Powstały około dwóch tysięcy lat temu, a do dziś pozostają przedmiotem badań i fascynują m.in. osoby interesujące się mistycyzmem i pracą z energią. Mowa o runach nordyckich. Były jedynie alfabetem czy kryły w sobie potężną moc? Uchylamy rąbka tajemnicy o symbolice tych nietypowych znaków.
Zanim alfabet łaciński zaczął obowiązywać w całej Europie, ludy germańskie (nordyckie) przez wieki posługiwały się runami nordyckimi, nazywanymi także pismem wikingów. To proste znaki, które odpowiadają poszczególnym głoskom i umożliwiają zapisywanie słów oraz zdań.
Etymologicznie odnoszą się do słów: „tajemnica”, „sekret”, a także „szept” – od początku bowiem runy należały do obszaru wiedzy tajemnej. Wierzono, że mają szczególną moc – jeśli będzie się z nimi odpowiednio pracowało, wesprą w zamierzonych intencjach. Ponadto nie każdy potrafił takie runy stworzyć i odczytać, a wiedza na ich temat była przez długi czas przekazywana jedynie ustnie.
Większość źródeł podaje, że ten rodzaj pisma powstał około I w. n.e. i był stosowany aż do XV wieku (w Norwegii nawet do XVIII). Wiele osób, które wierzą w energię i magię znaków, posługuje się runami po dziś dzień. Ponadto runy nordyckie wykorzystywane są także w przemyśle biżuteryjnym – bransoletki, pierścienie czy naszyjniki z wygrawerowanymi bądź namalowanymi runami mają pełnić funkcję wspierających talizmanów.
Badacze nie mają pewności, jak dokładnie powstały runy nordycki, dlatego istnieje wiele teorii na temat ich pochodzenia, jednak wielu z nich wskazuje na pochodzenie grecko-łacińskie. Inni zaś są przekonani, że ludy germańskie inspirowały się pismem etruskim, które poznały podczas licznych kontaktów handlowych.
Oczywiście istnieje także historia powstania run opisana w mitologii nordyckiej. Mianowicie, gdy Odyn, władca bogów, obserwował Norny, trzy boginie losu, pozazdrościł im ich wiedzy. W związku z tym postanowił się poświęcić, aby móc posiąść przynajmniej jej cząstkę. Przywiązał się więc do Yggdrasilu – magicznego drzewa rosnącego w centrum wszechświata, na którym Norny zapisywały przeznaczenie wszystkich istot – i wisiał na nim przez dziewięć dni i dziewięć nocy przebity swą włócznią (Gungirem) i głodny. Cierpienie się jednak opłaciło i Odyn w nagrodę posiadł wiedzę na temat run. Nie wiadomo jednak, czy to on przekazał ją ludziom. Jedni twierdzą, że tak, chociaż inni uważają, że był to Hajmdal, bóg strzegący Tęczowego Mostu będącego wejściem do Asgardu (krainy nordyckich bogów, nad którą panuje Odyn).
Nic dziwnego, że runy łączono z bóstwami nordyckimi (każda runa była wiązana z konkretnym bóstwem) i wierzono, że nie tylko służą one do komunikacji, lecz także mają magiczną moc, która przynosi szczęście i chroni przed złym losem. Nordyccy szamani za pomocą run m.in. przepowiadali pogodę i przyszłość czy uzdrawiali chorych, a runy – rzeźbione m.in. w kamieniu, drewnie czy kościach – umieszczano wszędzie, gdzie było to możliwe (np. na grzebieniach, biżuterii, broni, dziobach statków czy budynkach).
Alfabet runiczny występował w kilku odmianach, jednak najstarszą, najbardziej znaną i najdłużej obowiązującą jest Futhark, której nazwa pochodzi od nazw pierwszych sześciu run, czyli Fehu, Uruz, Thurizas, Ansuz, Raido i Kaunan. Jego pełna wersja liczy 24 znaki, a uproszczona – 16. Ciekawostką jest, że w żadnej odmianie alfabetu runicznego nie występuje podział na małe i duże litery.
Każda z run poza przypisaną jej głoską miała także dodatkowe szerokie znaczenie, natomiast alfabet Futhark dzielił się na tzw. trzy oktawy – Pierwsza to tzw. młode runy przypisane okresowi dzieciństwa – tłumaczy Marek Strzałkowski w rozmowie z Jolantą Marią Berent, która ukazała się na łamach naszego portalu. – Druga ósemka wiąże się z nauką, zdobywaniem doświadczeń. Trzecia to wyższa szkoła rozwoju, kwintesencja mądrości. Każda z run ma własną, specyficzną energię, ale działa w powiązaniu z pozostałymi. Bardziej „zaawansowane” znaki zawierają w sobie te prostsze. Futhark to spójna całość – zauważa badacz. – Obrazuje poszczególne okresy rozwojowe, duchowe wyzwania; to coś w rodzaju wędrówki mitycznego bohatera.
Runy nordyckie – symbole
Na infografice umieszczono symbole odpowiadające poszczególnym 24 runom nordyckim, natomiast poniżej znajdują się nazwy run* z przypisanymi im podstawowymi znaczeniami.
- Fehu – dobrobyt, bogactwo, płodność, urodzaj itd.
- Uruz – postęp, rozwój, zdrowie, silna wola
- Thurisaz (durisaz) – ochrona, ostrzeżenie przed przeciwnościami losu, ogromna siła
- Ansuz – wiedza, zdolności komunikacyjne, wyrażanie uczuć
- Raido (raidho) – podróż (mentalna i/lub duchowa), ruch, zmiana, entuzjazm
- Kenaz (kaunan) – światło i ogień, szukanie nowych inspiracji
- Gebo – radość, szczęście, przyjemność
- Wunjo – nadzieja, pozytywna energia, pomyślność
- Hagalaz (hagal) – niepowodzenie, problemy, rozczarowania, chaos
- Naudiz – cierpliwość, uważność
- Isa (eisaz) – stałość, stabilność
- Jera (jeran) – nagrody, plony
- Eiwaz (iwaz) – wieczność, przemiana, oświecenie
- Pedro (perthro) – tajemnica, mistycyzm
- Algiz – ochrona, bezpieczeństwo
- Sowelo (sowilo) – życie, energia, płodność, sukces
- Tiwaz (teiwaz) – honor, sprawiedliwość, poświęcenie
- Berkana (berkanan) – nowy początek, bezwarunkowa miłość
- Ehwaz – zmiana, lojalność, partnerstwo
- Mannaz – synergia, przyjaźń
- Laukaz (laguz) – intuicja, kreatywność, zdolność panowania nad emocjami
- Ingwaz – harmonia, miłość romantyczna, seksualność, płodność
- Dagaz – przebudzenie, równowaga między energiami
- Othala (odala) – tradycja, talenty, dobrobyt
*Nie istnieje jeden sposób zapisu nazw run nordyckich – obowiązują różne wersje.
Źródła: M. Sowa, „Runy nordyckie, czyli tajemnicze pismo wikingów”, https://ewiking.pl/pl/n/5; „Nordyckie runy wikingów: znaczenie, pochodzenie”, https://www.karmaweather.com/pl/mistycyzm/ezoteryka/runy-nordyckie [dostęp: 24.11.2023]