Bez względu na to, ile mamy lat, w której części świata mieszkamy i jaki wykonujemy zawód, wszyscy doświadczamy emocji, i to z jednego prostego powodu – dają nam one przewagę ewolucyjną.
To właśnie szeroka gama emocji sprawia, że człowiek przekształca świat. Odczuwamy po to, żeby zrozumieć, co przeżywamy. Pyszna pizza czy jazda kolejką górską nie zrobią wrażenia na komputerze, sztuczna inteligencja nie wzruszy się ani serialem telewizyjnym, ani sztuką teatralną, za to człowiek tego wszystkiego doświadcza. Bo czuje.
Sympatia, zaufanie, wstyd, obrzydzenie, nadzieja, melancholia, onieśmielenie, zazdrość, zniecierpliwienie, empatia – nie każde z tych doznań jest przyjemne, ale wszystkie pełnią te same funkcje – wprawiają nasze umysły i ciała w ruch. Można powiedzieć, że popychają nas ku życiu. Motywują, ostrzegają, są spoiwem relacji społecznych i miłosnych, sterują naszą uwagą i wpływają na zachowania. Dzięki emocjom umiemy żartować i jesteśmy kreatywni. To, co odczuwamy, warunkuje nasz sposób postrzegania świata. Emocje są tak ważne, bo autentyczne.
Leon Windscheid, pochodzący z Niemiec doktor psychologii, mówca motywacyjny i uczestnik konferencji TEDx, w książce „Po co ci emocje. O przewadze płynącej z odczuwania” namawia, żeby w czasach zachwytu robotyką nie zapominać o tym, co najbardziej się liczy – o człowieczeństwie. A ono nie może obyć się bez emocji. Tymczasem my – choć to trudne i właściwie bezcelowe – stosujemy wymyślne strategie, żeby własnym uczuciom zaprzeczyć, stłumić je, udawać, że nie istnieją. Zdaniem Windscheida jest to przyczyną cierpienia psychicznego, które często prowadzi do zaburzeń. Tak bardzo nie chcemy denerwować się przed ważną rozmową w pracy; nie chcemy bać się odrzucenia, kiedy zaczynamy kochać; nie chcemy się ani wstydzić, ani smucić, ani czuć urażeni. Ale to te uczucia świadczą o tym, że jesteśmy wyjątkowi.
Trzeba uczciwie przyznać, że emocje bywają dyskomfortowe, a nawet bolą, utrudniają egzystencję, wybijają z rytmu, potrafią zapędzić w kozi róg. Istnieją jednak sposoby, żeby dojść z nimi do ładu. Kiedy przestaniemy je oceniać, a zaczniemy rozumieć, zyskamy niewyobrażalną moc – obiecuje autor bestselleru. To zdumiewające – zauważa – że uczucia są tak stare jak ludzkość, a my niewiele o nich wiemy. Na szczęście to się zmienia i z emocjonalności możemy uczynić więcej niż zaletę.
Definicja odczuwania dr. Leona Windscheida jest szeroka – obejmuje emocje, fizyczne doznania oraz dominujące schematy percepcyjne. Natura emocji jest skomplikowana – rzadko pojawiają się w pojedynkę. Można przecież być jednocześnie smutnym i zadowolonym, kiedy kończymy ważny dla nas projekt, albo z powodu wyjazdu czuć podekscytowanie, a jednocześnie silne podenerwowanie.
Uczuciom przyglądali się już filozofowie starożytni – stoik Seneka czy perski myśliciel Duni – którzy doszli do podobnych wniosków co współczesna nauka. Tak samo byli zgodni co do tego, że emocje działają w rytmie szalonej sinusoidy, którą warto wyciszać, ale nie deptać. Wiedzieli też, że wypieranie uczuć jest szkodliwe, a spojrzenie na nie z dystansu przynosi spokój i jasność myśli. Każdy z nas odczuwa inne odcienie emocji, ale zachowujemy się wedle uniwersalnych reguł, bo uczucia to najbardziej ludzka rzecz na świecie.
Więcej o emocjach przeczytasz w styczniowym „Sensie”. Poświęcamy im cały Temat Numeru, w którym:
- Leon Windscheid, doktor psychologii i autor podcastów, podkreśla, że to nie intelekt daje nam przewagę nad światem maszyn, a zdolność do odczuwania emocji. To one są spoiwem relacji społecznych i miłosnych, wpływają na nasze zachowania i sprawiają, że jesteśmy kreatywni.
- Jadwiga Jośko-Ochojska, prof. dr. hab. nauk medycznych ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, daje wskazówki do pracy nad uwolnieniem się od ciężkiego, nieraz międzypokoleniowego przekazu emocjonalnego.
- Ani zła, ani dobra… O czym mówi złość i jak spożytkować ją w dobrym celu – wyjaśnia mentorka i konsultantka ws. dobrostanu osobistego Ewa Stelmasiak.
- Psycholog kliniczny, twórca integralnej psychologii somatycznej dr Raja Selvam, przekonuje, że doświadczenie emocji w ciele robi z nich naszego sprzymierzeńca.
Styczniowe wydanie miesięcznika „Sens” jest dostępne również z książką „Ogarnij stres i żyj na luzie” w cenie promocyjnej.