Obserwowanie konstelacji gwiazd na nocnym niebie dostarcza wiele wrażeń. Perspektywa patrzenia na gwiazdozbiory, z których najbliższy z nich znajduje się aż 40 bilionów km od Ziemi, jest intrygująca. Układ gwiazd, o którym mowa, to Centaur. W tym artykule dowiecie się, jak dostrzec na niebie ten i inne gwiazdozbiory.
Konstelacje gwiazd (inaczej nazywane gwiazdozbiorami) to grupy gwiazd, które nie są ze sobą połączone fizycznie, ale znajdują się w niewielkiej odległości od siebie w sferze niebieskiej. Dzięki temu, z perspektywy obserwatora na Ziemi, tworzą spójne wzory, którym nadano nazwy własne. Międzynarodowa Unia Astronomiczna (MUA) oficjalnie zatwierdziła obecność 88 gwiazdozbiorów, które są nie tylko układami gwiazd, ale również całymi obszarami nieba.
Gwiazdozbiory obserwowano już w czasach prehistorycznych. W klasycznym kanonie podziału wyróżnia się najstarsze, archaiczne gwiazdozbiory, konstelacje przyjęte z kultury Bliskiego Wschodu oraz konstelacje wyróżnione przez starożytnych Greków. To właśnie w antycznej Grecji w II wieku p.n.e. opracowano katalog gwiazd, z którego 47 gwiazdozbiorów wchodzi w skład listy zatwierdzonej przez współczesną MUA.
Gwiazdozbiory odkryte przez Egipcjan, Babilończyków czy Greków należą do półkuli północnej oraz obszaru okołorównikowego. Natomiast odkrycia kolejnych konstelacji, m.in. półkuli południowej, przypisywane są francuskiemu astronomowi Nicolas-Louis de Lacaille, holenderskim kartografom Frederickowi de Houtmanowi, Pieterowi D. Keyserowi i Gerardowi Mercatorowi oraz astronomowi polskiego pochodzenia – Janowi Heweliuszowi.
Widoczność konstelacji gwiazd jest uzależniona od pory roku oraz położenia geograficznego obserwatora. Na półkuli północnej można dostrzec takie gwiazdozbiory, jak Wielki Wóz, Kasjopeja czy Orion. Natomiast na półkuli południowej widoczne są Krzyż Południa, Trójkąt Południowy i Ptak Rajski.
Na terenie Polski, niektóre gwiazdozbiory można obserwować przez cały rok. W tej grupie znajdują się konstelacje o nazwach Wielka Niedźwiedzica, Mała Niedźwiedzica i Smok.
Szukanie gwiazdozbiorów na niebie może być fascynującym doświadczeniem, zwłaszcza dla osób zainteresowanych astronomią. Aby czerpać z obserwacji jak najwięcej radości, można wyposażyć się w kilka narzędzi.
Teleskopy i lunety są idealnym rozwiązaniem dla tych, którzy traktują astronomię jako hobby. Dzięki nim można odkryć więcej szczegółów gwiazdozbiorów oraz obserwować inne obiekty, np. planety.
Kolejna propozycja to aplikacje mobilne. Z pewnością sprawdzą się przy okazjonalnym obserwowaniu gwiazdozbiorów. Wystarczy podnieść smartfon w stronę nieba, a aplikacja wskaże nazwy i położenie gwiazd oraz konstelacji na widocznym obszarze.
Trzecia opcja to mapy nieba, które są dostępne w formie papierowej lub online. Na tego typu mapach zaznaczone są gwiazdozbiory, ich granice oraz układy gwiazd w danym miejscu w określonym czasie.
Przeczytaj także: Obserwacja gwiazd – jak odczytywać nocne niebo?
Starożytni Grecy interpretowali konstelacje gwiazd przez pryzmat mitologii. Dlatego też wiele nazw gwiazdozbiorów zaczerpnięto z greckich legend. Mimo że współczesna wiedza znacznie wykracza poza obszar poznania antycznych uczonych, w kulturze zakorzenione są wierzenia łączące astronomię z astrologią.
Warto zauważyć, że astronomia to nauka badająca obiekty niebieskie przy użyciu metod naukowych. Natomiast astrologia nie jest uznawana za naukową dziedzinę. Jest to bardziej system wierzeń, w którym gwiazdom i planetom nadaje się specjalną moc wpływania na ludzkie życie. W astrologii pas sfery niebieskiej jest podzielony na 12 równych części odpowiadających 12 gwiazdozbiorom zodiakalnym. Na ich podstawie astrolodzy określają znaki zodiaku i interpretują ich wpływ na osoby urodzone w danym okresie.