Połowa uczniów w Polsce ma skrajnie niską samoocenę, co trzecie dziecko nie ma chęci do życia, blisko 9 procent z nich deklaruje, że podjęło próbę samobójczą. To dane z opublikowanego dziś raportu dotyczącego zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości wśród dzieci i młodzieży zrealizowanego przez Fundację Unaweza w ramach projektu „Młode Głowy”.
Co się stało ze światem, że dzieci i młodzież przestały się w nim odnajdywać? Że są bezradne wobec problemów, które napotykają w swoim życiu? Często tak przytłoczone rzeczywistością, że mają ochotę po prostu zniknąć?
Wyniki badań przedstawione w raporcie zrealizowanym w ramach projektu „Młode Głowy” przez Fundację Unaweza są przejmujące. Ujawniają dramatycznie niski poziom samooceny dzieci i młodzieży w Polsce. 65,9 proc. uczniów biorących udział w badaniu chciałoby mieć więcej szacunku do samego siebie, 58,4 proc. uczniów czasami czuje się bezużyteczna, 46 proc. to osoby o skrajnie niskiej samoocenie, 31,6 proc. uczniów nie lubi siebie, a 26,4 proc. uważa siebie za osobę mniej wartościową od innych.
Według głównych wyników opublikowanego na stronie www.mlodeglowy.pl raportu:
- Młodzi spodziewają się porażki. Stres dnia codziennego przerasta 81,9 proc. osób.
- Co trzecie dziecko nie ma chęci do życia – 8,8 proc. dzieci w Polsce deklaruje, że podjęło próbę samobójczą (szacunkowo może to być aż 340 tysięcy młodych osób, według GUS w Polsce jest 3 863 630 osób w wieku 10–19 lat, stan z 31.12.2021 r.), a myślało o niej 39,2 proc. uczniów (można szacować, że to nawet 1,5 miliona osób).
- Prawie 70 proc. badanych nigdy nie korzystało ze wsparcia psychologa w szkole i poza nią.
- Połowa uczniów ma skrajnie niską samoocenę, a co trzeci jest swoim największym krytykiem, odchudza się lub ćwiczy ponad swoje siły.
- Co szóste dziecko się okalecza (16 proc.), a blisko połowa ma zaburzenia odżywiania – kompulsywnie się objada lub głodzi.
- Prawie 40 proc. ogląda materiały prezentujące przemoc w sieci.
- Dla ponad połowy młodych największym wsparciem jest rodzina, a dopiero potem koledzy i nauczyciele.
Na czele problemów, z którymi zmagają się młodzi, jest brak motywacji do działania (52,4 proc.). Do tego dochodzą: problemy z brakiem koncentracji uwagi (38,1 proc.), gorsze samopoczucie psychiczne (36,3 proc.), kłopoty w nauce (30,6 proc.) i problemy ze snem (37 proc.). Aż 10,5 proc. uczniów przyznało, że w ich opinii w ich życiu nie ma ani jednej osoby, która w pełni je przyjmuje i akceptuje.
– Projekt „MŁODE GŁOWY. Otwarcie o zdrowiu psychicznym” powstał po to, żeby usłyszeć głos naszych dzieci. Żeby same mogły się wypowiedzieć: co myślą o sobie, z czym mają największe problemy, a przede wszystkim gdzie szukają wsparcia – mówi inicjatorka projektu Martyna Wojciechowska, założycielka i prezeska Fundacji Unaweza.
Martyna Wojciechowska, założycielka i prezeska Fundacji Unaweza (Fot. materiały prasowe)
– Jako mama wiem, że stan zdrowia psychicznego młodych jest alarmujący. Jako prezeska Fundacji Unaweza postanowiłam działać. Nie sprawimy, że w Polsce nagle będzie więcej specjalistów i oddziałów psychiatrii dziecięcej. To, co teraz realnie możemy zrobić, to stworzenie systemu szybkiego reagowania w razie kryzysu psychicznego u dziecka i prewencja. Jeśli możemy szkolić się w zakresie pierwszej pomocy ofiarom wypadków, to możemy też wdrażać do naszego codziennego życia i programów edukacyjnych „pierwszą pomoc psychologiczną”. Nad tym obecnie pracujemy ze sztabem doświadczonych ekspertów – podkreśla Martyna Wojciechowska.
Jedną z nich jest psycholożka i pedagożka Joanna Flis, która tak komentuje wyniki badania: – Obraz dzieci i młodzieży, jaki wyłania się z pozyskanych w badaniu wyników, to rzeczywistość przepełniona samotnością, skrajnie niską samooceną i niskim poczuciem sprawczości. Roboczo nazwaliśmy ten stan „triadą kryzysu psychicznego dzieci i młodzieży”. Przyczynia się to do wzrostu myśli samobójczych oraz zachowań i zamachów samobójczych. Dzieci w kryzysie psychicznym są przekonane o tym, że nic nie znaczą, niczego nie potrafią i dla nikogo nie są ważne. Obraz dopełnia niski poziom zaufania społecznego młodych, brak wiary w skuteczność profesjonalnej pomocy czy wsparcia. Widać też skalę hejtu oraz doświadczanej przemocy rówieśniczej i domowej.
Joanna Flis, psycholożka i pedagożka, ekspertka w projekcie „Młode głowy” (Fot. materiały prasowe)
Badanie, w którym udział wzięło 184.000 uczniów w wieku 10–19 lat ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych z całej Polski, ujawniło status quo. Fundacja Unaweza nie poprzestaje jednak na tym. Wskazuje wyzwania i szuka rozwiązań systemowych, które mogłyby się przyczynić do poprawy sytuacji, z jaką mierzą się nie tylko młodzi, ale również ich rodzice i nauczyciele.
W ramach raportu opublikowano 40 rekomendacji, dzięki którym będzie można poprawić jakość życia psychicznego dzieci i młodzieży. Powstaje kompleksowa oferta edukacyjna z konkretnymi narzędziami, w tym:
- ogólnodostępny program profilaktyczny z praktycznymi materiałami dla uczniów, nauczycieli i rodziców, który będzie dostępny już w nadchodzącym roku szkolnym;
- „złoty standard” pomocy psychologicznej dla wszystkich szkół w kraju – czyli konkretne rozwiązania służące ochronie zdrowia psychicznego uczniów;
- opracowane przez ekspertów rekomendacje, pakiety wsparcia dla nauczycieli, rodziców oraz dzieci.
Wraz z publikacją raportu Fundacja Unaweza uruchomiła stronę www.mlodeglowy.pl oraz rozpoczyna kampanię edukacyjną „Otwarcie o zdrowiu psychicznym”. Partnerem projektu i kanałem komunikacji jest TikTok. Rolą platformy jest zwiększenie rozpoznawalności kampanii, samej problematyki zdrowia i dobrostanu psychicznego oraz edukacja np. w zakresie dostępnych form pomocy i normalizacja sięgania po nią. Na profilu MŁODE GŁOWY tiktok.com/@mlode_glowy publikowane są treści związane różnymi zagadnieniami zdrowia psychicznego.