Jeśli coś nie jest związkiem ani przyjaźnią – najpewniej jest situationship. Ten nowy model relacji wśród osób z pokolenia Z nie jest niczym rzadkim ani kontrowersyjnym. Daje swobodę decydowania o sobie, a jednocześnie emocjonalne zabezpieczenie – w końcu gdzieś tam niedaleko zawsze jest osoba, do której mogę zadzwonić, gdy mam ochotę pogadać albo brakuje mi fizycznej bliskości. Situationship może funkcjonować znakomicie, dopóki obie strony bez szczegółowych ustaleń czerpią z niego to, co w danej chwili jest im potrzebne. Ale ta równowaga jest chwiejna i w pewnym momencie jedna strona może zwiększyć swoje oczekiwania. Wtedy zaczyna się problem...
Jak można zdefiniować situationship? Socjologia i psychologia dopiero starają się to zrobić. Badacze publikujący na łamach czasopisma akademickiego „Sexuality & Culture” określają situationship jako relację, która nosi znamiona romantycznej, ale bez „zwiększającego się zaangażowania” oraz jasności co do jej statusu.
Takiego układu nie można więc nazwać związkiem, bo strony nie chcą się w niego angażować emocjonalnie. Nie można go też porównywać go do przyjaźni, bo w situationship seks jest istotnym elementem relacji.
Najnowsze czasy przyniosły nam więc całkowicie nowy model wzajemnych zależności, który doskonale wpisuje się w potrzeby współczesnych ludzi: chcących zachować wolność i swobodę decydowania o własnym życiu, a przy tym wciąż pragnących czuć ciepło i fizyczną obecność ważnej dla siebie osoby.
Termin „situationship” budzi dezorientację i może się wydawać mglisty. Najłatwiej zrozumieć go na podstawie listy najważniejszych cech. A są to:
- Nieokreślony status – osoby zaangażowane w relację nie precyzują, co ich łączy i nie składają sobie żadnych deklaracji.
- Brak wspólnych planów – dla obu stron liczy się to, aby miło spędzać czas tu i teraz. Nie snują wspólnych wizji przyszłości, nie chcą ze sobą zamieszkiwać czy formalizować swojego quasi-związku.
- Otwartość na nowych potencjalnych partnerów – choć situationship jest układem na wyłączność, obu stronom nie przeszkadza to w rozglądaniu się za kimś innym.
- Brak głębokiego porozumienia – w codziennych konwersacjach obie strony raczej nie poruszają złożonych, ważnych dla nich tematów, np. wspomnień z przeszłości, traum, niepokojów, poglądów na miłość, dzieci, małżeństwo. Nie wyjawiają przed sobą tajemnic i intymnych szczegółów z życia. Większość ich interakcji przypomina przyjazną pogawędkę albo small talk.
- Nieznajomość przyjaciół ani rodziny – osoby, które łączy situationship, raczej nie przedstawiają swojego towarzysza bądź towarzyszki najbliższym. Uważają, że mogłoby to wprowadzać otoczenie w błąd oraz nadawać relacji większy status ważności, niż ma ona naprawdę.
- Niechodzenie na randki – dla situationship charakterystyczne jest także to, że obie strony nie czują potrzeby celebrowania swojej bliskości. Relacja ma zaspokajać ich potrzebę niezobowiązującej rozmowy, seksu czy po prostu towarzystwa – dlatego chodzenie na randki uznają za całkowicie zbędne.
- Krótki czas trwania – para decydująca się na situationship zdaje sobie sprawę, że jest to układ z krótkim terminem ważności. W odróżnieniu od związku, który może trwać kilkanaście lat, a czasem więcej, tego typu relacja najczęściej wygasa po kilku-kilkunastu miesiącach.
Co sprawia, że niby-związki stały się tak częstym zjawiskiem? Przyczyn może być kilka.
Lęk przed bliskością
Pierwsza łączy się z poczuciem zagubienia, braku akceptacji i lęku przed bliskością, które dotyczy zwłaszcza młodych ludzi. Psycholożka Sonia Ziemba-Domańska przyznała w rozmowie z nami, że strach przed głębszym zaangażowaniem w relację cechuje spore grono jej najmłodszych pacjentów. Specjalistka tłumaczy, że jest to pokłosie nieudanych relacji z rodzicami, którzy nie umieli okazać dziecku wystarczającego wsparcia i poczucia bezpieczeństwa na wczesnych etapach dorastania.
