Tak samo jak mogą boleć włosy, czasami swędzą nas zęby. I chociaż taka "dolegliwość" wydaje się dziwna, często jest początkiem poważnego schorzenia jamy ustnej.
Czy zęby mogą swędzieć? Tak. Istnieje cały szereg schorzeń jamy ustnej dających te nietypowe objawy. Do najczęstszych zalicza się choroby dziąseł i zapalenia miazgi. Przyczyną dokuczliwości mogą być także alergie na składniki pasty do zębów, suchość w jamie ustnej, a nawet stres, przez który nerwowo zaciskamy szczęki.
- Swędzenie zębów i dziąseł jest dość powszechną dolegliwością i najczęstszą, do której nie przyznają się pacjenci. Powodem jest jej nietypowość. Tymczasem może ona wynikać np. z rozwijającego się stanu zapalnego lub z infekcji bakteryjnej dziąseł. W wielu przypadkach jest to pierwszy z symptomów poważnej choroby - mówi lek. stom. Piotr Łukojć z Centrum Implantologii i Ortodoncji Dentim Clinic w Katowicach.
I faktycznie dentyści wyliczają aż 7 chorób w obrębie jamy ustnej, które mogą dawać takie objawy. Na liście znajdują się m.in. ropnie zęba i ropień okołowierzchołkowy, ubytki w jamie ustnej (m.in. złamania, ukruszenia, spękania), zapalenie miazgi, tzw. ból rzutowy od szczęki oraz urazy. Dolegliwość ta, często rozciągająca się na dziąsła, występuje także u osób z chorobami przyzębia m.in. paradontozą.
Kiedy się zaniepokoić?
Kiedy powinniśmy więc zachować szczególną czujność? - Jeśli uczucie swędzenia pojawia się wewnątrz zęba, jego przyczyną najpewniej jest pulpitis, czyli stan zapalny miazgi zębowej. Podrażnieniu ulegają wtedy nerwy, naczynia krwionośne i tkanki znajdujące się w środku zęba. Konsekwencją tego jest ból, ale także towarzyszące mu często uczucie swędzenia i łaskotania. Podobne symptomy może dawać także m.in. ropień zęba - mówi dr Łukojć.
Dolegliwość może także pojawić się w szerszym spektrum, obejmując m.in. dziąsła i kieszonki, w których znajdują się zęby. W tej sytuacji jest ona symptomem choroby przyzębia. Wywołują ją bakterie, gromadzące się w jamie ustnej, przyczyniające się do rozwoju groźnej płytki wypełnionej mikrobami. Pierwszym objawem schorzenia są m.in. krwawienia z dziąseł np. podczas szczotkowania, obrzęki tkanki miękkiej, podrażnienia i ból. Swędzenie towarzyszy zarówno zapaleniu dziąseł, jak również jego zaawansowanej postaci, czyli paradontozie.
Uwaga na zgrzytanie i alergie
Zaniepokoić powinny się także osoby, które bezwiednie zgrzytają zębami podczas snu, cierpiące na bruksizm. Swędzenie zębów często sygnalizuje odsłonięcie się nerwów znajdujących w zębie. Także alergie na składniki past do zębów i alergie pokarmowe mogą powodować "łaskotanie" w jamie ustnej.
- Uczulają przede wszystkim dodatki smakowe do past, zwłaszcza cynamon, mięta, mięta pieprzowa i mentol, ale także substancje ścierne, czyli charakterystyczne granulki w paście. Te ostatnie mogą uszkadzać szkliwo i podrażniać dziąsła. Przyczyną alergii bywają także substancje powodujące pienienie się past (np. cocamidopropyl betaine) oraz parabeny. Szczególną ostrożność alergicy muszą zachować stosując pasty z olejkami, zwłaszcza z olejkiem drzewa herbacianego i ylang ylang - mówi dr Łukojć.
Swędzenie może pojawić się także po wypełnieniu ubytków plombami. - Jest to naturalne odczucie, jakie towarzyszy procesowi gojenia się. Ząb i zakończenia nerwowe przyzwyczajają się do wypełnienia, regenerują się także tkanki. Jeśli natomiast odczucie utrzymuje się nawet tydzień po zabiegu, konieczna może być wymiana wypełnienia - dodaje ekspert.
Jak walczyć ze swędzeniem zębów?
W eliminacji dolegliwości, dentyści radzą przede wszystkim walkę ze schorzeniem pierwotnym. - W przypadku zapalenia miazgi konieczne jest precyzyjne leczenie kanałowe i odbudowa struktury zęba. W chorobach dziąseł należy natomiast w pierwszej kolejności poddać się zabiegom higienizacyjnym (piaskowanie i skaling), które usuwają kamień nazębny. W skrajnych przypadkach konieczne jest sięgnięcie m.in. po laseroterapię, zabieg chirurgiczny oczyszczający korzenie zębowe lub specjalne szyny stabilizujące rozchwiane zęby. Dentysta może także w leczeniu zalecić antybiotykoterapię. Przy zgrzytaniu zębami niezbędne jest odbudowanie starć i noszenie specjalnej szyny, która będzie chronić zęby nocą. Warto także wykonać analizę Dawsona, proste badanie diagnostyczne w kierunku choroby okluzyjnej. W przypadku alergii należy wymienić pastę, na pastę dla zębów wrażliwych - wylicza dr Łukojć.
Istnieją także sposoby, które przynoszą chwilową ulgę, zwłaszcza jeśli swędzenie obejmuje dziąsła. W tych sytuacjach zaleca się częste płukanie jamy wodą lub ssanie kostki lodu. Ulgę przynoszą także płukanki wodą z solą lub specjalnymi preparatami z aloesu.
Konieczne w takiej sytuacji jest także odstawienie ostrych i drażniących przypraw m.in. pieprzu, chilli, papryki, a także zrezygnowanie z kwaśnego jedzenia m.in. pomidorów, cytryn, soku pomarańczowego, a nawet kawy. Dietę warto wzbogacić o produkty, które mogą przynieść chwilową ulgę w jamie ustnej m.in. naturalne jogurty, kefiry i lody. Palacze powinni natomiast zrezygnować z palenia, które dodatkowo podrażnia jamę ustną.
- Swędzenie jest często dopiero "przygrywką" do bardziej bolesnych dolegliwości, dlatego nie powinniśmy go lekceważyć, nawet jeśli opisywanie tego typu dolegliwości wydaje nam się śmieszne. Dla dentysty może to być cenna wskazówka, która ukierunkowuje go na odpowiednio wczesną diagnozę, a tym samym w porę rozpoczęte leczenie - mówi dr Łukojć