15 października rusza kampania społeczna na rzecz inkluzywności w sztuce „Jestem artystą!”. Jej celem jest zwrócenie uwagi na artystów i artystki z niepełnosprawnościami. Jednak to nie ich niepełnosprawności mają być na pierwszym planie. Tylko ich twórcze dokonania.
Wychodzą na scenę. Mrok rozjaśnia światło reflektorów. Na twarzach widzów widać zaciekawienie, ale i obawę. Czy osoby występujące dadzą radę? Oni wiedzą, co robią. Nie chcą być traktowani jako ciekawostka. Nie potrzebują litości. Prezentują profesjonalną sztukę na najwyższym poziomie. Co dostrzegamy jako pierwsze – talent czy ich fizyczność? Czy pozwalamy artystom i artystkom z niepełnosprawnościami na twórczą ekspresję? Czy może widzimy ich przez pryzmat barier i ograniczeń. Ile razy zdarzyło nam się pomyśleć, że sztuka realizowana przez nich jest jedynie formą terapii? Albo że ich dokonania trzeba oceniać według taryfy ulgowej?
Właśnie z tymi stereotypami i naszymi wewnętrznymi ograniczeniami zderza nas kampania realizowana przez British Council. Jej celem jest pokazanie człowieka. Artysty. Artystki. Wywołanie w nas refleksji, być może wzbudzenie wstydu, a na pewno zmuszenie nas do spojrzenia w głąb, poza wizualną otoczkę. To też rodzaj buntu przeciwko przejawom dyskryminacji i powielaniu stereotypów o osobach z niepełnosprawnościami.
Maja Kowalczyk, aktorka, tancerka i artystka z zespołem Downa, jedna z bohaterek kampanii „Jestem artystą!” (Fot. Renata Dąbrowska)
– Dzięki prowadzonym przez nas projektom związanym ze sztuką i niepełnosprawnością na własne oczy widzimy niesamowitą kreatywność i innowacyjność osób z niepełnosprawnością w Polsce. Pomimo tego ci artyści i te artystki są nadal mało rozpoznawalni na scenach głównego nurtu i w instytucjach artystycznych. Mam nadzieję, że ta kampania przyczyni się do zmian w tym obszarze i pomoże pokazać ich jako jednych z najważniejszych polskich artystów pracujących obecnie w tańcu, teatrze i performansie – mówi Ewa Ayton z British Council, który jest organizatorem kampanii.
Bohaterami kampanii jest sześciu artystów i artystek z różnymi rodzajami niepełnosprawności, m.in. osoba niskorosła, z alternatywną motoryką, z dziecięcym porażeniem mózgowym czy zespołem Downa. Niezależni, odważni, pewni siebie. Realizują swoje cele artystyczne. Aktorzy Filip, Patryk, Dominika i Maja, tancerka Tatiana i performerka Katarzyna udowadniają, że ograniczenia istnieją przede wszystkich w głowach odbiorców.
Patryk Krause, artysta teatralny z dziecięcym porażeniem mózgowym, jeden z bohaterów kampanii „Jestem artystą!” (Fot. Renata Dąbrowska)
– Świat artystyczny nieustannie poszukuje nowych form wyrazu, nowatorskiego podejścia, a jednak usilnie wzbrania się przed artystami i artystkami z niepełnosprawnością. Kampania ma na celu uwidocznienie artystów i artystek, którzy dzięki swoim nienormatywnym ciałom mogą wzbogacić środki wyrazu artystycznego. Dziś nasze działania określane są mianem terapii. To błędne założenie blokuje nam możliwości pokazania własnego profesjonalizmu, jak i zaistnienia w świecie, w którym odrzucane są ciała nieidealne. Działania, które podejmujemy, mają na celu kreowanie nowej normy, dołączając artystów i artystki z niepełnosprawnościami do świata sztuki jako równoprawnych twórców i równoprawne twórczynie – mówi Tatiana Cholewa, jedna z bohaterek kampanii.
Tatiana Cholewa, porusza się na wózku inwalidzkim i jest jednym z niewielu tancerzy w Polsce z alternatywną motoryką, jedna z bohaterek kampanii „Jestem artystą!” (Fot. Renata Dąbrowska)
Zdjęcia do kampanii wykonała Renata Dąbrowska, specjalizująca się w fotografii portretowej i dokumentalnej. Wielokrotna laureatka konkursu Grand Press Photo. Nagrodzona za zdjęcie Wojtka Sawickiego z Life on Wheelz i Agaty Tomaszewskiej dla „Tygodnika Powszechnego”.
Zdjęcia prezentowane będą w przestrzeni miejskiej – na billboardach, przystankach komunikacji miejskiej i na stacji metra. Hasła kampanii to: Jestem artystą_ką. Nie jestem ciekawostką; Jestem artystą_ką. Moja sztuka to nie terapia; Jestem artystą_ką. Nie potrzebuję twojej litości.