– Jeśli wcześniejsze doświadczenia w relacji z rodzicami czy opiekunami niosły niepewność, nieprzewidywalność, to na jakim przykładzie młodzi ludzie mają budować model bliskości? Żeby uniknąć ryzyka, że pojawią się jakieś pretensje, odmowa, poczucie, że są nic niewarci dla kogoś, przed kim się otworzą, uczą się unikać okazywania emocji – wyjaśnia psycholożka.
Czytaj też: Lękowy styl przywiązania – na czym polega?
Przemiany w sferze randkowania
Kolejną przyczyną upowszechnienia się situationship mogą być... aplikacje randkowe. Tinder czy Facebook randki dają złudzenie nieograniczonego wyboru. „Jak nie ten/ta, to inny/inna” – myślą ich użytkownicy. Przez to wychodzą z założenia, że nie warto tracić energii na mozolne budowanie związku, skoro za rogiem może czekać ktoś jeszcze lepszy i atrakcyjniejszy.
– Portale randkowe doprowadziły do paradoksu wyboru – ocenia dr Christie Tcharkhoutian Kederian, ekspertka do spraw związków. – Mamy tak wiele opcji, że trudno składać deklaracje osobie, z którą akurat się spotykamy, skoro w każdej chwili na ekranie naszego telefonu może wyświetlić się propozycja nowej znajomości.
Czytaj także: Miłość z Tindera – czy to może się udać?
Skupianie się na karierze i rozwoju osobistym
Związek romantyczny, nawet ten udany i satysfakcjonujący, pochłania czas, wymaga poświęceń i chodzenia na ustępstwa. A my coraz częściej nie chcemy rezygnować z niezależności i rozwoju, stawiając karierę oraz dążenie do osobistych osiągnięć na pierwszym miejscu. Osoby wybierające situationship mogą znajdować się na takim właśnie etapie życia – gdy liczy się dla nich przede wszystkim samorealizacja. Stąd ich niechęć do głębszego angażowania się.
Ucieczka przed samotnością
Situationship to bardzo wygodne rozwiązanie w momencie, gdy chcemy zachować autonomię, a jednocześnie istnieje w nas naturalne dla każdego człowieka pragnienie fizycznej bliskości. Spotkania ze znajomym bądź znajomą, z którymi możemy realizować potrzeby seksualne czy też czysto towarzyskie – jak na przykład wspólne oglądanie filmów i seriali na Netfliksie – wydaje się idealnym kompromisem w takiej sytuacji. Dzięki temu nie narażamy się na dojmujące poczucie samotności, a z drugiej strony zachowujemy odrębność.
Niechęć do angażowania się wywołana złymi doświadczeniami z poprzedniego związku
Może być i tak, że ktoś wybiera situationship, bo chce odpocząć od tradycyjnych związków. Tak dzieje się zwłaszcza po tym, gdy dopiero co zakończyliśmy długoletnią (a dodatkowo trudną) relację i czujemy emocjonalne wyczerpanie. Wówczas model wzajemnych kontaktów, który zakłada emocjonalny dystans i polega tylko na „mechanicznym” zaspokajaniu swoich potrzeb, może pomóc otrząsnąć nam się po złych doświadczeniach.
Choć cechy situationship są dość jednoznaczne, w praktyce wielu osobom trudno jest się połapać, w jakim układzie funkcjonują. I to jest właśnie idea tego rodzaju relacji: wszystko jest w niej niedookreślone, płynne, rozmyte. Jeśli obu stronom taka sytuacja pasuje, ich situationship można uznać za udany. Gorzej, gdy jedna ze stron czuje się zdezorientowana, bo tak naprawdę oczekuje czegoś innego. Wtedy może szukać odpowiedzi na pytanie: czy to, co nas łączy, to związek? Przyjaźń? A może właśnie situationship? Oto sygnały, które mogą wskazywać, że ostatnia odpowiedź jest tą właściwą.
- Druga osoba nigdy – ani publicznie, ani w rozmowie – nie używa w stosunku partnerki/partnera określenia typu „moja dziewczyna”, „mój chłopak”. Może za to mówić „kolega”, „znajoma” itd.
- Partner/partnerka relacji odzywa się dość nieregularnie, odpisuje na wiadomości z opóźnieniem i nigdy nie wiadomo, czy akurat znajdzie dla nas czas, ponieważ jej/jego harmonogram zajęć jest zawsze na pierwszym miejscu.
- Partner/partnerka relacji unika rozmów na poważne tematy i nigdy nie mówi o przyszłości.
- Druga strona zawsze przedkłada swoją wygodę i korzyści nad dobro i potrzeby drugiej. Partner/partnerka nie jest dla niej priorytetem.
