Nikt nie chce być oszukiwany. Często zadajemy sobie pytanie: „Czy on jest ze mną szczery?", „Czy rzeczywiście jej się podobam?", „Czy to prawda, czy tylko komplement?" Z drugiej jednak strony, czy wyobrażacie sobie świat, w którym wszyscy mówią wyłącznie prawdę?
A gdyby tak ludzi ogarnęła jakaś tajemnicza epidemia? Nagle stają się w stu procentach prawdomówni? Hurra! Nie mamy już tych nieznośnych, wewnętrznych rozterek. Czy tego naprawdę chcemy?
Damsko - męskie rozmowy
Wyobraźcie sobie sytuację, jakich wiele. Mężczyzna i kobieta idą razem, nagle on ogląda się za jakąś wyjątkowo atrakcyjną, długonogą blondynką. A oto dialog, który przeprowadziliby w naszym niedoskonałym świecie:
Kobieta – Co, podoba Ci się?
Mężczyzna – Kto, kochanie?
Kobieta – No, ta blond Wenus…
Mężczyzna – Nie wiem, o kim mówisz, nikogo nie widziałem…
Kobieta – Jasne! Jest ładniejsza ode mnie, prawda?
Mężczyzna – Kochanie, o czym Ty mówisz? Przecież wiesz, że tylko Ty mi się podobasz.
A oto ten sam dialog w naszym idealnym świecie, bez kłamstw:
Kobieta – Co, podoba Ci się?
Mężczyzna – Mówisz o tej blondynce? Taaak, jest fantastyczna.
Kobieta – Jest ładniejsza ode mnie…?
Mężczyzna – No wiesz, kochanie... tak na oko młodsza od Ciebie 15 lat, waży 20 kilo mniej, no i ta figura - widziałaś, jakie ma dłuuuugie nogi?
Kobieta – Rozumiem, że gdyby tylko chciała, to byś mnie zdradził…
Mężczyzna – No wiesz, fajnie by było. Ale nie masz się co martwić, nie miałbym u niej szans…
Kobieta – No tak, istotnie nie masz. Zacząłeś łysieć, nie chodzisz na siłownię. Musiałaby być ślepa, żeby się z Tobą zdawać.
Bardzo szczere, ale chyba niezbyt budujące wyznania?
Gdzie więc przebiega konstruktywna granica pomiędzy szczerością a kłamstwem? Czy gdzieś między nimi znajduje się obszar, w którym nie jesteśmy w sprzeczności ze sobą, ale nie ranimy innych osób?
Może tutaj?
Kobieta – Co, podoba Ci się?
Mężczyzna – Mówisz o tej blondynce? Jest atrakcyjna.
Kobieta – Podoba Ci się bardziej ode mnie?
Mężczyzna – Kochanie, jest ładna, jest wiele ładnych kobiet, ale spośród nich wybrałem właśnie Ciebie.
Kobieta – Zdradziłbyś mnie z nią?
Mężczyzna – Wiesz, może odczuwałbym chwilową pokusę, ale nie chciałabym Cię zranić i ryzykować tego, na czym mi zależy.
Aby komunikacja była autentyczna, a zarazem konstruktywna dla naszego otoczenia, potrzebujemy kompromisu między naszymi poglądami a empatią.
Szczerość, otwartość i - co za tym idzie - mówienie prawdy, kosztuje nas mniej energii niż wykalkulowane reakcje. Jeśli, na przykład korespondujesz z kimś na portalu randkowym, szczere pisanie o sobie, swoich odczuciach okaże się dużo łatwiejsze niż próba wywołania określonego wrażenia. Jeśli wciąż zastanawiasz się, co dana osoba pomyśli, wtedy mnóstwo czasu tracisz na wyobrażanie sobie jej reakcji. Przestajesz być autentyczny/a, a twoje słowa tracą swoją naturalną siłę.
Szczerość a emocje drugiego człowieka
Peter Lauster, niemiecki psycholog, autor książki „Odwaga bycia sobą" pisze: „Szczerość uczuć i otwarte wyrażanie własnego zdania kosztuje mniej wysiłku, niż pozorowanie reakcji, która pochłania sporo energii psychicznej i powoduje przykre napięcie mięśniowe (...) Otwarcie wyrażaj swoje autentyczne pragnienia, poglądy i uczucia. Jedynie szczerość wobec siebie samego i otoczenia pozwoli ci kroczyć naprzód. Człowiek, który stosuje mechanizm racjonalizacji, sam sobie rzuca kłody pod nogi. Prawdę można wyczuć intuicyjnie.
Z drugiej strony jednak, aby komunikować się na poziomie emocjonalnej prawdy, musimy brać pod uwagę emocje drugiego człowieka. Wyobraź sobie, że idziesz na pierwszą randkę, a tu ktoś wypala bez ogródek: "ojej, chyba masz nadwagę i nie podobają mi się twoje buty.
Tak zwana inteligencja emocjonalna to nic innego jak odpowiednio rozwinięte, między innymi, umiejętności społeczne, takie jak:
- empatia, czyli zdolność wyobrażania sobie stanów emocjonalnych innych osób, wrażliwość na ich odczucia;
- asertywność, czyli umiejętność bezpośredniego i wyrażania emocji bez naruszania cudzego poczucia godności;
- współpraca, czyli zdolność tworzenia więzi i wspólnego rozwiązywania problemów.
Chcesz komunikować się szczerze, a zarazem tworzyć dobre relacje? Zadaj sobie pytania:
- czy moja szczerość służy konstruktywnym celom?
- czy osoba, która usłyszy moje słowa, poczuje się zmotywowana?
- czy negatywną treść mogę przekazać w nieraniącej formie?
Jeżeli odpowiedzi brzmią „nie", to - oprócz szczerości i kłamstwa - masz jeszcze trzecie wyjście z sytuacji. Możesz powstrzymać się od komentarza.