Wczoraj w warszawskim Teatrze Studio oraz w pozostałych miastach festiwalowych odbyły się uroczyste gale wręczenia nagród 19. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity. Grand Prix – Nagroda Banku Millennium została przyznana polskiemu filmowi „Lombard” w reżyserii Łukasza Kowalskiego.
Gala wręczenia nagród to jednak nie koniec festiwalu, który potrwa do 22 maja. Oznacza to, że w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Katowicach, Poznaniu, Łodzi, Bydgoszczy i Lublinie przed widzami weekend emocjonujących filmów i wydarzeń. W tym roku po raz kolejny MDAG ma charakter hybrydowy. Od 24 maja do 5 czerwca potrwa część online. Widzowie i widzki będą mogli oglądać część tytułów z tegorocznej edycji na stronie festiwalu – .
Grand Prix – Nagroda Banku Millennium
„Lombard”, reż. Łukasz Kowalski
Uzasadnienie: Wydawać się może, że łatwiej jest kręcić filmy dokumentalne o niezwykłych tematach i bohaterach, ponieważ wszyscy widzą w nich coś szokującego. Podziwiać należy jednak „rzemieślników” kina dokumentalnego, którzy potrafią stworzyć niezwykłą historię, opowiadając o najzwyklejszych tematach i postaciach, które na co dzień ignorujemy. Ten film, w wyjątkowo naturalny sposób, śledzi losy kilku niepozornych osób w pozornie codziennych sytuacjach. Tak naprawdę oglądamy jednak niesamowitych bohaterów, którzy próbują ratować innych przed „utonięciem”, mimo że sami znajdują się na „tonącym statku". Zdaje się, że coraz trudniej jest odnaleźć humor w otaczającym świecie, jednak bohaterowie filmu znajdują najbardziej uniwersalne, ludzkie sposoby, by nas rozśmieszyć. Uwięzieni we własnych smutkach i nieszczęściach, nie zdają sobie sprawy ze swojej wyjątkowości. Reżyser filmu wykonał tak wspaniałą pracę, obserwując z uwagą wielowarstwowość swoich bohaterów. To piękny przykład, że należy cenić życie w jego najbardziej banalnej prostocie. „Lombard” dowodzi, że aby dostrzec wspaniałą historię, my, twórcy, powinniśmy mieć oczy szeroko otwarte na wszelkie „zakamarki” naszej rzeczywistości…
Wyróżnienie: „Poznaliśmy się w wirtualnej rzeczywistości”, reż. Joe Hunting
Uzasadnienie: Najlepsze filmy dokumentalne pozwalają zanurzyć się nam w magicznych, nowych światach albo pomagają zobaczyć codzienność w magiczny, nowy sposób. Po ich zobaczeniu jesteśmy mądrzejsi zarówno, jeśli chodzi o wiedzę o świecie, jak i samych sobie. Wyróżnienie specjalne przyznajemy filmowi „Poznaliśmy się w wirtualnej rzeczywistości”, któremu udało się to wszystko, przy okazji przeprowadzając prawdziwą rewolucję, jeśli chodzi o formę filmową.
Nagroda dla Najlepszego Filmu Polskiego
„Silent Love”, reż. Marek Kozakiewicz
Uzasadnienie: Za aktualną, głęboko ludzką i pięknie skonstruowaną opowieść o rodzinie, która jednocześnie rozkwita i zostaje zmuszona do zachowania milczenia.
Wyróżnienie: „Anioły z Sindżaru”, reż. Hanna Polak
Uzasadnienie: Za zdumiewającą odwagę i determinację w wydobywaniu wstrząsających wspomnień ludobójstwa na światło dzienne.
Nagroda Stowarzyszenia Kin Studyjnych w Konkursie Polskim
„Pisklaki”, reż. Lidia Duda
Uzasadnienie: Za czułą i bezpretensjonalną opowieść o bliskości i jedności, a także za wzruszający portret świata, w którym każdy gest ma znaczenie.
Wyróżnienie: „Lombard”, reż. Łukasz Kowalski
Uzasadnienie: Za niezwykle zabawny i poruszający portret pasji i miłości oraz jedną z najlepszych scen otwierających polski dokument, wyróżnienie zostało przyznane filmowi „Lombard” w reżyserii Łukasza Kowalskiego.
