dzieciństwa, jakie my mieliśmy. W nadskakiwaniu dzieciom szukamy rozgrzeszenia. Tymczasem człowiek szczęśliwy chce być samodzielny, chce mieć poczucie, że sobie poradzi, że umie, że „moc” jest z nim. Bez pozwalania na samodzielność, nawet tę zakończoną niepowodzeniem, uzależniamy dziecko od naszej obecności.
Rzeczywistość nie jest obiektywna. Zawsze mamy wybór, jak zinterpretować dane wydarzenie. Na wszystko można spojrzeć optymistycznie albo pesymistycznie. To ty pokazujesz dziecku, jaki stosunek powinno mieć do ulicznego korka, butelki, która się zbiła, rozlanego mleka czy zgubionych pieniędzy. Maluch od ciebie uczy się, czy to jest wielki, obezwładniający problem, czy tylko zwyczajna niedogodność, którą można znieść z humorem. Nie skazuj dziecka na widzenie świata jako nieprzyjaznego, złego miejsca, gdzie wszyscy tylko chcą mu zrobić na złość. W ten sposób wyrabiasz w nim nawyk pesymistycznej interpretacji zdarzeń. A nie ma szczęśliwych pesymistów.
Wielu mamom wydaje się, że rozmawiają ze swoimi dziećmi, a nawet, że mają z nimi świetny kontakt. Tymczasem niejednokrotnie okazuje się, że to, co postrzegają jako rozmowę, jest ich monologiem, blokującym w dodatku ekspresję dziecka. Po takiej „rozmowie” maluch ma poczucie absolutnej samotności i niezrozumienia.
„Czy ty mnie słuchasz? O co ci znów chodzi? Nie przejmuj się tak. Dasz sobie radę” – to typowe zamykanie komunikacji. Dlatego gdy dziecko coś do ciebie mówi, chwilę pomyśl, jaka jest treść jego wypowiedzi, a nie koncentruj się na tym, żeby szybko się uspokoiło czy nie mówiło niemiłych rzeczy o innych. Szczęśliwe dziecko ma poczucie, że jego rodzice z nim rozmawiają, a nie tylko mówią do niego.
Każdy dorosły chce wychować swoje dziecko w poszanowaniu wyznawanych przez siebie wartości, ale czy to na pewno jest dobre dla dziecka? Ortodoksja w poglądach jest dla rodzica wygodna, bo daje mu wytyczne, jak reagować na zachowanie dziecka. Wdrukowywanie żelaznych życiowych zasad brzmi dobrze, ale jest bardzo obciążające. Trzeba być oszczędnym? Dlaczego, jeśli ktoś nie musi? Trzeba mieć w życiu jakiś cel? Jest wielu ludzi, którzy żyją chwilą bieżącą i nie są nieszczęśliwi. Dlatego raczej pokazuj dziecku, jak wiele jest różnych możliwości przejścia przez życie, a nie, że twoja droga jest najlepsza. Nie obciążaj dziecka swoimi wartościami, tylko mu je pokaż. To wystarczy.
Samotność jest w okresie dzieciństwa szczególnie dotkliwa. Każde dziecko potrzebuje swobodnych (czyli: także pozaszkolnych i niemonitorowanych przez dorosłych) kontaktów z innymi dziećmi, nie tylko z rówieśnikami. Musi zajmować w grupie raz miejsce lidera, a raz uczniaka. To wspaniale, że masz dla niego dużo czasu, bawisz się z nim, rozmawiasz, razem wypełniacie domowe obowiązki, ale, niestety, dorośli nie mogą być jedynymi kompanami dziecka. Żadna, nawet najcudowniejsza mama, nie zastąpi zabaw, a nawet konfliktów z rówieśnikami. Bez innych dzieci twoja pociecha ma raczej małe szanse na szczęśliwe dzieciństwo.
Jeśli czytając te postulaty, zobaczyłaś jakiś odnośnik do swoich relacji z dzieckiem, nie zadręczaj się poczuciem winy, że je unieszczęśliwiasz. Wszystko między wami możesz naprawić. Wystarczy zmiana jednego twojego zachowania, żeby wasze stosunki uległy całkowitej transformacji. Dlatego zamiast obsypywać dziecko prezentami, podaruj mu prawo do szczęścia, które przez pierwsze lata życia zapewniają właśnie rodzice.