Ospa wietrzna zazwyczaj przebiega łagodnie, może jednak powodować poważne komplikacje. Dlatego nie ma co ryzykować – najskuteczniej chroni przed nią szczepienie.
Ospa wietrzna należy do jednych z najbardziej zakaźnych chorób wirusowych. Zakaźność ospy wynosi 98 proc., więc zarazi się praktycznie każda nieszczepiona osoba. Zakażenie ospą wietrzną następuje drogą kropelkową. Wystarczy niedługi pobyt w jednym pomieszczeniu z osobą zakażoną ospą wietrzną, aby zachorować.
Na ospę wietrzną chorują przede wszystkim dzieci do 10. roku życia. Modne były swojego czasu tak zwane ospa party – gdy na ospę wietrzną zachorowało dziecko znajomych, rodzice przyprowadzali swoje dzieci do jego domu, aby się nią zaraziły. Najpewniej w imię zasady im szybciej, tym lepiej i z głowy. Na szczęście w mediach i na forach rodzicielskich szybko pojawiły się merytoryczne głosy, że to bardzo ryzykowna metoda, gdyż ospa wietrzna może prowadzić do powikłań: zakażeń bakteryjnych skóry, po których pozostają blizny, zapalenia płuc, zapalenia móżdżku, mózgu czy opon mózgowo-rdzeniowych, uszkodzenia szpiku i skaz krwotocznych, a także zagrażającej życiu sepsy.
W ostatnich latach w Polsce obserwuje się wzrost zachorowań na choroby zakaźne, w tym na ospę wietrzną. Tylko od stycznia do marca 2023 roku zachorowało prawie dwa razy więcej osób niż w tym samym czasie w 2022 r. Jest to związane zarówno z tak zwanym popandemicznym odbiciem i wzrostem zachorowań na choroby zakaźne po pandemii COVID-u, jak i z niechęcią do szczepienia dzieci. A warto podkreślić, że najskuteczniejszym sposobem ochrony przed zachorowaniem na ospę wietrzną jest szczepienie. Szczepienie zabezpiecza przed objawami i powikłaniami ospy wietrznej na całe życie. Skuteczność szczepionki jest bardzo wysoka, przekracza 95 proc.
Ospa wietrzna zaczyna się zazwyczaj tak zwanymi objawami zwiastującymi; są to stany podgorączkowe, luźne stolce, brak apetytu i bóle głowy. Następnie pojawia się swędząca wysypka na tułowiu, na twarzy, na kończynach, a także na owłosionej skórze głowy. Wraz z nią występuje gorączka. Chorobie towarzyszą: powiększenie węzłów chłonnych, bóle mięśni i ogólne złe samopoczucie. Mogą także wystąpić zaczerwienienie gardła i suchy kaszel.
Wysypka charakterystyczna dla ospy wietrznej może pojawić się w kilku rzutach; w czasie trwania choroby zmienia również wygląd: niezakażone pęcherzyki przysychają, tworząc krostki z czerwoną obwódką, które następnie przekształcają się w brązowawe strupki. Po kilku dniach strupki odpadają, pozostawiając małą bliznę, która zazwyczaj z czasem znika. Aby blizny nie pozostawiły śladu, krostek nie można drapać, pomimo tego, że bardzo swędzą.
Leczenie ospy wietrznej polega przede wszystkim na złagodzeniu świądu, który powoduje wysypka. Na skórę nakłada się specjalne preparaty pudrowe, które trzeba regularnie zmywać i nakładać świeżą warstwę, tak aby nie tworzyć środowiska przyjaznego namnażaniu się bakterii. Przy podwyższonej temperaturze podaje się leki przeciwgorączkowe. W ciężkim przebiegu choroby lub przy występowaniu powikłań stosuje się leki przeciwwirusowe.
Okres zakaźności ospy wietrznej trwa 1–2 dni przed pojawieniem się wysypki i do 6 dni po jej pojawieniu się, a w praktyce do czasu przyschnięcia wszystkich pęcherzyków.
Przechorowanie ospy wietrznej w zasadzie daje trwałą odporność. Wirus jednak przenika do zwojów nerwowych, gdzie pozostaje utajony. W przypadku osłabienia odporności i reaktywacji wirusa może dojść do rozwoju półpaśca.