Nagroda Smakjam za Najlepszą Produkcję w Konkursie Polskim
Łukasz Kowalski i Anna Mazerant (4:30 Pictures) – producenci filmu „Lombard”, reż. Łukasz Kowalski
Uzasadnienie: Twórcy „Lombardu” zrealizowali film przemyślany od strony wizualnej, świadomy formy, która nie przesłania jednak samej opowieści. To kino bliskie bohaterom, aktualne i wyczulone na społeczny kontekst. Dzięki pracy Łukasza Kowalskiego i jego ekipy możemy odkryć barwny mikroświat, w którym jak w soczewce skupiają się potransformacyjne problemy nie tylko Bytomia.
Nagroda dla Najlepszego Filmu Krótkometrażowego
„Brzeg wolności”, reż. Olivia Martin-McGuire
Uzasadnienie: Nagroda dla filmu krótkometrażowego, w którym zastosowano różnorodne techniki odpowiadające warstwom opowiadania, trafia do filmu „Brzeg wolności”, poruszającego współczesny problem odzyskania Hongkongu przez Chiny w osobistej historii mężczyzny i jego córki, płynących do Hongkongu w latach 70. ubiegłego wieku, a także w szerszym kontekście globalnej ekspansji autorytarnej. Zaczynając od odtworzenia w żywej akcji opowieści dziadka dla jego wnuczki, a następnie przechodząc do materiałów archiwalnych, twórcy filmu kładą podwaliny pod płynnie utkaną animowaną opowieść, zawierającą elementy osobistej historii, świadectwa historycznego i wezwania do szerszego rozpoznania aktualnego problemu. „Brzeg wolności” oddaje głos wszystkim ludziom, którzy stoją przed wyborem między życiem w strachu a ucieczką z domu w poszukiwaniu wolności.
Nagroda dla Najlepszego Debiutu
„Silent Love”, reż. Marek Kozakiewicz
Uzasadnienia: W świecie, w którym trudno żyć w pełnej zgodzie z własną tożsamością, poznanie tak intymnych, indywidualnych losów bohaterów jest niezwykle cenne. Uważamy, że autorzy nagrodzonego filmu ujęli historię Agnieszki, Majki i Miłosza w sposób bardzo ciepły, subtelny i pełen humoru. Jury docenia również wybór z materiału zdjęciowego scen istotnych, tworzących spójną, wciągającą opowieść.
Nagroda TVP Dokument
„Pisklaki”, reż. Lidia Duda
Uzasadnienie: Za mistrzostwo w sztuce dokumentalnej, wysoką wartość artystyczną i wizualną oraz niezwykłą czułość względem bohaterów filmu, która umożliwia lepsze zrozumienie ich emocji, ich świata, ich życia.
Green Warsaw Award
„Krowa”, reż. Andrea Arnold
Uzasadnienie: Człowiek krowie człowiekiem.
Prawdopodobnie większość współczesnych dzieci na półkuli północnej, także tych ze wsi, więcej wie dziś o słoniu czy niedźwiedziu polarnym, niż o… krowie. Tymczasem to właśnie jej, zachodnia cywilizacja zawdzięcza, w dużej mierze, swój dobrobyt. Każdego roku miliony z nich rodzą się z naszym udziałem, po to by dać nam mleko lub mięso. Co dajemy im w zamian? Krótkie życie w cierpieniu, nieustannym stresie, nigdy nie kończące się naturalną śmiercią. Uznaliśmy bowiem, że to cena, którą zwierzęta muszą płacić żebyśmy my byli… ludźmi.
Dzięki filmowi Andrei Arnold, „Krowa”, przez półtorej godziny możemy być mleczną krową Lumą… I? Film „Krowa” wbija w kinowy fotel! Nie dlatego, że jest wyjątkowo brutalny. Właściwie, po obejrzeniu innych filmów o przemysłowym chowie zwierząt, krowa Luma, główna bohaterka, nie ma najgorzej. Jednak perspektywa, z której dzięki autorce filmu obserwujemy otoczenie jeszcze dotkliwiej uświadamia nam bezmiar cierpienia zwierząt, które wpisaliśmy w koszty naszej cywilizacji. To zresztą też film o ludziach. Ci, których widzimy w filmie to tylko wykonawcy systemu. Mimo starań nie mogą go uczynić przyjaznym zwierzętom. To niemożliwe, kiedy zwierzę jest tylko środkiem produkcji. Ukrytymi bohaterami jesteśmy my wszyscy. Uczestnicy globalnego rynku.
