Muzea w Berlinie, które warto zobaczyć

Berlin, jak większość europejskich stolic, ma do zaoferowania wiele różnych i ciekawych muzeów. Szacuje się, że jest ich około 200, dlatego nie sposób odwiedzić wszystkie podczas jednego kilkudniowego wypadu. Znajdzuemy tu liczne muzea poświęcone historii, ale równie dobrze reprezentowane są tematy przyrodnicze i techniczne. Jest też szereg prywatnych muzeów, niekiedy o dość oryginalnej tematyce, a także skromne obiekty, w których odnajdą się przede wszystkim pasjonaci. Niektóre z nich są na tyle interesujące, że warto je zobaczyć, nawet pomimo pięknej pogody na zewnątrz. Oto najciekawsze muzea w Berlinie.

Muzea w Berlinie, które warto zobaczyć

Wyspa Muzeów (Museumsinsel) : Stare Muzeum, Nowe Muzeum, Stara Galeria Narodowa, Muzeum Bodego, Muzeum Pergamońskie

Serce berlińskiego pejzażu muzeów stanowi należąca do światowego dziedzictwa kultury UNESCO Wyspa Muzeów z placówkami poświęconymi sztuce i architekturze starożytnej. To kulturalna wizytówka miasta. Trudno poznać muzea w Berlinie bez tego słynnego kompleksu. W samym centrum niemieckiej stolicy, naprzeciwko historycznego pałacu królewskiego, powstało pięć okazałych gmachów muzealnych w stylu klasycystycznym lub neobarokowym. Każda z placówek skupia się na innej tematyce. Zobaczymy tu monumentalne budowle, rzeźby, obrazy i inne eksponaty. W skład Wyspy Muzeów wchodzą:

• Stare Muzeum (Altes Museum) ze zbiorami sztuki greckiej, rzymskiej oraz etruskiej,
• Nowe Muzeum (Neues Museum) ze zbiorami sztuki egipskiej oraz eksponatami starożytnymi innych cywilizacji
• Stara Galeria Narodowa (Alte Nationalgalerie) ze zbiorami sztuki XIX wieku – malarstwem i rzeźbą
• Muzeum Bodego (Bodemuseum) z kolekcją rzeźby, sztuki bizantyńskiej oraz gabinetem numizmatycznym
• Muzeum Pergamońskie (Pergamonmuseum) z przykładami starożytnej architektury

Muzeum Pergamońskie to ważna placówka na liście „muzea w Berlinie” i istny raj dla pasjonatów starożytności. Przechowywane są tutaj kolekcje podzielone są na trzy sekcje: sztukę starożytną, sztukę islamską oraz skarby Bliskiego Wschodu. Zobaczymy tu m.in. bramę Isztar z Babilonu czy Ołtarz Pergamoński. Wystawa obejmuje różne dyscypliny sztuki, w tym rzemiosło artystyczne, biżuterię i architekturę. Organizowane są tu również warsztaty dla dzieci, spotkania i dyskusje.

Muzea Kulturforum: Galeria Malarstwa (Gemäldegalerie) i Nowa Galeria Narodowa (Neue Nationalgalerie)

Muzea w Berlinie ulokowane są również na terenie Kulturforum. To nazwa założenia urbanistycznego, które powstało na przełomie lat 50. i 60. XX wieku na terenie Berlina Zachodniego, tuż za placem Poczdamskim, jako przeciwwaga do Wyspy Muzeów pozostałej po stronie wschodniej. Znajdziemy tu nowoczesne budynki użytku publicznego i placówki kulturalne, m.in. muzea.

Galeria Malarstwa jest najbardziej znanym muzeum Kulturforum. Jej gmach skrywa jedną z najważniejszych europejskich kolekcji malarstwa europejskiego od średniowiecza do XVIII wieku (rzeźby z tych epok zobaczymy w Muzeum Bodego). Na wystawie znajduje się około tysiąca prac najznamienitszych artystów, w tym m.in. Botticellego, Canaletta, Caravaggia, Dürera, Holbeina, Santiego, Rembrandta, Rubensa. Na uwagę zasługują bogata kolekcja prac włoskich mistrzów z różnych okresów, jeden z największych zbiorów malarstwa z ziem dawnego Świętego Cesarstwa Rzymskiego oraz dzieła flamandzkich i niderlandzkich malarzy.

