Wielkie malarstwo, znakomita fotografia, zachwycające rzeźby z porcelany – polecamy wystawy, podczas których możecie doświadczyć bliskich spotkań ze sztuką przez duże "S".
Najważniejszym wydarzeniem kulturalnym tej jesieni jest bezsprzecznie otwarcie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Oprócz inauguracyjnych performansów i koncertów, będzie można obejrzeć w przestrzeni MSN ciekawą ekspozycję. I to właśnie od niej rozpoczynamy przegląd wystaw w Polsce, które warto obejrzeć tej jesieni.
1. Zapowiedź: kolekcja MSN-u, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa, 25.10–10.11.2024
Dużą wystawę kolekcji MSN-u będzie można oglądać w lutym 2025. Na razie w budynku MSN-u znajdzie się ekspozycja dziewięciu dzieł sztuki. To zaproszenie do poznawania i doświadczania budynku, jego proporcji i roli, jaką w architekturze odgrywa światło.
Podczas obchodów otwarcia zostaną zaprezentowane dzieła artystek: twórczyń historycznych i tych tworzących współcześnie. Wszystkie one w autorski i nowatorski sposób podchodzą do klasycznych mediów – malarstwa i rzeźby. Każda, na swój sposób, opowiada o niezależności, solidarności i roli sztuki jako narzędzia emancypacji. Artystki, których dzieła znajdują się na parterze oraz pierwszym i drugim piętrze Muzeum, to: Magdalena Abakanowicz, Karolina Jabłońska, Żanna Kadyrowa, Kateryna Łysowenko, Sandra Mujinga, Mariela Scafati, Monika Sosnowska, Alina Szapocznikow i Cecilia Vicuña.
„Ghost”, Sandra Mujinga (Fot. materiały prasowe)
2. „Józef Chełmoński”, Muzeum Narodowe w Warszawie, 27 września 2024 – 26 stycznia 2025
W Muzeum Narodowym w Warszawie trwa wystawa poświęcona jednemu z najwybitniejszych polskich malarzy – Józefowi Chełmońskiemu. Zobaczymy na niej aż 119 obrazów oraz kilkadziesiąt rysunków. Prace wykonane na papierze będą wymieniane co sześć tygodni, więc warto odwiedzić wystawę więcej niż raz.
W historii sztuki polskiej Józef Chełmoński należy do najwyżej cenionych malarzy, a jego twórczość zajmuje miejsce szczególne. Wykreowane przez niego wizje natury, widoki wsi i sceny z życia jej mieszkańców od przeszło stu lat są uznawane za kwintesencję „polskości” w malarstwie XIX i początku XX wieku. Chełmoński, romantyk, obdarzony żywiołowym temperamentem, ogromną siłą witalną i poczuciem humoru, tworzył w sposób instynktowny i intuicyjny, niezależny od jakichkolwiek założeń programowych. Odznaczał się znakomitym zmysłem obserwacji i zdolnością zapamiętywania najbardziej ulotnych wrażeń, które następnie utrwalał na płótnie.Wystawa „Józef Chełmoński” to nie tylko uczta dla wzroku.
Dodatkową atrakcją na wystawie są audioprzewodniki, w których Krystyna Czubówna i Adam Wajrak opowiadają o przyrodzie widocznej na obrazach. To unikalna okazja, by spojrzeć na obrazy Chełmońskiego z nowej perspektywy.
Józef Chełmoński, „Bociany” (Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie)
3. Historie potencjalne, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa, 19.10.2024 – 02.02.2025
Najnowsza ekspozycja w Zachęcie prezentuje prace — filmy, instalacje i obiekty powstałe w ostatnich latach — które łączy tematyka zawłaszczania, instrumentalnego traktowania i odzyskiwania historii ukazana w kontekście obecnych napięć politycznych. Dotyczą one regionów niedawnych i aktualnych konfliktów, naznaczonych dziedzictwem kolonializmu, a także rosyjskiego imperializmu: Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej i Europy Wschodniej.
Mykola Ridnyi, Batalia o Mazepę, 2023, wideo, dzięki uprzejmości artysty
4. Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska, Muzeum Warszawy, 17.10 2024 – 17. 04. 2025
Wystawa opowiadająca o warszawskich kuchniach, jadalniach, stołówkach, wyszynkach, barach, gospodach i jadłodajniach obejmująca kilka stuleci, od wieku XIV po współczesność. Kulinarną historię stolicy poznamy za sprawą obiektów archeologicznych, przedmiotów codziennego użytku z różnych epok, zdjęć, grafik, filmów, wycinków prasowych, a wreszcie prac artystycznych, również współczesnych.
Henryk Poddębski, Wnętrze jadalni w Zakładzie Wychowawczym „Nasz Dom” na Bielanach, 1939, Muzeum Warszawy
5. „Kapiści. Sto lat!”, Muzeum Narodowe w Krakowie, 11.10.2024 – 6.04.2025
Wystawa, zorganizowana z okazji stulecia powstania grupy kapistów – jednego z najważniejszych ugrupowań artystycznych w historii sztuki, prezentuje twórczość artystów, którzy zrewolucjonizowali polskie malarstwo, przenosząc nacisk na wyrażanie emocji poprzez kolory i światło. Najważniejszymi członkami grupy byli Hanna Rudzka i Jan Cybis, Józef Czapski, Artur Nacht-Samborski, Zygmunt Waliszewski oraz Piotr Potworowski.