Obecnie na świecie 4% ssaków to zwierzęta dzikie, 36% to ludzie, a aż 60% to zwierzęta hodowlane, w tym krowy. Przyzwyczailiśmy się, że prawo do szczęścia czy chociażby braku cierpienia, przysługuje tylko nam, ludziom. Prawo do szacunku tylko zwierzętom dzikim, szczególnie tym charyzmatycznym jak lwy czy lamparty, a do miłości domowym pupilom…
Jeżeli chcesz dotrzeć do umysłu, musisz dotrzeć do serca, brzmi jedna z zasad perswazji. Ten film więcej mówi o konieczności przedefiniowania naszego myślenia o zwierzętach niż najlepsza rozprawa naukowa. Dlatego to on dostaje Green Warsaw Award.
Wyróżnienie: „Niewidzialne demony”, reż. Rahul Jain
Uzasadnienie: „Jury konkursu Green Warsaw Award postanowiło wyróżnić film Rahula Jain’a „Niewidzialne demony” za prosty, ale bardzo przemyślany przekaz opisujący złożone problemy współczesnego świata na przykładzie życia jednej z największych metropolii świata. Dodatkowym atutem filmu są znakomite zdjęcia.
Nagroda Canon za Najlepsze Zdjęcia
Magda Kowalczyk – operatorka filmu „Krowa”
Uzasadnienie: Sven Nykvist: „Moje dążenie do prostoty wyrosło z poszukiwań światła: logicznego, naturalnego, światła prawdziwego…”. Za bycie blisko bohatera, wrażliwość, umiejętność opowiadania historii, odwagę patrzenia i obserwowania. Za obraz, który wywołuje emocje i za zdjęcia, których nie da się zapomnieć. Chapeux bas!
Wyróżnienia trafiły do autorów i autorek zdjęć filmów „W chowanego” – Alfredo de Juan oraz „Skál” – Cecilie Debell, Jens Jákup Hansen, Maria Tórgarð, Rógvi Rasmussen, Troels Rasmus Jensen
Uzasadnienie: Postanowiliśmy przyznać dwa wyróżnienia za nowe spojrzenie, i za kamerę, która bardzo precyzyjnie opowiada historie.
Nagroda Nos Chopina
„Nothing Compares”, reż. Kathryn Ferguson
Uzasadnienie: Za afirmatywną opowieść o podróży bohaterki: artystki, kobiety i matki. Tej, która rodzi ludzi. Tej, która daje życie. Dlatego o nie dba. Dlatego się o nie upomina. W związku z tym nie uznaje hierarchicznych systemów opartych na nienawiści do ciała i życia.
Za historię, która sprawia, że pojmujemy, jak bardzo potrzebny jest nam performatywny gest pożegnania z systemem, którego nie da się już dłużej znosić.
Za ten moment w kinie, kiedy wszyscy, wspólnie bijemy brawo, gdy na ekranie artystka daje wyraz swojemu rozczarowaniu i wściekłości na działania Kościoła Katolickiego i jego przywódcy.
Za opowieść o mocy kobiety, która zmienia rzeczywistość bez względu na cenę, jaką będzie musiała zapłacić.
Za akt sprzeciwu wobec niesprawiedliwości i przemocy, który jest dla nas, widzów rytuałem zerwania więzów poddaństwa i powrotem do stanu natury, w którym nasze myślenie, nasza duchowość i nasza cielesność nie są kolonizowane przez patriarchalne autorytety.
Za film, który przypomina, po co jest sztuka.
Wyróżnienie: „Lot”, reż. Anna Zakrzewska, Łukasz Ronduda
Uzasadnienie: Za czułość wobec bohatera. Za bezkompromisowość i walkę o idee. Za pokazanie, że film o sztuce, może być sztuką. Za muzykę, która jest drugim wielkim bohaterem tego filmu.
„Iran: woda, wiatr, pył i chleb”, reż. Mahdi Zamanpoor Kiasari
Uzasadnienie: Chciałybyśmy nagrodzić film, który równie dobrze może być oglądany przez młodego, jak i dorosłego widza. Za nienarzucające się, ale dobitne ukazanie złożonego problemu społecznego i kulturowego. Za autentyczne spojrzenie na lokalną społeczność oczami dziecka.
