Nie ma nic gorszego, niż dać się wciągnąć w dyskusję z osobą toksyczną. Ludzie o narcystycznym rysie osobowości, którzy stosują technikę gaslightingu, często celowo grają nam na emocjach. Prowadzenie z nimi sporu nie ma najmniejszego sensu, bo do toksyka nie przemawiają logiczne tłumaczenia ani fakty. Liczy się tylko to, by wywołać u nas emocjonalną reakcję i okazać swoją przewagę. Jak szybko zgasić zapędy gaslightera i nie dopuścić do tego, by nas zranił?
Amerykański psycholog dr Michele Leno podzielił się kilkoma praktycznymi frazami, które powinny zbić z tropu każdego, kto próbuje nam ukrycie dogryźć lub sprawić, że w siebie zwątpimy. Są one pomocne zwłaszcza w odpowiedzi na próby gaslightingu.
– Gaslighting to taktyka manipulacji stosowana po to, by umniejszyć i zanegować czyjeś myśli oraz odczucia – tłumaczy dr Leno. – Prowadzi do tego, że ludzie zaczynają wątpić we własny ogląd rzeczywistości; podważają prawdziwość swoich wspomnień, doświadczeń oraz emocji.
Gaslighter dąży do tego, by ofiara sama przyznała, że się myli, a jej odczucia są fałszywe. „Coś z tobą jest nie tak”, „Powinnaś chyba iść do specjalisty, bo wszystko ci się miesza” – to typowe teksty, które świadczą o próbie gaslightingu. Zarówno zbywanie milczeniem takiej manipulacji, jak i wchodzenie z toksykiem w dyskusję nie są tu najlepszym rozwiązaniem. Co radzi psycholog? Jak najszybciej odciąć się od toksycznej osoby, komunikując jej krótko i dosadnie: moje spojrzenie na te sprawy jest inne; uważam co innego i mam do tego prawo. Ważne, by odpowiedź nie zawierała żadnego dodatkowego „haczyka”, którego gaslighter mógłby się uczepić i który mógłby wykorzystać jako pretekst do dalszego drążenia tematu.
Specjalista podsuwa konkretne przykłady odpowiedzi, których można użyć w celu natychmiastowego storpedowania wszelkich prób gaslightingu. Zwróć uwagę, że są one neutralne, pozbawione emocji, nikogo nie atakują i nie są wrogie. Zachowanie maksymalnej neutralności jest kluczowe, bo każda krytyka czy uszczypliwość pod adresem osoby toksycznej posłuży jej jako paliwo do dalszego prowadzenia sporu.
Oto, co możesz powiedzieć gaslighterowi:
- „Wiem, że to, co mówisz, nie jest prawdą”.
- „Mamy inne spojrzenie na tę sprawę. Ja wierzę w swój ogląd rzeczywistości, a ty w swój”.
- „Ufam swoim własnym odczuciom i poglądom”.
Tu komunikat jest prosty i dosadny: nie przyjmuję do wiadomości twoich kłamstw i manipulacji. Daruj sobie kolejne próby przekonywania mnie do twojej wersji wydarzeń. Wierzę we własny ogląd rzeczywistości.
- „To ciekawe. Daj mi czas, zastanowię się nad tym”.
- „Doceniam, że dzielisz się ze mną swoim spojrzeniem na rzeczywistość”.
W przypadku tego typu odpowiedzi informujemy gaslightera, że usłyszeliśmy jego zdanie, ale zachowujemy wobec niego dystans. To bezpieczny, bezkonfliktowy sposób na obronę swoich granic. Taka taktyka odbiera osobie toksycznej wszelką amunicję do dalszych ataków i szybko ucina dyskusję.
- „Nie będę uczestniczyć w dyskusji, w której się mnie nie szanuje”.
- „Czuję, że umniejszasz znaczenie moich uczuć”.
Dobrą odpowiedzią na gaslighting jest też odwołanie się do swoich odczuć, co pomaga w postawieniu wyraźnej granicy: jeśli nie szanujesz tego, co czuję, odmawiam udziału w rozmowie.
Czytaj także: Grey rocking – sposób na narcyza. Na czym polega metoda szarej skały?
Osobie toksycznej na jej zaczepki zawsze można też odpowiedzieć proste i krótkie: „OK”. To tylko jedno słowo, ale niesie w sobie jasny komunikat, który szybko uwalnia nas od ciężaru dyskusji z gaslighterem: usłyszałam/-łem twoje zdanie i idę dalej. Nie będę angażować się w dalszą rozmowę. To najłatwiejszy sposób, żeby ochronić siebie, zachować spokój oraz równowagę psychiczną w obliczu interakcji z toksykiem.