Elastyczność psychologiczna pomaga przestać walczyć z samym sobą – ze swoimi myślami i odczuciami, i ukierunkować swoje życie w sensownym kierunku. Może być dostępna tu i teraz. I tak jak w przypadku każdej innej umiejętności, im więcej ją ćwiczymy, tym lepiej nam służy. Czym jest? Jakie przynosi korzyści? I jakie są jej trzy filary?
W czasopiśmie naukowym „Behaviour Research and Therapy” opublikowano wyniki jednego z największych przeglądów badań dotyczących tematu: „Dlaczego psychoterapia działa?”. Naukowcy z zespołu profesora psychologii Stevena C. Hayesa z Uniwersytu Nevada oraz badacze z Boston University i z Australian Catholic University (50-osobowy zespół) przez cztery lata dwukrotnie przeanalizowali 54 633 badania przy użyciu 73 badawczych miar.
Zaskakującym odkryciem okazało się, że tym, co jest najważniejsze dla zdrowia psychicznego, zapewniając nie tylko dobre samopoczucie, ale chroniąc przed depresją i zaburzeniami lękowymi, jest elastyczność psychologiczna oraz umiejętność bycia uważnym. Okazało się, że osoby, które wykazują się tymi predyspozycjami, mają najsilniejszą odporność psychiczną – są stabilne emocjonalnie i mają poczucie sprawczości, a w efekcie nie są podatni na choroby i zaburzenia psychiczne.
Naukowcy sprawdzili, że bycie elastycznym psychologicznie oraz uważnym na swoje uczucia oraz innych jest ważniejsze dla zdrowia psychicznego niż poczucie własnej wartości, wsparcie ze strony przyjaciół, rodziny lub terapeuty, a nawet umiejętność niepoddawania się negatywnym i dysfunkcyjnym myślom.
Elastyczność psychologiczna jest złożoną zdolnością otwartego myślenia i głębokiego odczuwania a także umiejętnością doświadczania tu i teraz przy jednoczesnym kierowaniu się uświadomionymi wartościami i długoterminowymi celami. Wiąże się ze świadomością swoich stanów emocjonalnych, nieutożsamianiem się z myślami i racjonalnym działaniem przy rozwiązywaniu problemów czy podejmowaniu decyzji.
Na drugim miejscu w kontekście pozytywnego oddziaływania na zdrowie psychiczne znalazło się współczucie na samego siebie, co idzie w parze ze zdrową asertywnością oraz wrażliwość na lęk – jeśli go czujemy, nie przejmuje nad nami sterów.
Dlatego, że elastyczność psychologiczna z jest efektem dobrze przeprowadzonej psychoterapii, amerykańscy i australijscy naukowcy wyciągnęli wniosek, że dlatego właśnie psychoterapia działa. W podsumowaniu wyników badań napisali, że niezależnie od tego, czy cierpimy na lęk, depresję, uzależnienia lub jakikolwiek inny rodzaj cierpienia psychicznego, wypracowanie w sobie elastyczności psychologicznej pomaga poradzić sobie z tymi problemami i zmienić życie w sensownym kierunku.
- Samoświadomość, czyli zauważanie tego, co dzieje się w chwili obecnej: jakie myśli produkuje nasz umysł, co czujemy, jakie sygnały wysyła nasze ciało. To również zdolność bycia obserwatorem siebie, bycie świadkiem wewnętrznego świata bez utożsamiania się z nim do końca. „Teraz” nie można doświadczyć samymi słowami, to również stan ducha, ale także praktyczna umiejętność kierowania swoimi odczuciami – koncentracji na danym aspekcie, poszerzania pewnych doświadczeń, uwalniania określonych emocji. A wszystko to dzieje się bez utraty kontaktu z innymi.
- Otwartość oznacza przyzwolenie na trudne myśli i bolesne uczucia – dokładnie takie, jakie są, bez konieczności zmiany ich w jakikolwiek sposób. Jest to często trudne do zrozumienia i przyjęcia, gdyż najczęściej szukamy pomocy psychoterapeutycznej, by pozbyć się negatywnych myśli i uczuć. Umysł nie działa jednak w ten sposób. Im bardziej bowiem staramy się wyeliminować ból, tym bardziej kontroluje on nasze życie. Otwartość polega na porzuceniu wewnętrznej walki, pozwoleniu myślom i uczuciom być tym, czym są, czyli po prostu myślami i uczuciami. Paradoksalnie, brak potrzeby kontrolowania ich zmienia je w kierunku pozytywnym.
- Wartościowe zaangażowanie to wiedza o tym, co jest dla nas ważne i podejmowanie działań w tym kierunku. Ten rodzaj zaangażowania oznacza pozostawanie w kontakcie ze swoimi celami – zadaniami, które chcemy osiągnąć, i swoimi wartościami, które wybieramy i realizujemy niezależnie od okoliczności i wyniku swoich działań. Chodzi u o wartości głęboko osobiste, nie te narzucane przez innych lub przestrzegane z powodu ogólnie przyjętych norm. Gdy mamy jasność tego, co jest dla nas istotne, możemy podejmować decyzje i działania, które sprawią, że nasze życie będzie sfokusowane na to, co nadaje mu sens.
Źródło: psychologytoday.com