Czy jest lepszy sposób na przywitanie wiosny niż premiera dobrej książki? Mamy na myśli najnowszą pozycję noblistki Olgi Tokarczuk, którą można już kupować w przedsprzedaży. O czym opowiada działo o tajemniczym tytule „Ahat ili. Siostra bogów”?
Chociaż to najnowsza książka Olgi Tokarczuk, w gruncie rzeczy wcale taka nowa nie jest. Historia jej powstania sięga bowiem wiele lat wstecz, kiedy to autorka napisała powieść „Anna In w grobowcach świata” (2006) w ramach międzynarodowej serii „Mity”. Był to projekt zainicjowany przez brytyjskiego wydawcę Canongate, który zaprosił najwybitniejszych pisarzy z całego świata, by zreinterpretowali znane mity i legendy. Wśród nich znaleźli się m.in. Gabriel García Márquez, John Irving, Zadie Smith, a w Polsce Paweł Huelle, Jacek Dukaj i Olga Tokarczuk.
Polska noblistka postanowiła wziąć na tapet historię sumeryjskiej bogini wojny i miłości Inanny (znanej także jako bogini Isztar), która zstąpiła do krainy zmarłych w przekonaniu, że śmierć jest odwracalna, a powrót z krainy zmarłych jest możliwy – co zresztą udowodniła. – To piękny, głęboki, niepokojący mit, jeden z najstarszych, jakie w ogóle znamy. Można w nim rozpoznać wiele wątków i obrazów, które powędrowały później do innych ludów i mitologii – mówiła Olga Tokarczuk w rozmowie z „Gazetą Wyborczą”.
Przygoda z „Mitami” zakończyła się po pięciu latach, w trakcie których powstało 18 książek. Co ciekawe, powieść Tokarczuk nie została przełożona na język angielski, przez co koniec końców w ogóle nie trafiła do czytelników Canongate. Nie oznacza to jednak, że została skazana na zapomnienie.
Autorka wpadła bowiem na pomysł, by… przenieść historię w świat opery. – Uznałam, że najlepszym sposobem opowiedzenia tej historii o bogach i ludziach w przekonujący sposób będzie opera. Jest to dla mnie świat odległy i egzotyczny, ale opera ma siłę oddziaływania na odbiorcę na wielu poziomach – opowiadała pisarka.
Było to tym łatwiejsze, że „Anna In w grobowcach świata” – jako jedyna książka w dorobku Tokarczuk – została napisana w zrytmizowany sposób. Autorem opery w 3 aktach pod tytułem „Ahat ilī. Siostra bogów” został kompozytor Aleksander Nowak – nagrodzony za nią Paszportem Polityki – a jej prapremiera odbyła się w 2018 roku w Krakowie w ramach Festiwalu Sacrum Profanum.
Libretto do opery zaś napisała sama Olga Tokarczuk, oryginalnie w języku angielskim. I właśnie to libretto sześć lat po premierze opery zostało wydane przez wydawnictwo słowo/obraz terytoria pod tytułem „Ahat ilī. Siostra bogów”.
W „Ahat ilī. Siostra bogów” Olga Tokarczuk odnalazła uniwersalną opowieść o bogini Inannie i odkryła, że jej zrozumienie pozwala zapanować nad lękiem przed śmiercią, a tym samym osiągnąć nieśmiertelność.
„Jestem głęboko przekonana, że poprzez Inannę mamy możliwość w najmniej zapośredniczony sposób dotknąć ogromnej, zamierzchłej, zapomnianej i właściwie niemożliwej do odtworzenia mitologii Bogini i że jej mit sięga czasów sprzed wielkiej politycznej, społecznej i religijnej rewolucji, której efektem było powstanie patriarchalnych społeczeństw ludzkich” – wyznaje noblistka.
Jak informuje wydawca: „Książka składa się z dwóch równoważnych części. Część pierwsza to właściwy tekst »Ahat ilī. Siostry bogów«, konkretnie zaś dwa teksty – sceny dramatyczne i libretto Olgi Tokarczuk. Sceny dramatyczne stanowią podstawę dla libretta, które Tokarczuk napisała do opery Aleksandra Nowaka. Ponieważ opera wystawiana była po angielsku i z wykorzystaniem języków dawnych: staro-cerkiewno-słowiańskiego, nahuatl, akadyjskiego, starogreckiego i łacińskiego, libretto publikujemy właśnie w tych językach. Aby było ono w pełni dostępne dla polskich czytelniczek i czytelników, podajemy także jego przekład na język polski.
Druga część, zatytułowana »Zstąpić w otchłań, zamieszkać w pieśni« to erudycyjny komentarz, w którym Zbigniew Mikołejko zarysowuje kontekst dla tekstu Tokarczuk”.
Wspólnie polska noblistka i wybitny religioznawca – w akcie literackiej i filozoficznej archeologii – docierają do najgłębszych pokładów niezmiennych ludzkich wyobrażeń, lęków i pragnień.
Warto dodać, że książka jest przepięknie ilustrowana, o czym już wkrótce sami będziecie mogli się przekonać. Od 20 marca „Ahat ilī. Siostra bogów” dostępna jest w przedsprzedaży, na półki księgarń zaś trafi już 2 kwietnia.
Źródła: Wojciech Szot, „»Nigdy przedtem i potem tak nie pisałam«. Nowa książka Olgi Tokarczuk”, wyborcza.pl; materiały prasowe wydawcy [dostęp: 22.03.2024]