Mózg stanowi centrum dowodzenia nad całym organizmem. Jest to niezwykły narząd o skomplikowanej budowie. Szacuje się, że mózg dorosłego człowieka waży ok. 1250 g i składa się z ok. 100 miliardów komórek nerwowych. U noworodka ciężar mózgu to jedynie 350 g. Czy wiesz, że już w czasie ciąży masz wpływ na rozwój mózgu u Twojego dziecka? Poprzez właściwą dietę możesz wspomóc jego prawidłowe kształtowanie.
Mózg człowieka kształtuje się już od chwili poczęcia. W jego rozwoju niezwykle istotne są pierwsze 4 tygodnie. Między 21. a 28. dniem od zapłodnienia dochodzi do zamykania cewy nerwowej – jest to pierwotna postać mózgu u zarodka. Na tym etapie szczególnie ważna jest zbilansowana dieta przyszłej mamy.
Kwas foliowy ważny dla rozwoju układu nerwowego
W czasie pierwszych tygodni kształtowania się mózgu płodu kobieta często jeszcze nie wie, że jest w ciąży. Z tego względu podkreśla się, że kwas foliowy jest szczególnie polecany jako składnik diety u wszystkich kobiet planujących ciążę. Wykazano, że kwas foliowy zapobiega powstawaniu wad ośrodkowego układu nerwowego.
Dobrym źródłem folianów w diecie są warzywa i owoce, np.: szpinak, brokuły, kapusta włoska, nasiona roślin strączkowych, awokado, kiwi, mango czy pomarańcze. Pamiętaj jednak, że nie zawsze właściwa dieta w pełni zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy, dlatego poleca się rozpoczęcie suplementacji preparatami folianów w dawce 0,4 mg na dobę optymalnie co najmniej 6 tygodni przed zajściem w ciążę i kontynuowanie suplementacji do końca II trymestru ciąży.
Kluczowa rola kwasu DHA
Masa mózgu dziecka zaczyna znacznie wzrastać szczególnie po 20. tygodniu ciąży. Od tego momentu poleca się włączyć do diety kwas dokozaheksaenowy (DHA). Kwas DHA należy do rodziny wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i jest jednym z głównych budulców komórek nerwowych w mózgu oraz w siatkówce oka. Ten związek wpływa stymulująco na rozwój psychomotoryczny dziecka i zapewnia właściwą ostrość widzenia. Kwas DHA wpływa także na prawidłowy przebieg ciąży. U kobiet, które spożywają odpowiednie ilości tego składnika, rzadziej występuje stan przedrzucawkowy, poród przedwczesny i depresja poporodowa. Suplementacja kwasem DHA zmniejsza także ryzyko niskiej masy urodzeniowej dziecka oraz zapobiega rozwoju alergii i cukrzycy u dzieci w wieku późniejszym.
Eksperci ocenili dzienną podaż kwasu DHA w czasie ciąży i laktacji na poziomie 600 mg oraz 1000 mg u kobiet szczególnie zagrożonych wystąpieniem porodu przedwczesnego. Naturalnym źródłem DHA są tłuste ryby morskie, owoce morza oraz algi morskie. Zaleca się podtrzymać suplementację kwasami DHA także w czasie laktacji – w czasie pierwszych miesięcy życia dziecka jego układ nerwowy wciąż się rozwija.
Po poczęciu mózg nadal intensywnie się rozwija. Do czasu narodzin przewód pokarmowy mamy jest jedyną drogą, którą można dostarczyć składników stymulujących prawidłowy rozwój mózgu u dziecka. To dieta mamy stanowi główne źródło składników niezbędnych do prawidłowego rozwoju mózgu. Od samego początku ciąży powinnaś zadbać o właściwą dietę. Warto pozytywne zmiany w diecie wprowadzić na stałe, a szczególnie kontynuować troskę o żywienie mamy w czasie wyłącznego karmienia piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka.
Autor: Magdalena Hołownia, ginekolog położnik, ekspert
Piśmiennictwo:
Adam Bochenek, Michał Reicher „Anatomia człowieka”
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, Ginekologia Polska 2014