Jak gotować, by dbać przy tym o naszą planetę? Kucharka Anna Jones w swojej książce „Jeden garnek, jedna planeta” podpowiada, jak małymi krokami zmienić nasze nawyki i wykorzystać to, co zbyt często trafia do kosza. Według niej jedzenie potrafi budzić radość i zmieniać codzienne życie. Oto pięć przepisów z książki „Jeden garnek, jedna planeta” .
Zapiekane ziemniaki z rabarbarem (Fot. Issy Croker)
4–6 porcji
Składniki:
- 750 g ziemniaków sałatkowych,
- kilka gałązek rozmarynu,
- 4 liście laurowe,
- 1 łyżka nasion fenkułu (kopru włoskiego),
- 2 łyżki octu jabłkowego,
- 2 łyżki płynnego miodu lub syropu klonowego,
- oliwa,
- 200 g fety (może być wegańska) pokrojonej w nieregularną kostkę,
- 300 g rabarbaru pokrojonego na plasterki o grubości 5 mm,
- 30 g masła lub oliwy,
- 50 g płatków owsianych,
- 25 g migdałów, uprażonych i posiekanych.
Rozgrzej piekarnik do 220°C (200°C z termoobiegiem). Ziemniaki pokrój na połówki lub ćwiartki i rozłóż w dużym żaroodpornym naczyniu. Dopraw sporą ilością soli i pieprzu, większością rozmarynu, liśćmi laurowymi oraz nasionami fenkułu. Wymieszaj ocet, miód lub syrop klonowy z trzema łyżkami oliwy i zalej ziemniaki połową dressingu, zachowując resztę na później. Potrząśnij, by przemieszać, i zapiekaj przez 25 minut, aż ziemniaki zaczną się złocić. Wyjmij naczynie z piekarnika, dołóż fetę i rabarbar, delikatnie przemieszaj i zapiekaj jeszcze 15–20 minut. W tym czasie na patelni rozgrzej masło z pozostałym rozmarynem i dodaj płatki owsiane, posiekane migdały oraz dużą szczyptę soli. Zakołysz patelnią i smaż, aż płatki się zrumienią i będą miały maślano-tostowy zapach, a następnie przełóż je do miski, aby ostygły. Gdy rabarbar zmięknie, ale będzie jeszcze zachowywał kształt, a ziemniaki staną się lśniące i chrupkie, zapiekanka będzie gotowa. Skrop ją zachowanym miodowym dressingiem i przemieszaj. Posyp płatkami i podaj na stół z zieleniną.
Cytrynowe szparagi z karmelizowanymi pestkami dyni (Fot. Issy Croker)
4 porcje
Składniki:
- 2 łyżki sezamu,
- 2 łyżki pestek dyni,
- 3 łyżki syropu klonowego,
- duża szczypta suszonych płatków chili,
- otarta skórka i sok z niewoskowanej cytryny,
- 800 g szparagów,
- 1 łyżeczka oleju,
- 2 główki zieleniny lub 200 g groszku cukrowego,
- 4 makaronowe gniazdka lub makaron ryżowy (ugotowane).
Sos:
- 1 łyżka syropu klonowego,
- 1 łyżeczka oleju sezamowego,
- 2 łyżki sosu sojowego,
- 2 łyżki octu ryżowego,
- szczypta płatków chili.
Sezam oraz pestki dyni upraż na suchej patelni, aż zaczną pachnieć. Dodaj trzy łyżki syropu klonowego, dużą szczyptę soli oraz płatków chili i smaż minutę, aż syrop zacznie się pienić i gęstnieć (ale nie pociemnieje). Zdejmij patelnię z ognia i przełóż krokant na talerz wyłożony papierem do pieczenia, posyp skórką otartą z cytryny i zostaw, by zastygł. Składniki sosu wymieszaj w misce z łyżką wody i odstaw na bok. Czubki szparagów odetnij i odłóż na bok, a łodygi pokrój ukośnie na kawałki długości 5 centymetrów, zostawiając 3 centymetry od podstawy. Końcówki wyrzuć lub zachowaj w zamrażarce do wywaru warzywnego. Patelnię wytrzyj ręcznikiem kuchennym i postaw na dużym ogniu. Gdy się mocno rozgrzeje, wlej łyżeczkę oleju, dodaj czubki szparagów oraz zieleninę lub groszek cukrowy i podsmaż przez 3–4 minuty, aż szparagi nieco zmiękną i się zrumienią. Dolej sos i olej sezamowy, wmieszaj makaron i podgrzej jeszcze przez minutę. Krokant posiekaj i posyp nim makaron. Podaj z cząstkami cytryny do skropienia porcji.
Ciasto czekoladowe z oliwą i rozmarynem (Fot. Issy Croker)
Keksówka długości 31 cm
Składniki:
- 300 g mąki orkiszowej lub pszennej,
- 125 g drobnego cukru lub muscovado,
- 1½ łyżeczki proszku do pieczenia,
- 1½ łyżeczki sody oczyszczonej,
- 3 jajka z hodowli ekologicznej,
- 150 ml mleka lub 300 ml wody gazowanej,
- 250 ml oliwy i trochę do natłuszczenia formy,
- listki z 2 gałązek rozmarynu,
- drobno posiekane 150 g gorzkiej czekolady (70% miazgi kakaowej), posiekanej na centymetrowe kawałki,
- 1 łyżka cukru demerara.
