1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Kultura

Planete+ Doc: Prywatny wszechświat

fot. materiały prasowe Planete+ Doc
fot. materiały prasowe Planete+ Doc
Helena Třeštíková w filmie „Prywatny wszechświat” (Czechy, 2012) opowieść o rodzinie swojej długoletniej przyjaciółki Jany Pfefferovej zestawia z historią Czech ostatnich kilkudziesięciu lat, której dynamikę określają loty w kosmos i Karel Gott.

Zestawienie obrazu prywatności z szerokim kontekstem społeczno-politycznym obrazuje wzajemne uwarunkowania tych przestrzeni, ale zarazem jest dowartościowaniem prywatności jako tematu dyskusji publicznej.

Zdjęcia do filmu przedstawiające historię rodziny Petra Kettnera i Jany Pfefferovej powstawały 37 lat. Perspektywa długiej obserwacji jest przez uznaną dokumentalistkę Helenę Třeštíkovą konsekwentnie wykorzystywaną metodą pracy, realizowaną m.in. w takich filmach jak „René” i „Katka”. Petra i Janę poznajemy, kiedy na świat ma przyjść ich pierwsze dziecko – Honza. Zdjęcia przedstawiają ich życie, zogniskowane wokół relacji rodzinnych. Jana zostaje w domu, aby opiekować się ich kolejnymi dziećmi – dwoma córkami, co przyjmuje z radością, nie widząc możliwości aktywności zawodowej w totalitarnej rzeczywistości. W „Prywatnym wszechświecie” jesteśmy obserwatorami pierwszych kroków pociech Petra i Jany, pierwszych wypowiedzianych słów, dni w szkole. Třeštíková przedstawia ich dorastanie i zyskiwanie świadomości jako autonomicznych jednostek, wybory, które decydują o kształcie ich dorosłego życia i zmieniające się relacje z rodzicami.

Przyjęta perspektywa bieżącej rejestracji wydarzeń prywatności i kilkudziesięcioletni okres pracy nad filmem są wyjątkowe we współczesnym dokumentalizmie. Materiał rejestrowany do filmu to pamiętnik, notatka sporządzana na bieżąco, mająca za zadanie przedstawić życie, jego rozumienie przez bohaterów, tak, jakie są w danym momencie. Sposób opowiadania, przyjęta metoda pracy wyróżniają „Prywatny wszechświat” spośród większości filmowych historii o prywatności, które często są intymnymi przepracowaniami relacji rodzinnych, w dużej mierze opowiadaniami z teraźniejszej perspektywy o przeszłości, jak choćby pokazywane na tegorocznym Planet + Doc Film Festiwal „Wszyscy są starsi ode mnie” Martina Widerberga, czy „Ogród mojego ojca” Petera Liechti. W film Třeštíkovej wpleciony jest materiał filmowy rejestrowany przez Petra jako emocjonalna rodzinna pamiątka, odzwierciedlająca relacje bliskości, ale stanowi on tylko jeden z elementów składających się na film obrazujący rozkwitanie podobne kwiatom bohaterów w czasie. Odwołanie do terminu związanego ze światem roślin nie jest bezzasadne – reżyserka w wywiadach przywołuje filmy przyrodnicze jako najbliższe przyjętej przez nią perspektywie opowiadania.

Prywatność w filmie nagrodzonej w 2012 roku Smokiem Smoków na Krakowskim Festiwalu Filmowym Třeštíkovej przedstawiona w kontekście komunizmu to świadomie przyjęty model alternatywnego życia, znalezienie schronienia przed opresyjną, uniemożliwiającą autentyczną wypowiedź rzeczywistością społeczną. Wybór rodziców powtórzy Honza już w kapitalistycznym ustroju. Jednak zwrócenie uwagi na prywatność, uczynienie jej tematem filmu, bez szkody dla przedstawienia bohaterów z wrażliwością, delikatnością, uwzniośla ją – czyni pełnoprawnym przedmiotem dyskusji publicznej, w której od nie tak dawna znajduje swoje miejsce.

Film „Prywatny wszechświat” można zobaczyć na warszawskim pokazie Planet + Doc Film Festiwal 19 maja. We Wrocławiu będzie pokazywany 17, 18 i 19 maja.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze