Elastyczność psychologiczna pomaga przestać walczyć z samym sobą – ze swoimi myślami i odczuciami – i sensownie ukierunkować swoje życie. Może być dostępna tu i teraz. I, tak jak w przypadku każdej innej umiejętności, im więcej ją ćwiczymy, tym lepiej nam służy. Czym jest? Jakie przynosi korzyści? I jakie są jej trzy filary?
W czasopiśmie naukowym „Behaviour Research and Therapy” opublikowano wyniki jednego z największych przeglądów badań dotyczących tematu: „Dlaczego psychoterapia działa?”. Naukowcy z zespołu profesora psychologii Stevena C. Hayesa z Uniwersytu Nevada oraz badacze z Boston University i z Australian Catholic University (50-osobowy zespół) przez cztery lata dwukrotnie przeanalizowali 54 633 badania przy użyciu 73 badawczych miar.
Zaskakującym odkryciem okazało się, że tym, co jest najważniejsze dla zdrowia psychicznego – i nie tylko zapewnia dobre samopoczucie, ale też chroni przed depresją i zaburzeniami lękowymi – są elastyczność psychologiczna oraz umiejętność bycia uważnym. Okazało się, że osoby, które wykazują się tymi predyspozycjami, mają najsilniejszą odporność psychiczną – są stabilne emocjonalnie i mają poczucie sprawczości, a w efekcie nie są podatne na choroby i zaburzenia psychiczne.
Naukowcy sprawdzili, że bycie elastycznym psychologicznie oraz uważnym na swoje uczucia i innych jest ważniejsze dla zdrowia psychicznego niż poczucie własnej wartości, wsparcie ze strony przyjaciół, rodziny lub terapeuty, a nawet umiejętność niepoddawania się negatywnym i dysfunkcyjnym myślom.
Elastyczność psychologiczna jest złożoną zdolnością otwartego myślenia i głębokiego odczuwania, a także umiejętnością doświadczania tu i teraz przy jednoczesnym kierowaniu się uświadomionymi wartościami i długoterminowymi celami. Wiąże się ze świadomością swoich stanów emocjonalnych, nieutożsamianiem się z myślami i racjonalnym działaniem przy rozwiązywaniu problemów czy podejmowaniu decyzji.
Na drugim miejscu w kontekście pozytywnego oddziaływania na zdrowie psychiczne znalazły się współczucie do samego siebie, co idzie w parze ze zdrową asertywnością, oraz wrażliwość na lęk – jeśli go czujemy, nie przejmuje nad nami sterów.
Dlatego, że elastyczność psychologiczna jest efektem dobrze przeprowadzonej psychoterapii, amerykańscy i australijscy naukowcy wyciągnęli wniosek, że dlatego właśnie psychoterapia działa. W podsumowaniu wyników badań napisali, że niezależnie od tego, czy cierpimy na lęk, depresję, uzależnienia lub jakikolwiek inny rodzaj cierpienia psychicznego, wypracowanie w sobie elastyczności psychologicznej pomaga poradzić sobie z tymi problemami i nadać życiu pożądany kierunek.
- Samoświadomość, czyli zauważanie tego, co dzieje się w chwili obecnej: jakie myśli produkuje nasz umysł, co czujemy, jakie sygnały wysyła nasze ciało. To również zdolność bycia obserwatorem siebie, bycia świadkiem wewnętrznego świata bez utożsamiania się z nim do końca. „Teraz” nie można doświadczyć samymi słowami, to również stan ducha, ale także praktyczna umiejętność kierowania swoimi odczuciami – koncentracji na danym aspekcie, poszerzania pewnych doświadczeń, uwalniania określonych emocji. A wszystko to dzieje się bez utraty kontaktu z innymi.
- Otwartość oznacza przyzwolenie na trudne myśli i bolesne uczucia – dokładnie takie, jakie są, bez konieczności zmiany ich w jakikolwiek sposób. Jest to często trudne do zrozumienia i przyjęcia, gdyż najczęściej szukamy pomocy psychoterapeutycznej, by pozbyć się negatywnych myśli i uczuć. Umysł nie działa jednak w ten sposób. Im bardziej bowiem staramy się wyeliminować ból, tym bardziej kontroluje on nasze życie. Otwartość polega na porzuceniu wewnętrznej walki, pozwoleniu myślom i uczuciom być tym, czym są, czyli po prostu myślami i uczuciami. Paradoksalnie brak potrzeby kontrolowania ich zmienia je w kierunku pozytywnym.
- Wartościowe zaangażowanie to wiedza o tym, co jest dla nas ważne, i podejmowanie działań w tym kierunku. Ten rodzaj zaangażowania oznacza pozostawanie w kontakcie ze swoimi celami – zadaniami, które chcemy osiągnąć, i swoimi wartościami, które wybieramy i realizujemy niezależnie od okoliczności i wyniku swoich działań. Chodzi tu o wartości głęboko osobiste, nie te narzucane przez innych lub przestrzegane z powodu ogólnie przyjętych norm. Gdy mamy jasność tego, co jest dla nas istotne, możemy podejmować decyzje i działania, które sprawią, że nasze życie będzie sfokusowane na to, co nadaje mu sens.
Źródło: psychologytoday.com