Nowa Galeria Narodowa, której oszklony budynek sąsiaduje z gmachem Galerii Malarstwa, gromadzi dzieła sztuki z XX i XXI wieku: zarówno rzeźbę, jak i malarstwo. Można je oglądać w głównej sali, przestrzennych piwnicach oraz na tarasie i w ogrodzie. Na zwiedzających czekają dzieła sztuki nie tylko z Europy, ale też Ameryki. Co ciekawe, budynek ten powstał pod koniec lat 60. XX wieku, a zaprojektował go Mies van der Rohe. Była to jego jedyna realizacja na terenie Niemiec po II wojnie światowej.

Muzeum w Domu Knoblaucha (Museum Knoblauchhaus)

Knoblauchhaus to XVIII-wieczny trzypiętrowy dom mieszczański stojący w samym sercu dzielnicy Nikolaiviertel. Wzniósł go potentat w produkcji igieł Johann Christian Knoblauch. Budynek ten cudem przetrwał wojnę, podczas gdy większość zabudowy dzielnicy została całkowicie zniszczona. Mieści się tutaj muzeum poświęcone stylowi biedermeier, który dominował w mieszczańskiej architekturze wnętrz pierwszej połowy XIX wieku. Wygląd niektórych pomieszczeń odtworzono na podstawie zdjęć archiwalnych, a głównymi eksponatami są meble oraz obrazy z epoki. Dzięki nim możemy dowiedzieć się, jak wyglądało życia codzienne zamożnych mieszczan w tamtym okresie.

Muzeum Techniki (Deutsches Technikmuseum)

Powstałe w latach 80. XX wieku Muzeum Techniki jest jednym z największych skarbów Berlina. Placówka obejmuje kilka budynków i terenów otwartych, wiele sekcji tematycznych bogatych w eksponaty oraz część doświadczalną. Zobaczymy tu lokomotywy, statki, żaglówki, okręty i samoloty, a także poznamy historię fotografii i filmu, a nawet sprawdzimy jak powstaje papier. Na uwagę zasługuje dział kolejnictwa, żegluga (z makietami statków z różnych okresów w historii), transport lądowy (kolekcja samochodów i motocyklów) oraz lotnictwo. W parku muzealnym zobaczymy z kolei dwa zabytkowe młyny, browar wraz z historycznym wyposażeniem, konstrukcje kolejowe i holenderskie wiatraki. Muzeum posiada też wystawę poświęconą wytarzaniu cukru.

Muzeum Muru (Mauermuseum – Museum Haus am Checkpoint Charlie)

W Berlinie jest kilka miejsc związanych z historią Muru Berlińskiego, np. dawne przejście graniczne między strefą amerykańską i radziecką, czyli Checkpoint Charlie. Znajdowało się ono w centrum miasta i mogli je przekraczać bez kontroli jedynie dyplomaci i wojskowi, co dawało spore możliwości ucieczki. Obok znajdował się tzw. Dom przy Checkpoint Charlie, z którego można było swobodnie obserwować przejście. Był to wówczas jedyny budynek w okolicy. Dziś znajduje się tam Muzeum Muru, które opowiada historie ucieczek z Berlina Wschodniego na Zachód. Sposobów było wiele: od kopania tuneli, przez szmuglowanie w walizkach, samochodach lub balonach, aż do łodzi podwodnych własnej roboty. Wiele ze wspomnianych przedmiotów można obejrzeć na miejscu. Tematyka muzeum wykracza jednak daleko poza historię Niemiec, obrazując obszernie sytuację w powojennej Europie.

