Utrata pożądania, brak satysfakcji z życia intymnego czy odczuwany przy współżyciu ból… Z badań dr Lori Brotto, psycholożki klinicznej z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej wynika, że takie problemy dotykają nawet 40 proc. kobiet. W swojej książce „Droga do przyjemności” podpowiada, jak się z tym uporać.
Fragment książki „Droga do przyjemności. Ćwiczenia z pożądania dla kobiet”, Lori Brotto, Jen Gunter, tłum. Marcin Kowalczyk, wyd. Larum. Skrót i śródtytuły pochodzą od redakcji.
Zastanów się, jakie mogą być twoje powody, aby uprawiać seks (mam tu na myśli seks w możliwie jak najszerszym znaczeniu tego słowa). Podejrzewam, że nigdy wcześniej o tym nie myślałaś. Większość ludzi nie myśli o powodach, dla których coś robią – po prostu to robią! Jakie są twoje powody do uprawiania seksu? Zapisz je w swoim dzienniku. Nie analizuj swoich odpowiedzi. Po prostu spisz je.
Kiedy zadajemy to pytanie dużym grupom kobiet, słyszymy wiele powodów, takich jak chęć okazania miłości, poczucie więzi, świętowanie urodzin lub innej okazji, sprawienie, by partner czuł się pożądany, poczucie „normalności” (jakkolwiek definiują to poczucie „normalności”), osiągnięcie orgazmu lub chęć poczucia zmysłowości. Ludzie podają setki powodów uprawiania seksu, ale „ponieważ byłam w odpowiednim nastroju/miałam ochotę” często nie znajduje się wśród pierwszej dziesiątki u partnerów znajdujących się w dłuższych związkach. Brak pożądania na początku zbliżenia jest w porządku. Nie oznacza, że coś jest nie tak. To normalne.
Jednak posiadanie jakiegoś powodu jest istotne, a ten powód powinien być motywowany chęcią uzyskania czegoś pozytywnego – albo dla ciebie, albo dla twojego partnera, albo dla was obojga. Seks w celu uniknięcia czegoś negatywnego, jak kłótnia, konflikt czy niezadowolenie partnera, nie jest dobrym powodem do jego uprawiania. W rzeczywistości decydowanie się na zbliżenie, aby zapobiec negatywnej sytuacji, może w dłuższej perspektywie być szkodliwe i wywoływać poczucie urazy.
Posiadanie co najmniej jednego dobrego powodu do zaangażowania się w aktywność seksualną jest często niezbędnym bodźcem do przeniesienia cię z neutralnych „bloków startowych” w stronę otwartości. Może ta receptywność oznacza, że przyjmiesz zaproszenie partnera do aktywności seksualnej, a może spowoduje, że to ty zaczniesz inicjować zbliżenie. Niezależnie od tego, czy twoim celem jest inicjowanie aktywności, czy też bycie otwartą na zaproszenie ze strony partnera, gorąco namawiam cię do wskazania swojego powodu (lub powodów) do uprawiania seksu.
Zadaj sobie pytanie: „Czy zainicjowałabym aktywność seksualną z partnerem (lub sobą) albo czy byłabym otwarta na propozycję ze strony mojego partnera, mając ten jeden dobry powód do seksu?”. Następnie zastanów się, co cię podnieca. Jakie rodzaje dotyku lub stymulacji między tobą a twoim partnerem wywołują u ciebie podniecenie seksualne?
Pamiętaj, że bodźce lub wyzwalacze, które wywoływały pobudzenie w przeszłości, mogą nie mieć na ciebie takiego samego wpływu dzisiaj, więc staraj się myśleć o tych rzeczach, które są skuteczne obecnie. Może to być coś aktywującego twój zmysł dotyku, wzroku, węchu, słuchu lub coś zupełnie innego i wcale nie musi to być określony rodzaj fizycznej stymulacji seksualnej. Na przykład niektóre kobiety zgłaszają, że podnieca je, gdy ich partner robi coś dla nich lub wyraża swoje pożądanie wobec nich. Niektóre kobiety kręcą sceny erotyczne w filmie. Inne podniecają określone zapachy lub dźwięki. Zastanów się, co ciebie pobudza seksualnie, i zapisz to w swoim dzienniku.
Świadomość tego, co cię kręci, jest ważna, ponieważ mówimy tu o czynnikach wywołujących pobudzenie seksualne zarówno w twoim ciele, jak i umyśle. Pobudzenie seksualne nie jest automatycznym odruchem. Wymaga nie tylko obecności odpowiednich dla ciebie bodźców – ważne też, aby były one w odpowiednim natężeniu i działały przez odpowiedni czas.