Rozgrzej piekarnik do 180°C (160°C z termoobiegiem). Keksówkę natłuść i wyłóż papierem do pieczenia. Do dużej miski wsyp mąkę, cukier, proszek do pieczenia, sodę oczyszczoną oraz dużą szczyptę soli morskiej i połącz składniki trzepaczką, by nie było grudek. Wersja niewegańska: W drugiej misce rozkłóć trzepaczką jajka, a następnie dodaj oliwę, mleko oraz rozmaryn i wymieszaj. Wlej mieszaninę do sypkich składników, delikatnie mieszaj tylko do chwili, aż wszystko się połączy. Nie należy mieszać za długo, żeby nie zrobił się zakalec. Wersja wegańska: Zamiast jajek i mleka wlej do sypkich składników oliwę z rozmarynem i wymieszaj trzepaczką. Dolej wodę gazowaną i delikatnie mieszaj do chwili, aż wszystko się połączy. Wmieszaj większość kawałków czekolady. Przelej masę do formy i wygładź powierzchnię. Posyp resztą czekolady, lekko wciśnij ją w ciasto i posyp je cukrem demerara, który po upieczeniu będzie chrupiący. Ciasto w wersji niewegańskiej piecz 40 minut, a w wersji wegańskiej – 45 minut. Odstaw na 10 minut w formie, a następnie wyłóż na metalową kratkę, żeby wystygło.
Zapiekanka pasterska saag aloo (Fot. Issy Croker)
6 porcji
Składniki na Rajma Masala:
- 2 łyżki ghi lub oleju kokosowego,
- 1 cebula, obrana i drobno posiekana,
- 4 ząbki czosnku, posiekane,
- kawałek imbiru wielkości połowy kciuka, obrany i drobno posiekany,
- 1 zielona chili, drobno posiekana,
- ½ łyżeczki mielonej kurkumy,
- ½ łyżeczki chili w proszku,
- 1 łyżeczka garam masali,
- 1 łyżeczka kminu,
- 2 puszki (po 400 g) fasoli pinto lub borlotti,
- 1 puszka (400 g) pomidorów.
składniki na Saag Aloo:
- 1 kg małych młodych ziemniaków, duże, przekrojone na pół,
- 500 g kalafiora, podzielonego na małe różyczki, łodygi posiekane,
- 50 g ghi lub masła,
- 1 łyżeczka kminu,
- 1 łyżeczka mielonej kurkumy,
- 200 g młodego szpinaku, umytego.
Do dużego garnka wlej trochę oleju, dodaj cebulę i smaż 10 minut na średnim ogniu, aż będzie miękka i słodka. Wmieszaj czosnek, imbir oraz chili i smaż jeszcze 5 minut. Dodaj przyprawy i mieszaj kilka minut, aż zaczną pachnieć. Następnie dołóż fasolę wraz z zalewą, pomidory i dolej 400 ml (puszkę) wody. Duś 25 minut, aż pomidory się rozpadną i powstanie gęsty, aromatyczny sos. W tym czasie rozgrzej piekarnik do 200°C (180°C z termoobiegiem) i umieść ziemniaki w dużym garnku (później musi się w nim jeszcze zmieścić kalafior). Zalej je wrzątkiem, dosyp ½ łyżki soli i zagotuj. Po 15–20 minutach dołóż kalafior i gotuj jeszcze 6 minut. Starannie odcedź. Pusty garnek postaw z powrotem na palniku, dodaj łyżkę ghi lub masła oraz kmin i kurkumę, przesmaż przez minutę, dolej 100 ml wody, a następnie włóż ziemniaki, kalafior i ½ szpinaku. Mieszaj, aż liście zmiękną, po czym rozgnieć nieco ziemniaki wypukłą stroną łyżki. Sos z fasolą powinien już do tego czasu zgęstnieć. Wmieszaj do niego drugą połowę szpinaku i przełóż do naczynia do zapiekania. Na sosie rozłóż ziemniaki z kalafiorem i szpinakiem, skrop olejem lub roztopionym ghi i wstaw do piekarnika na 30–40 minut, aż zapiekanka będzie gorąca i miejscami mocno przyrumieniona.
Pomidory pieczone w oliwie z jogurtem i ziołami (Fot. Issy Croker)
4-6 porcji
Składniki:
- 1 łyżeczka nasion gorczycy,
- 1 łyżeczka nasion kolendry,
- 900 g kolorowych pomidorów różnej wielkości, w tym gałązkowych,
- 2 całe główki czosnku,
- 350 ml oliwy extra vergine.
Do podania: 200 ml jogurtu naturalnego lub roślinnego, mały pęczek bazylii, mały pęczek koperku, skórka otarta z niewoskowanej cytryny, grzanki z chleba na zakwasie.
Rozgrzej piekarnik do 150°C (130°C z termoobiegiem). W głębokiej brytfance o wymiarach 30 × 20 centymetry (dość dużej, by pomieściła pomidory) upraż przyprawy w piekarniku przez kilka minut, aż zaczną pachnieć. Włóż pomidory razem z gałązkami do brytfanki, a główki czosnku połóż między pomidorami. Obficie dopraw solą i zalej oliwą, tak by pomidory były zanurzone w ⅔. Zapiekaj dwie godziny. Gdy pomidory przestygną, wyłuskaj z łupin miękkie ząbki czosnku i dodaj do pomidorów. Nałóż na talerze po kilka łyżek jogurtu oraz ciepłe pomidory z czosnkiem, posyp bazylią, koperkiem i odrobiną skórki otartej z cytryny. Skrop pomidorową oliwą i podaj z grzankami z chleba na zakwasie.