Nagroda Amnesty International Polska
„Nie odbierzecie nam wspomnień”, reż. Rami Farah, Signe Byrge Sørensen
Uzasadnienie: Obraz „Nie odbierzecie nam wspomnień” otrzymał nagrodę za wielowarstwową, unikalną w formie i poruszającą opowieść o pamięci. Film odchodzi od czysto obserwacyjnego dokumentu i poprzez ciekawą formę umiejętnie pokazuje proces pamiętania, zapominania – i pragnienia niepamiętania. Kontrastuje ze sobą pamięć indywidualną i pamięć archiwów, składa obrazy zachowane na taśmach i reakcje bohaterów. To historia straconego pokolenia młodych Syryjczyków, którzy pełni nadziei na aksamitną rewolucję, w końcu w desperacji chwytają za broń oraz pytanie o przyczyny braku interwencji i pomocy, o międzynarodowy system ochrony praw człowieka i jego efektywność. To unikalny, wielowarstwowy, wzruszający obraz doświadczenia ludzkiego i uniwersalna opowieść o nas.
Nagroda Miesięcznika „Zwierciadło” dla Najlepszego Filmu o Tematyce Psychologicznej
„Młody Platon”, reż. Neasa Ní Chianáin, Declan McGrath
Uzasadnienie: Czy paskudną rzeczywistość można zmienić siedząc i gadając? Po obejrzeniu „Młodego Platona” nietrudno uwierzyć, że można. Filozoficzne dyskusje, nauka samodzielnego krytycznego myślenia, a co za tym idzie nauka, że konflikty rozwiązuje się na argumenty, że każdego należy wysłuchać, a zdanie swoich rozmówców szanować. Takie metody stosuje Kevin McArevey, „pan od filozofii” – dyrektor szkoły podstawowej w Belfaście. Mieście, nad którym wciąż krążą duchy wojny domowej. Przyznajemy „Młodemu Platonowi” nagrodę, bo takich historii i przykładów bardzo nam potrzeba szczególnie teraz, w obliczu wojny w Ukrainie i napływu dotkniętych wojną naszych sąsiadów. Jak okiełznać przemoc i rozpacz, jak przerwać traumę, zanim wpłynie na życie kolejnych pokoleń? Każde dziecko zasługuje na metody Kevina McAreveya.
Nagrody w pozostałych miastach festiwalowych
Wrocław
Grand Prix Dolnego Śląska: „Młody Platon”, reż. Neasy Ni Chianain, Declan McGrath
Wyróżnienie: „Anioły z Sindżaru”, reż. Hanny Polak
Wyróżnienie: „Poznaliśmy się w wirtualnej rzeczywistości”, reż. Joe Hunting
Gdynia
Nagroda Prezydenta Miasta Gdyni: „Lombard”, reż. Łukasz Kowalski
Wyróżnienie: „Pisklaki”, reż. Lidia Duda
Nagroda ETNOMATOGRAF: „Zdradzone pieśni”, reż. Dongan Chen
Poznań
Nagroda Wolności ufundowana przez miasto Poznań: „Babi Jar. Konteksty”, reż. Siergiej Łoźnica
Wyróżnienie: „Krowa”, reż. Andrea Arnold
Katowice
Nagroda Publiczności Województwa Śląskiego: „Lombard”, reż. Łukasz Kowalski
Bydgoszcz
Bydgoszcz Art.Doc Award: „Pisklaki”, reż. Lidia Duda
Wyróżnienie Okręgowej Rady Adwokackiej w Bydgoszczy dla najlepszej produkcji dotykającej problematyki praw człowieka: „Dom z drzazg”, reż. Simon Lereng Wilmont
Nagrody wręczane po zakończeniu festiwalu
W tym roku tradycyjnie widzowie i widzki Millennium Docs Against Gravity w Warszawie wybiorą swój ulubiony film. Głosowanie będzie trwało do końca festiwalu, a Nagroda Dokumentalna Warszawy zostanie ogłoszona po zakończeniu części kinowej 19. MDAG. Każdy widz lub widzka może głosować na dowolny film z programu i stać się częścią jury festiwalu Millennium Docs Against Gravity.
Po zakończeniu części kinowego poznamy także wyniki Konkursu o Nagrodę Wyborcza.pl Big Screen Doc. O jej przyznaniu zadecydują widzowie i widzki w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni i Poznaniu, wskazując na swój ulubiony film spośród 13 tytułów przedstawiających rozmaite zjawiska popkulturowe, ale i poważniejsze tematy. Reżyser zwycięskiego filmu otrzyma statuetkę i 1000 euro.