Muzeum Żydowskie (Jüdisches Museum Berlin)

Otwarte w 2001 roku Muzeum Żydowskie, które koncentruje się na historii niemiecko-żydowskiej, to największa placówka tego typu w Europie i miejsce, na którym wzorowały się Fabryka Schindlera w Krakowie i POLIN w Warszawie. Warto tu zajrzeć z dwóch powodów. Po pierwsze, żeby zapoznać się z historią Żydów w Niemczech opowiedzianą z ich perspektywy oraz dowiedzieć się więcej o ich religii i kulturze. Dodatkowo kompleks Muzeum Żydowskiego jest świetnym przykładem nowoczesnej architektury. Pierwsza część zwiedzania to angażujący zmysły spacer po pustych pomieszczeniach. Tradycyjna wystawa znajduje się dopiero na ostatnim piętrze.

Muzeum Topografia Terroru (Topographie des Terrors)

Jednym z pierwszych skojarzeń z niemiecką stolicą jest Mur Berliński, który rozdzielał część Wschodnią i Zachodnią. Spacerując ulicami miasta spotkamy wiele śladów po tej fortyfikacji – fragmenty muru, pomniki i monumenty, ale też muzea. Wśród najciekawszych placówek warto wymienić m.in. Muzeum Topografia Terroru wzniesione w miejscu dawnej siedziby Gestapo. To jedno z miejsc pamięci, które składa się z trzech części: otoczenia budynku z Murem Berlińskim, wystawy w środku poświęconej przywódcom i ofiarom terroru niemieckiego oraz centrum dokumentacji, które przedstawia działania oraz zbrodnie niemieckiej tajnej policji; To idealne miejsce dla pasjonatów historii. Wystawa ma swój ciąg dalszy na zewnątrz. Przy siedzibie muzeum znajdują się najlepiej zachowane elementy Muru Berlińskiego, które posłużyły za tło do kolejnych tematycznych wystaw.

Muzeum Fotografii (Museum für Fotografie), Fundacja Helmuta Newtona (Helmut Newton Stiftung)

W Berlinie znajduje się też wiele ciekawych muzeów poświęconych fotografii. Jednym z nich jest Muzeum Fotografii oraz należąca do niego Fundacja Helmuta Newtona. Muzeum zajmuje trzy piętra byłego kasyna, zlokalizowanego na tyłach Dworca Zoo. W środku można obejrzeć stałą wystawę zdjęć niemiecko-australijskiego fotografa mody Helmuta Newtona (1920-2004) oraz najsłynniejsze zdjęcia wykonane przez jego żonę, australijską fotografkę Alice Springs. Oprócz zdjęć, w ramach stałej wystawy można zobaczyć również sporo osobistych przedmiotów Newtonów.

Inne muzea w Berlinie warte zobaczenia

Muzeum Historii Naturalnej (Naturkundemuseum) jest jednym z najbogatszych na świecie pod względem liczby przechowywanych obiektów (posiada ich aż 30 milionów). Jest też powiązane z ważnym instytutem badawczym. Najbardziej interesującymi eksponatami są szkielety dinozaurów, kolekcja minerałów oraz zbiory zoologiczne.

Muzeum Rzemiosła Artystycznego (Kunstgewerbemuseum) posiada przykłady średniowiecznego oraz nowożytnego rzemiosła artystycznego. Wśród najbardziej znanych kolekcji muzeum warto wymienić: Skarb Welfów, eksponaty ze skarbca katedralnego w Bazylei oraz artefakty ze skarbca Świętego Dionizego (m.in. relikwiarz z czasów karolińskich).

Muzeum Egipskie i Kolekcji Papirusów (Ägyptisches Museum und Papyrussammlung) prezentuje eksponaty podobnych do tych w Muzeum Kairskim. Zobaczymy tu mumie, rzeźby, płaskorzeźby, kamienne sarkofagi i monumentalne pomniki starożytnej architektury egipskiej. Najpiękniejszym zabytkiem jest popiersie Nefretete przechowywane w pancernej gablocie.

Muzeum Niemiecko-Rosyjskie (Berlin-Karlshorst) znajduje się w miejscu, gdzie zakończyła się II wojna światowa. Jest tu wiele oryginalnych eksponatów z czasów wojny, ale najbardziej fascynująca jest atmosfera, jaka tam panuje. Jeśli chcesz zobaczyć budynek oraz miejsce, w którym Niemcy podpisali kapitulację, koniecznie odwiedź to miejsce.