Czasami kobiety zwyczajnie nie dają sobie przyzwolenia na eksplorację własnego ciała i zapoznanie się z rodzajami bodźców, które na nie działają. Na razie załóżmy, że jest jakiś bodziec, który wywołuje w tobie podniecenie. Co wówczas robisz? Niektóre kobiety mogą zauważać, że są podniecone, ale nic z tym dalej nie robią. Inne w tej sytuacji koncentrują się bardziej na swoich ciałach, aby móc głębiej odczuć podniecenie i nim się cieszyć.
Ważny jest oczywiście cały kontekst – zarówno to, co dzieje się między tobą a twoim partnerem lub partnerką, ale także otoczenie i miejsce, w którym uprawiacie seks. Niektóre rzeczy wokół mogą ułatwić osiągnięcie podniecenia seksualnego – na przykład prywatność, spokój i poczucie zrelaksowania może zwiększyć podniecenie, a także pozwolić ci lepiej je odczuć. Jeśli jesteś z partnerem, z którym łączy cię uczucie, jest on dla ciebie atrakcyjny i między wami nie ma żadnych nieporozumień i konfliktów, są to również czynniki, które mogą sprawić, że łatwiej dostrzeżesz swoje podniecenie i będziesz bardziej skora do działania. Inne czynniki środowiskowe, takie jak napięcie w związku, strach, że ktoś może niespodziewanie wejść, rozpraszające dźwięki lub nieprzyjemne otoczenie czy widoki, mogą zahamować twoje pobudzenie.
Twój mózg przetwarza informacje dostarczane przez wyzwalacz oraz odpowiedź twojego ciała nań i albo odpowiada pełną reakcją seksualną, albo ją powstrzymuje. Bycie skupionym na chwili obecnej i na swoim podnieceniu może ułatwić wyzwolenie reakcji seksualnej, natomiast bycie rozproszoną, zmartwioną lub przesadnie nastawioną na rezultat może w tym przeszkadzać. Mózg tak naprawdę jest największym organem seksualnym, ponieważ to on ostatecznie decyduje o tym, czy twoje powody do uprawiania seksu, w połączeniu z wyzwalaczami podniecenia seksualnego, wywołają reakcję w postaci podniecenia seksualnego, czy też nie. Załóżmy, że mózg podejmie decyzję o kontynuowaniu reakcji. Masz powód do uprawiania seksu. Masz odpowiedni bodziec (wyzwalacz), który wywołał twoje pobudzenie.
Możesz zwrócić uwagę na reakcję seksualną bez rozpraszania się innymi rzeczami. W tym przypadku pobudzenie seksualne utoruje drogę do tego, co nazywamy reaktywnym pożądaniem seksualnym. Oznacza to, że masz ochotę na dalsze zbliżenie, nawet jeśli nie był to twój pierwotny powód uprawiania seksu. Innymi słowy, gdy jesteś podniecona i twoje ciało reaguje na bodźce seksualne, możesz nagle poczuć także pożądanie seksualne, które będzie dodatkowym powodem uprawiania seksu – dodatkowym do przyczyn zasadniczych i pierwotnych. Jest to pożądanie reaktywne – powstałe w odpowiedzi na bodziec, jakim było podniecenie. Podniecenie wywołało u ciebie pożądanie seksualne. To powszechna, normalna forma pożądania, szczególnie częsta w dłuższych związkach.
Jeśli pobudzenie i pożądanie zaowocują satysfakcjonującym dla ciebie zbliżeniem, będziesz miała satysfakcjonujące doświadczenie seksualne, które może zwiększyć prawdopodobieństwo, że następnym razem również znajdziesz pozytywne powody do uprawiania seksu! Oczywiście satysfakcjonujące doświadczenie będzie różne dla różnych osób, a często nawet dla tej samej osoby przy różnych okazjach. Jednego dnia zadowalający może być już sam orgazm, podczas gdy innego dnia ważniejsze będzie uczucie emocjonalnej więzi i bliskości z partnerem.
Podsumowując, cykl działa tak: potrzebujemy powodów do uprawiania seksu, skutecznych bodźców, środowiska, które sprzyja reakcji seksualnej, uwagi i mechanizmów mózgowych, które łączą wszystkie te informacje. W tym cyklu wynikiem analizy przeprowadzonej przez mózg jest najpierw podniecenie, a następnie reaktywne pożądanie.
Zadanie: Czy jesteś w stanie przypomnieć sobie podniecenie, które następnie wyzwoliło pożądanie? Spróbuj przywołać z pamięci tamto zdarzenie. Jak dobrze ten model reakcji seksualnych opisuje twoje doświadczenia?
Polecamy książkę: „Droga do przyjemności. Ćwiczenia z pożądania dla kobiet”, Lori Brotto, Jen Gunter, tłum. Marcin Kowalczyk, wyd. Larum.