Kłótnie bywają niewygodne, czasem bolesne, ale w dojrzałych relacjach nie są sygnałem kryzysu. Przeciwnie, często świadczą o bliskości. Jak podkreślają eksperci, pary o wysokiej inteligencji emocjonalnej nie unikają konfliktów. Po prostu prowadzą je inaczej.
Wbrew popularnym wyobrażeniom, udane związki nie są wolne od konfliktów. Wręcz przeciwnie, bliskość sprawia, że różnice, napięcia i nieporozumienia są nieuniknione. Jak zauważa Baya Voce, ceniona ekspertka ds. relacji, absolwentka elitarnego Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku, która od ponad dekady pracuje z parami w kryzysie, większy niepokój budzą pary, które nigdy się nie kłócą, niż te, które potrafią się spierać w sposób dojrzały i konstruktywny .
To właśnie sposób przechodzenia przez konflikt, a nie jego brak, odróżnia pary o wysokiej inteligencji emocjonalnej od wszystkich pozostałych. Oto, co robią inaczej.
Czasem wystarczy jedno uszczypliwe zdanie albo zbyt długie milczenie, by uruchomić lawinę domysłów. Brak odpowiedzi na wiadomość łatwo uznać za brak zainteresowania, a prośbę o chwilę samotności za odrzucenie. W momentach napięcia wiele osób automatycznie przypisuje partnerowi najgorsze możliwe motywy. Jak pokazują badania przywoływane przez Voce, w czasie kryzysu pary częściej interpretują zachowanie drugiej strony jako celowe, osobiste i wynikające z jej charakteru. W psychologii nazywa się to błędem atrybucji.
Pary o wysokiej inteligencji emocjonalnej potrafią się jednak w tym miejscu zatrzymać. Zamiast ocen i oskarżeń skupiają się na tym, co faktycznie się wydarzyło i jak to na nich wpłynęło. „Zapisz to, co chcesz powiedzieć. Na przykład: »Dlaczego zamykasz się w sobie za każdym razem, gdy poruszam jakiś temat?«” – poleca ekspertka.
Voce zachęca, by przed właściwą rozmową wykreślić każde zdanie, które przypisuje partnerowi motywy lub intencje („nie zależy ci”, „próbujesz…”, „zawsze…”) i zastąpić je opisem konkretnego zachowania, własnych emocji oraz jasną prośbą. „Spróbuj zmienić perspektywę. Zapisz zaobserwowane zachowanie, jego wpływ na ciebie oraz jedną jasną, możliwą do spełnienia prośbę: »Kiedy w takich momentach milkniesz, zaczynam sam(a) wypełniać luki. Wmawiam sobie, że ci nie zależy albo że zrobiłem(am) coś nie tak, i bardzo szybko czuję się samotny(a). Naprawdę pomogłoby mi usłyszeć, co się z tobą dzieje, nawet jeśli jeszcze nie wiesz, co dokładnie powiedzieć«” – radzi.
To język, który chroni relację, a jednocześnie pozwala nazwać realny problem.
Dojrzałość emocjonalna nie polega na tłumieniu uczuć ani na oczekiwaniu, że partner „naprawi” je za nas. Pary o wysokiej inteligencji emocjonalnej wiedzą, że to one same odpowiadają za swoje reakcje, ale jednocześnie nie odcinają się od siebie w trudnych chwilach. Jak podkreśla Voce, sama obecność partnera może pomóc w regulowaniu emocji. I to nawet wtedy, gdy w grę wchodzi złość, frustracja czy rozczarowanie. Kluczową umiejętnością jest bowiem umiejętne zatrzymanie eskalacji konfliktu.
Ekspertka zachęca pary do ustalenia z góry tzw. „czystej pauzy”, czyli krótkiego, spokojnego komunikatu na moment wycofania się, np. „Potrzebuję 20 minut, żeby się uspokoić i nie powiedzieć czegoś, czego będę żałować. Wrócimy do tej rozmowy”.
Równie ważne jak sama przerwa w dyskusji jest dotrzymanie obietnicy powrotu do tematu. Pomocne bywają też drobne gesty koregulacji emocji. Można usiąść obok siebie, porozmawiać trzymając się za ręce, przytulić się przed kontynuowaniem rozmowy. To sygnały, które mówią: nadal jesteśmy razem, nawet jeśli się nie zgadzamy.
Gdy czujemy się zagrożeni, nasz mózg chętnie idzie na skróty. Wydaje nam się, że przecież doskonale wiemy, co partner miał na myśli, co czuł i dlaczego postąpił w określony sposób. Z czasem w długich relacjach zaczynamy opierać się bardziej na założeniach niż na realnym zainteresowaniu drugą osobą.
Tymczasem, jak zaznacza Voce, ciekawość jest jednym z najważniejszych elementów bliskości, szczególnie w momentach niezgody. Badania pokazują, że sprzyja ona poczuciu więzi i intymności w konfliktowych rozmowach.
Zamiast za wszelką cenę udowadniać swoje racje, pary z wysoką inteligencją emocjonalną traktują kłótnie jak wspólne próby zrozumienia siebie nawzajem. Zadają sobie pytania w stylu:
- „Powiesz mi, co wtedy czułeś?”
- „Co w tej sytuacji było dla ciebie najtrudniejsze?”
- „O czym ostatnio myślałeś, a ja w ogóle o to nie zapytałam?”
Dzięki temu kłótnia nie zmienia się w starcie dwóch różnych wersji wydarzeń, tylko w próbę wspólnego zrozumienia, co naprawdę się wydarzyło. Najsilniejsze pary, jak podkreśla ekspertka, widzą, kim ich partner się staje, a nie tylko kim był kiedyś lub kim chcieliby, aby był.
Artykuł opracowany na podstawie: B. Voce, „Psychology expert: The most emotionally intelligent couples do 3 things differently from everyone else”, cnbc.com [dostęp: 29.12.2025].