A co jeśli to, co robię, komuś zaszkodzi? Nie chcę tego wiedzieć… Zjawisko niechęci do konfrontacji ze skutkami naszych działań, gdy mogą być one negatywne, nazywane jest rozmyślną niewiedzą. Inaczej: umyślną ignorancją albo umyślną ślepotą.
Przyczynami i skalą tego zjawiska zajęła się doktorantka Linh Vu z Uniwersytetu Amsterdamskiego, która przeprowadziła metaanalizę 22 badań, w których część uczestników była informowana o konsekwencjach ich działań, a reszta mogła zdecydować, czy również chce je poznać. I aż 40 proc. tych ostatnich uznało, że tego nie chce!
Taka postawa była negatywnie skorelowana z zachowaniami altruistycznymi, bo – jak sugerują naukowcy – nieznajomość skutków podejmowanych działań pozwala na bardziej egoistyczne zachowania bez uszczerbku dla naszej samooceny. I odwrotnie, badani konfrontowani ze skutkami swoich decyzji częściej zachowywali się hojnie.
Metaanaliza wsparła hipotezy badaczy, jakoby zjawisko ignorancji z wyboru miało związek z potrzebą zachowania pozytywnego obrazu własnej osoby. Czasem wolimy nie wiedzieć i móc nadal postrzegać siebie jako altruistów, unikając jednocześnie rzeczywistego działania na rzecz innych ludzi i związanych z nim kosztów.