- Druga osoba otwarcie rozmawia, a nawet flirtuje z innymi.
Na pewnych etapach życia situationship może być bardzo korzystnym modelem relacji, i to dla obojga partnerów. Nie należy poddawać go ocenie – to po prostu jedna z form bycia ze sobą, w której obie strony w optymalny sposób zaspokajają swoje potrzeby. Trzeba mieć jednak na uwadze, że z czasem wzajemne relacje mogą ulec zmianie i któraś ze stron poczuje coś więcej. Wtedy o zranienie nie trudno. Dlatego, jeśli zastanawiamy się czy taki układ jest dla nas albo czy dalej mamy w nim tkwić, dobrze jest zrobić sobie listę korzyści i ewentualnych strat.
Zalety situationship:
- możliwość poznawania różnych osób,
- brak presji związanej z oczekiwaniami drugiej strony,
- więcej czasu na rozwój, karierę, hobby.
Wady situationship:
- brak stabilności emocjonalnej,
- niepewność, czy otrzymamy od partnera/partnerki wsparcie,
- trudności w przejściu do bardziej zaangażowanego związku,
- liczenie się z tym, że relacja może zakończyć się z dnia na dzień.
Oczywiście, że tak. Aby jednak tak się stało, obie strony muszą stwierdzić, że poczuły do siebie coś więcej i chcą się mocniej zaangażować. Szczera rozmowa jest nieodzowna, aby ustalić na czym stoicie.
Jeżeli to my jesteśmy stroną, która pragnie klasycznego związku, warto jak najszybciej podjąć temat i od razu wyłożyć karty na stół. Nie ma na co czekać, bo zwlekanie będzie dla nas coraz bardziej i bardziej bolesne. Jeśli okaże się, że partner/partnerka nie odwzajemnia uczuć i tylko my pragniemy przeniesienia relacji na wyższy poziom – można być pewnym, że to się nie uda i rozstanie będzie nieuniknione.
Co to jest situationship?
Situationship to nieformalny, nieokreślony związek międzyludzki, który nie ma jasno zdefiniowanych granic ani zobowiązań typowych dla tradycyjnych związków romantycznych.
Jakie są cechy charakterystyczne situationship?
Cechy charakterystyczne situationship to brak definicji relacji, nieregularna komunikacja, brak długoterminowych planów i oczekiwań oraz elastyczność w kwestii zaangażowania.
Dlaczego ludzie wybierają situationship zamiast tradycyjnych związków?
Ludzie wybierają situationship, aby uniknąć zobowiązań, mieć większą swobodę i elastyczność, przetestować kompatybilność bez presji oraz z powodu niepewności co do swoich uczuć lub sytuacji życiowej.
Jakie są sygnały, że tkwisz w situationship?
Sygnały to brak jednoznacznych rozmów o przyszłości, unikanie określenia statusu związku, sporadyczne spotkania, nieregularna komunikacja oraz brak zaangażowania emocjonalnego.
Jakie są zalety i wady situationship?
Zalety to elastyczność, brak presji, możliwość eksploracji uczuć; wady to brak stabilności, niepewność, ryzyko emocjonalnego wyczerpania oraz brak jasnych granic i oczekiwań.
Jak zarządzać situationship, aby była zdrowa i satysfakcjonująca?
Ważna jest otwarta komunikacja, ustalanie granic, regularne sprawdzanie wzajemnych oczekiwań oraz dbanie o swoje potrzeby emocjonalne i fizyczne.
Jak situationship wpływa na zdrowie emocjonalne?
Situationship może prowadzić do niepewności, lęku i emocjonalnej niestabilności, ale także może oferować swobodę i mniejsze zobowiązania, co niektórym osobom może odpowiadać.
Jak przejść z situationship do formalnego związku?
Przejście wymaga otwartej rozmowy o uczuciach i oczekiwaniach, wyrażenia chęci na formalizację związku oraz zgody obu stron na zmianę statusu relacji.
Kiedy należy zakończyć situationship?
Należy go zakończyć, gdy jedna ze stron czuje się nieszczęśliwa, pojawia się brak zgodności co do planów na przyszłość, relacja nie spełnia potrzeb emocjonalnych jednej z osób lub staje się toksyczna.
Jak zakończyć situationship w sposób szanujący obie strony?
Zakończenie powinno odbyć się poprzez szczerą, spokojną rozmowę, wyjaśnienie powodów, poszanowanie uczuć drugiej osoby oraz ustalenie granic na przyszłość, jeśli to konieczne.