Wystawa ukazuje dzieła, w których dominują żywe barwy i subtelne gry światła. Dla kapistów najważniejszym zagadnieniem był kolor, poprzez który postrzegali świat oraz wyrażali światło, przestrzeń i formę. Artyści skupiali się na formie obrazu, odrzucając realistyczne odtwarzanie rzeczywistości i symbolikę. Tworzyli pejzaże, martwe natury, a rzadziej portrety. Artystyczna wizja kapistów opierała się na intuicji i emocjach, co nadało ich twórczości wyjątkowy charakter i odzwierciedlało nowoczesne podejście do sztuki.
Dorota Berlinneblau-Seydenmannowa, Kobieta pod oknem, lata 30. XX wieku, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Warszawie
6. Wojciech Druszcz, Andrzej Kiełbowicz, Muzeum Fotografii w Krakowie 27.09 - 10.11 2024
Na najnowszym pokazie nabytków Muzeum Fotografii w Krakowie można zobaczyć zdjęcia Wojciecha Druszcza i Andrzeja Kiełbowicza, które pozwalają odpowiedzieć na pytania, jak zmieniała się polska rzeczywistość i sposoby jej portretowania.
W kadrach Druszcza i Kiełbowicza drzemią historie ukazane poprzez różne fragmenty społecznej rzeczywistości minionej epoki. Oglądamy życie w małych miasteczkach w latach 60., „zimę stulecia“, wyrastające w miejskich pejzażach bloki z wielkiej płyty, portrety ludzi przy pracy w pustych sklepach oraz w zakładach, przygotowania do pielgrzymki papieskiej w 1983 roku i jej przebieg, starcia między ZOMO a demonstrantami NZS, obrady okrągłego stołu, intelektualistów i twórców i wreszcie – przemiany miejskiego krajobrazu w okresie polskiej transformacji. Na zdjęciach tych niestrudzonych dokumentalistów można zobaczyć przekrój najważniejszych historycznych wydarzeń najnowszej historii Polski oraz zapis trudów codziennego życia.
Andrzej Kiełbowicz, „Miejsce zabaw dla dziecka"
7. Todd Forsgren. Postindustrialny Eden, Muzeum Narodowe w Gdańsku, 05.07-29.12.2024
„Postindustrialny Eden” to wystawa fotografii amerykańskiego artysty Todda Forsgrena, który od dwudziestu lat dokumentuje małe enklawy ogrodnicze – m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kubie, Mongolii, Japonii, Wielkiej Brytanii, Czechach, Holandii i Polsce. Przedstawione na zdjęciach kameralne ogrody często otoczone są płotem oddzielającym je od miejskiej zabudowy. Zamysłem artysty było „zbliżenie” pozornie wykluczających się przestrzenni i wskazanie kontekstów, które na nowo definiują to, co miejskie i wiejskie, publiczne i prywatne, nowoczesne i prymitywne, globalne i lokalne. Część z tych przestrzeni powstała z praktycznej potrzeby uprawy warzyw, owoców i ziół, której celem jest samowystarczalność; inne są wynikiem filozofii życia, mają charakter estetyczny i wiążą się bardziej z organizowaniem osobistej strefy komfortu. Zyskujące na popularności ogrody społeczne odnoszą się do wartości takich jak lokalność, idea wspólnotowości, kolektywne działanie i wzmocnienie zaangażowania obywatelskiego.
Todd Forsgren, Gdańsk, Polska, 2014
8. Wielka czwórka i inni. Ceramiczna rzeźba kameralna w PRL-u, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 15 października 2024 – 23 lutego 2025
Wystawa prezentuje kolekcję porcelany Tomasza Dziewickiego, obejmującą wszystkie zaprojektowane na przełomie lat 50. i 60. oraz w latach 70. figurki porcelanowe wytwarzane w polskich fabrykach porcelany, przede wszystkim w Ćmielowie.
Ekspozycja przedstawia blisko 340 obiektów czwórki artystów rzeźbiarzy pracujących w Zakładzie Ceramiki i Szkła IWP Henryka Jędrasiaka, Lubomira Tomaszewskiego, Hanny Orthwein i Mieczysława Naruszewicza.
Tomasz Dziewicki rozpoczynał swoją kolekcjonerską przygodę jako niewiele wiedzący o polskiej porcelanie laik, a rzeźbą kameralną zainteresował się z sentymentu. Pierwsza dostrzeżona na niedzielnym targu staroci figurka spodobała mu się nie tylko jako porcelanowy bibelot o interesującym kształcie, ale także dlatego, że przypomniała mu podobny przedmiot zdobiący regał w rodzinnym domu. Dziś jego kolekcja licząca ponad 350 obiektów jest reprezentatywnym zbiorem dokumentującym większość powstałych wówczas rzeźb.
Porcelanowa figurka prezentowana w ramach wystawy „Wielka czwórka i inni. Ceramiczna rzeźba kameralna w PRL-u” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu