Portrety Petera Paula Rubensa, jednego z najwybitniejszych malarzy baroku, pojawiają się w Europie niezwykle rzadko. W Polsce jeszcze nigdy nie wystawiano dzieła sztuki o tak olbrzymiej wartości historycznej i artystycznej. Trudno nie wspomnieć o wartości inwestycyjnej obrazu – z estymacją sięgającą 24 mln złotych „Portret damy” Rubensa ma szansę stać się najdroższym dziełem sztuki sprzedanym do tej pory nad Wisłą.
Obraz Rubensa, który trafi na aukcję Desa Unicum w Warszawie 17 marca, przedstawia młodą kobietę o ciemnych oczach i włosach, ubraną w czarną, aksamitną suknię. Kim była? Kiedyś sądzono, że to pierwsza żona artysty – Izabella Brant, obecnie specjaliści twierdzą, że jedna z sióstr malarza.
Peter Paul Rubens, flamandzki malarz tworzący w XVII wieku, jest uznawany przez historyków sztuki za jednego z najwybitniejszych kolorystów w dziejach sztuki. Był jednym z największych twórców epoki baroku, a zarazem genialnym biznesmenem, dyplomatą i gościem najważniejszych dworów Europy XVII wieku. Stworzył ponad 2 tys. obrazów i około 4 tys. rysunków. Wiele z nich powstało przy udziale jego warsztatu, a sam Rubens nadawał im ostateczny kształt.
„Portret damy” to dzieło Rubensa o doskonale udokumentowanej historii, co jest ewenementem na rynku dzieł sztuki tej rangi. Znane są jego losy praktycznie od momentu opuszczenia pracowni artysty w Antwerpii około 1626 roku do czasów współczesnych. Jednym z pierwszych właścicieli płótna był Sir Peter Lely, najwybitniejszy ówczesny malarz na Wyspach Brytyjskich, przyjaciel Rubensa i kolekcjoner dzieł sztuki. Następnie przez dwa stulecia obraz znajdował się w najwspanialszej rezydencji nowożytnej Anglii – pałacu Stowe, w kolekcji książąt Buckingham i Chandos. Sprzedany w londyńskim Christie's w 1848 roku trafił później m.in. do znanych marszandów i kolekcjonerów: Roberta Roe, Wynne'a Ellisa i Julesa Porgèsa. W połowie XX wieku „Portret damy” znalazł się w paryskiej kolekcji rodziny egipskiego księcia Mohammeda Alego Ibrahima i księżniczki Hanzade, w której pozostawał do 2011 roku. Po raz ostatni można go było oglądać na wystawie w Brukseli w 1965 roku.
„Portret damy” Petera Paula Rubensa (Fot. materiały prasowe Desa Unicum)
„Prezentacja »Portretu damy« Petera Paula Rubensa w Warszawie jest wydarzeniem o niebywałym znaczeniu dla rynku sztuki. Mająca niemal 400 lat praca przez ostatnie dziesięciolecia pozostawała w rękach prywatnych i nie była pokazywana publicznie od 1965 roku”
– mówi Juliusz Windorbski, prezes DESA SA.
Znawcy tematu szacują że „Portret damy” Rubensa może osiągnąć na aukcji kwotę od 18 do 24 mln złotych, tym samym obraz może pobić rekord najdrożej sprzedanego dzieła sztuki w Polsce. Dotychczasowy rekord należy do obrazu „Dwie mężatki” Andrzeja Wróblewskiego. Podczas aukcji w listopadzie 2021 został sprzedany za 13,44 mln zł (cena z opłatą aukcyjną). Wcześniej rekordową kwotę sprzedaży osiągnęła instalacja „Tłum III” Magdaleny Abakanowicz, za którą nabywca zapłacił 13,2 mln zł.
Estymowana kwota dzieła Rubensa wydaje się na tym tle wysoka, jednak specjaliści rynku sztuki podkreślają, że obrazy Rubensa rzadko pojawiają się na aukcjach, a kolekcjonerzy gotowi są płacić za nie ogromne sumy. W lipcu 2020 roku „Portret młodej kobiety trzymającej łańcuch” sprzedany został w Christie's za prawie 4 mln funtów, z kolei dom aukcyjny Sotheby's trzy lata wcześniej wystawił „Portret damy w czarnej sukni i płaszczu na tle czerwonej draperii” – ostatecznie sprzedany za 3 mln funtów. Najdroższym dziełem flamandzkiego malarza pozostaje od 2002 roku monumentalne płótno „Rzeź niewiniątek”, sprzedane w domu aukcyjnym Sotheby's za 49,5 mln funtów, ośmiokrotnie przebijając górną estymację.
Aukcję w DESA Unicum, która odbędzie się 17 marca, poprzedza ekspozycja obrazu. Każdy, kto ma ochotę obejrzeć dzieło mistrza baroku, może wybrać się do siedziby DESA Unicum w godz. 11–19 (poniedziałek–piątek) i 11–16 (sobota) do 17 marca. Wstęp jest bezpłatny.