Przewiewna, miękka, lśniąca i odporna na zagniecenia tkanina – bawełna merceryzowana posiada wszystkie te cechy. W dodatku pięknie się prezentuje i nie ulega odkształceniu podczas noszenia, prania lub prasowania w wysokiej temperaturze. Dowiedz się, w jaki sposób materiał nabywa tych szlachetnych cech i do czego służą materiały poddane procesowi merceryzacji.
Niezwykłe właściwości bawełny są znane ludzkości od bardzo dawna. Już 14 tysięcy lat temu Egipcjanie uprawiali niewielkie krzewy z rodziny ślazowatych, by móc zbierać przypominające watę zlepki cieniutkich włosków, które idealnie nadawały się do tworzenia nici.
Bawełniane tkaniny należą do najpopularniejszych na świecie, ponieważ produkowana z nich odzież nie wywołuje reakcji alergicznych, jest przewiewna, odporna na rozciąganie i nie ulega odkształceniu lub kurczeniu podczas prania w wysokiej temperaturze. Jest to jeden z niewielu materiałów uważanych za całkowicie bezpieczny nawet dla najbardziej delikatnej skóry, dlatego używa się go do szycia odzieży dla niemowląt oraz osób zmagających się ze schorzeniami dermatologicznymi. Miękkie i przyjemne w dotyku tkaniny bawełniane cenią sobie także projektanci mody oraz producenci odzieży, przygotowując z nich zarówno eleganckie kreacje, jak i praktyczne ubrania na co dzień.
Pomimo powstania wielu rodzajów włókien sztucznych produkcja bawełny na świecie wciąż utrzymuje się na takim samym wysokim poziomie, sięgając około 25 milionów ton rocznie. Największymi producentami tego cennego materiału są Chiny, Indie, Stany Zjednoczone, Pakistan oraz Brazylia. Hipoalergiczne, wytrzymałe i przewiewne tkaniny bawełniane stosowane są nie tylko do produkcji odzieży, pościeli, ręczników czy dywanów, ale także plecaków, filtrów do kawy, sieci rybackich, ekskluzywnych materiałów piśmiennych oraz stosowanych w medycynie materiałów opatrunkowych.
Dzięki wyjątkowym właściwościom bawełna jest zawsze w modzie, a produkowane z niej ubrania uznaje się za wygodne i praktyczne. W zależności od rodzaju splotu z bawełnianych nici można wytworzyć wiele różnorodnych tkanin, do których należą zarówno idealne na lato przewiewne organtyny, jak i grube, ciepłe wersje dzianinowe. Wśród wielu popularnych materiałów z bawełny najbardziej znane są: aksamit, atłas, drelich, kreton, perkal, flanela, sztruks oraz bijący od lat rekordy popularności dżins.
Czym się różni bawełna organiczna i zwykła od merceryzowanej? A może oba określenia znaczą dokładnie to samo? Biobawełna otrzymywana jest z upraw ekologicznych, czyli takich, w których nie stosuje się żadnych nawozów sztucznych czy chemicznych środków ochrony roślin. Uprawa takiej bawełny wiąże się nie tylko z ręcznym odchwaszczaniem, ale także używaniem naturalnych środków owadobójczych. Aby bawełna organiczna spełniała wszystkie surowe wymogi i uzyskała odpowiednie certyfikaty, do jej przetwarzania oraz koloryzacji również używa się jedynie produktów pochodzenia naturalnego. Tymczasem bawełna merceryzowana to taka odmiana materiału, który został poddany merceryzacji, czyli specjalnemu procesowi mającemu na celu uszlachetnienie włókien, a tym samym zwiększenie naturalnych właściwości bawełny. Dzięki tej prostej i znanej od lat metodzie tkaniny nabierają subtelnego połysku i stają się zdecydowanie bardziej odporne na zniszczenia.
Merceryzacja (uszlachetnianie lub ługowanie materiału) to chemiczny proces obróbki tkaniny lub przędzy mający na celu rozpuszczenie i usunięcie matowej warstwy otaczającej nici. Najpierw poszczególne włókna zostają oczyszczone, następnie naciągane lub naprężane i zanurzane na kilka minut w roztworze wodorotlenku sodu (soda kaustyczna, ług sodowy). Bawełna merceryzowana może być farbowana dopiero po dokładnym zneutralizowaniu lub wypłukaniu roztworu. W wyniku takiego procesu tkaniny stają się mocniejsze i zyskują charakterystyczne właściwości:
- Gładkość i delikatny połysk – dzięki usunięciu zewnętrznej warstwy ochronnej z włókien bawełna merceryzowana jest zdecydowanie gładsza w dotyku, a tkanina nabiera subtelnego blasku doskonale pasującego do eleganckiej odzieży.
- Odporność na gniecenie – materiał poddany ługowaniu bardzo dobrze znosi prasowanie, a podczas noszenia praktycznie się nie gniecie.
- Wysoka wytrzymałość – odzież z bawełny merceryzowanej znacznie lepiej znosi ścieranie, przedarcia oraz rozciąganie, dlatego jest bardziej praktyczna i wystarcza na dłużej.
- Intensywność barw – uszlachetniona bawełna lepiej wchłania składniki farby, dlatego powstałe kolory są równocześnie wyraziste i bardzo trwałe.
- Miękkość oraz elastyczność – zabieg ługowania sprawia, że tkanina staje się przyjemnie miękka, satynowo gładka i lekko rozciągliwa, dzięki czemu dobrze dopasowuje się do sylwetki. Z eleganckiej bawełny merceryzowanej szyje się nie tylko wytworną odzież, ale także przewiewną bieliznę, szykowne obrusy, praktyczne ściereczki, komfortową pościel oraz wiele używanych na co dzień tekstyliów domowych.