Zaufanie to emocjonalna waluta relacji. Obdarzamy nim innych instynktownie – przyjaciół, współpracowników, partnerów – licząc, że to, co im powierzamy, zostanie utrzymane w tajemnicy i odwzajemnione. Jednak gdy źle ulokujemy zaufanie, skutki mogą być dotkliwe: ryzykujemy zdradę i poczucie krzywdy. Jednak gdy źle je ulokujemy, skutki mogą być dotkliwe: ryzykujemy zdradę i poczucie krzywdy. Problem jednak w tym, że osoby, którym nie powinniśmy ufać, rzadko ujawniają swoje prawdziwe intencje. Jak się przed tym uchronić? Poniżej znajdziesz 7 subtelnych zachowań, które – według badań psychologicznych – mogą sugerować, że ktoś nie jest godny zaufania i warto zachować czujność.
Diabeł, jak zwykle, tkwi w szczegółach. Osoby, które chcą nas oszukać, nie ogłaszają swoich zamiarów. Działają subtelnie – poprzez drobne gesty, niedopowiedzenia i sugestie – a te sygnały rozpoznasz tylko wtedy, gdy wiesz, na co zwracać uwagę.
Słuchasz historii nowej dziewczyny kolegi i coś ci w niej nie gra? To może być pierwsza czerwona flaga. Badania pokazują, że osoby kłamiące często mają trudność z utrzymaniem spójności swoich wypowiedzi. Nie musi to wynikać ze złej woli – po prostu nieprawdziwa opowieść wymaga większej liczby złożonych operacji umysłowych, a to sprzyja błędom.
Jedno z badań przytaczanych przez dr Berit Brogaard, amerykańską psycholożkę specjalizującą się w neuropsychologii relacji, wykazało, że trudność poznawcza związana z tworzeniem i utrzymaniem spójnych szczegółów spowalnia reakcje kłamcy i wprowadza chaos do jego historii.
Jeśli więc opowieści o pracy czy przeszłości zmieniają się za każdym razem – warto to odnotować. Takie detale mogą zdradzać więcej, niż rozmówca chciałby ujawnić.
2. Unikanie odpowiedzi
Na przykład, jeśli ktoś po raz kolejny swoje spóźnienie maskuje korkami na drodze, a zapytany, na której ulicy utknął szybko rzuca „nie pamiętam” lub zmienia temat – uważaj! Może zabezpieczać się przed zdemaskowaniem.
Czasem kłamstwo ukrywa się nie w tym, co zostało powiedziane, ale w tym, co przemilczane. Gdy ktoś uporczywie omija pytania osobiste lub odpowiada ogólnikowo, wcale nie musi być nieśmiały – może celowo unikać prawdy. Badania przytaczane przez dr Brogaard wskazują, że unikanie odpowiedzi to strategia pozwalająca ominąć trudności poznawcze związane z wymyślaniem niewygodnych wymówek.
Na przykład: jeśli ktoś kolejny raz tłumaczy spóźnienie korkami, a zapytany, na której ulicy utknął, rzuca „nie pamiętam” lub zmienia temat – uważaj. Może właśnie próbuje uniknąć zdemaskowania.
3. Przesadne podkreślanie własnej uczciwości
Znamy takie osoby – wzory cnót, które chętnie podkreślają, jak skrupulatnie się rozliczają i jak bardzo można na nie liczyć. Jeśli jednak ktoś uporczywie zapewnia o swojej uczciwości – zwłaszcza bez powodu – może to być zasłona dymna.
Nadmierne podkreślanie własnej prawości bywa próbą odwrócenia uwagi od nieetycznych zachowań i zniechęcenia do zadawania pytań. Gdy ktoś powtarza, że „nigdy by nie skłamał” albo „jest najbardziej lojalną osobą, jaką spotkasz” – warto zachować czujność. Może próbuje przekonać nie tyle ciebie, co samego siebie.
4. Ciągłe łamanie obietnic
Osoby godne zaufania zazwyczaj dotrzymują słowa. Ci, którzy regularnie nie wywiązują się z obietnic, zapominają o zobowiązaniach lub odwołują plany w ostatniej chwili, często uchodzą za niewiarygodnych – i nie bez powodu.
Istnieje wyraźna zależność między łamaniem obietnic a spadkiem postrzeganej rzetelności. Jeśli ktoś regularnie nie dotrzymuje terminów czy nie realizuje powierzonych mu zadań, pokazuje tym samym, że nie ceni wiarygodności – absolutnego filaru zaufania.
Czytaj także: 5 oznak, że masz do czynienia z ukrytym socjopatą
5. Nadmierne pochlebstwa
Kochamy miłe słowa i komplementy - umiejętnie wypowiedziane potrafią uprzyjemnić nam cały dzień. Jednak przesadne komplementy – szczególnie na początku znajomości – mogą mieć drugie dno. Badania wskazują, że przesadzone pochwały bywają techniką manipulacyjną, a nie wyrazem szczerego podziwu.
Jeśli ktoś obsypuje cię komplementami, które wydają się wyolbrzymione lub wyuczone, może próbować zyskać twoje zaufanie zbyt szybko – nie z sympatii, a dla własnych korzyści.
6. Wzbudzanie poczucia winy
„Kochające matki robią takie rzeczy”, „W normalnej rodzinie tak to nie wygląda”– czy brzmi znajomo? Psychologowie, na których powołuje się dr Berit Broogard udowodnili, że presja emocjonalna często bywa stosowana jako narzędzie kontroli w intymnych relacjach. Wzbudzanie poczucia winy lub granie na empatii ma na celu uczynienie drugiej osoby odpowiedzialną za cierpienie manipulatora.
Wzbudzanie poczucia winy i granie na empatii mają na celu uczynienie drugiej osoby odpowiedzialną za cierpienie manipulatora. To zaburza percepcję rzeczywistości, skłania do działania wbrew sobie i prowadzi do zależności – dając władzę temu, kto kontroluje emocje.
Jeśli ktoś regularnie sprawia, że czujesz się winna za jego nastrój – może to być przemyślana strategia, nie przypadek.
Czytaj także: 9 oznak, że jesteś w związku z narcyzem i pora się ewakuować. Psycholożka wymienia najczęstsze zachowania toksycznego partnera
7. Częste plotkowanie
Nie oszukujmy się – większość z nas od czasu do czasu ulega pokusie wymiany informacji. To ludzkie, chcieć wiedzieć, co dzieje się u innych i móc o tym porozmawiać. Problem pojawia się, gdy staje się to obsesyjne.
Z czasem trudno się wyplątać z sieci plotek – dają one złudzenie władzy: zarówno nad obgadywaną osobą, jak i nad słuchaczem. Osoby, które regularnie dzielą się cudzymi sekretami, najpewniej zrobią to samo z twoimi. Plotkowanie to nie tylko towarzyska niezręczność – to sygnał ostrzegawczy. Ludzie godni zaufania potrafią dochować tajemnicy, bo wiedzą, jak cenne jest zaufanie.
Źródło: „Unmasking Deceit: 10 Subtle Signs Someone Isn’t Trustworthy”, https://www.psychologytoday.com/us/blog/the-mysteries-of-love/202504/unmasking-deceit-10-subtle-signs-someone-isnt-trustworthy, [dostęp: 12.04.2024]