Niemieckie Muzeum Historyczne (Deutsches Historisches Museum) prezentuje historię niemiecką. Zawiera eksponaty od czasów pogańskich aż do końca XX wieku. Posiada bogate zbiory i prezentuje je w nowoczesny sposób. Na szczególną uwagę zasługuje okres średniowiecza, nowożytności i XIX wieku. Często organizowane są tutaj również wystawy tymczasowe.

Muzeum Niezwykłych Przedmiotów (Werkbundarchiv – Museum der Unerhörten Dinge) to mało znana perełka stanowiąca archiwum Niemieckiego Związku Twórców. Zobaczymy tu przeróżne przedmioty codziennego użytku z masowej produkcji XIX i XX wieku.

Muzeum Grynderskie (Gründerzeitmuseum im Gutshaus Mahlsdorf) to prawdziwa podróż w czasie. Poznamy tu zastosowanie wielu przedmiotów codziennego użytku. Warto je odwiedzić jeśli chcemy dowiedzieć się jak żyli Berlińczycy sto temu lub jeśli jesteśmy fanami tzw. okresu grynderskiego (1870-1914).

Muzeum Człowieka (People Museum) powinni odwiedzić ci, którzy interesują się nauką lub zdrowiem. Wszystkie eksponaty w muzeum pochodzą z prawdziwych okazów. Poznamy tu szczegółowe informacyjne dotyczące ludzkiego ciała, a także informacje biologiczne na temat wybranych zwierząt. Ciekawe zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.

Muzeum Gier Komputerowych (Computer Games Museum) to miejsce, gdzie można zobaczyć m.in. karty do pocztowej gry w szachy czy pierwszą grę w pingponga, a także rozwój gier komputerowych. Niezwykle ciekawym elementem jest interaktywna ściana pozwalająca na podróż przez gry stanowiące kamienie milowe w rozwoju tej dziedziny. Można tu też po prostu pograć.

Muzeum Samurajów (Samurai Museum Berlin) to największy taki obiekt poza Japonią i pierwszy w Europie. Peter Janssen od lat zbierał cenne przedmioty, w tym zbroje, hełmy i miecze samurajskie. Postanowił podzielić się swoją pasją ze światem, a trzeba przyznać, że ma czym.

• Gabinet Miedziorytów (Kupferstichkabinett) prezentuje grafikę europejską od średniowiecza do współczesności
• Muzeum Bröhana (Bröhan-Museum) poświęcone jest sztuce w stylu secesji i art dèco
• Galeria Berlińska (Berlinische Galerie) prezentuje sztukę XX wieku
• Muzeum Berggruena (Museum Berggruen) pokazuje sztukę m.in. Picassa
• Muzeum Aliantów (Alliiertenmuseum) prezentuje blokadę Berlina i most powietrzny
• Muzeum Tränenpalast dokumentuje absurdalność życia w podzielonym mieście
• Altes Muzeum to kolekcja antycznej sztuki – rzeźb oraz przedmiotów codziennego użytku
• Muzeum FHXB Muzeum Friedrichshain-Kreuzberg poświęcone odnowieniu miasta przy bramie miejskiej Kottbusser Tor
• Muzeum Wzornictwa Bauhausu (Museum für Gestaltung) z przepięknymi przedmiotami codziennego użytku
• Dworzec Hamburski – Muzeum Sztuki Współczesnej (Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart) dla fanów sztuki współczesnej

Nietypowe muzea w Berlinie

• Muzeum Komunikacji (Museum für Kommunikation)
• Muzeum Filmu i Telewizji (Museum für Film und Fernsehen)
• Niemieckie Muzeum Szpiegów (Deutsches Spionagemuseum)
• Muzeum Konopi (Hanfmuseum)
• Berlińskie Muzeum Magii (Magicum – Berlin Magic Museum)
• Muzeum Liternictwa (Buchstabenmuseum)
• Muzeum Lesbijek i Gejów (Schwules Museum)