Wcześnie uczy się mówić, świetnie radzi sobie z czytaniem już wtedy, gdy jego rówieśnicy dopiero poznają litery, zawsze jest grzeczne i ma najlepsze oceny w klasie – właśnie taki obraz pojawia się w wyobraźni wielu osób, gdy myślą o dziecku szczególnie uzdolnionym. Jednak oznaki ponadprzeciętnej inteligencji mogą być zupełnie inne. Sprawdź jakie i przekonaj się, czy zauważasz je u swojej pociechy.
Twój potomek na co dzień pozytywnie zaskakuje cię tym, że jeśli bardzo się czymś zainteresuje, to potrafi spędzić nad tym długi czas, np. grając w ulubioną planszówkę lub próbując złożyć swoje pierwsze konstrukcje z klocków? Świetnie też radzi sobie w jednej dziedzinie i wprost uwielbia poznawać nowe ciekawostki dotyczące dinozaurów czy przyrody? A jednocześnie nie zawsze dobrze odnajduje się wśród rówieśników, reaguje bardzo emocjonalnie w różnych sytuacjach lub czasem potwornie się nudzi?
Niekoniecznie oznacza to coś niepokojącego, a nawet przeciwnie – niektóre cechy małego „mądrali”, dziecka wyjątkowo zdolnego, mogą cię bowiem zaskoczyć. Poznaj 6 z nich!
Najmłodsi z wysokim potencjałem rozwijają się asynchronicznie – twierdzą psychologowie fenomenologiczni. Ale co ten „rozwój asynchroniczny” oznacza w praktyce? Np. to, że dziecko jako jedyne w przedszkolu umie czytać albo odwrotnie: szybciej niż jego rówieśnicy zainteresowało się liczeniem, ale nauka czytania wychodzi mu bardzo opornie.
Psycholożka Barbara Klein, która swoją karierę zawodową poświęciła pracy z ponadprzeciętnie inteligentnymi dziećmi, zauważa, że te mogą się łatwo zniechęcać do uczenia tego, co nie przychodzi im łatwo od razu. Zamiast spróbować rozwiązać zadanie, w ogóle z niego rezygnują, bo nie wiedzą, jak to zrobić bez większych trudności, jak to im się zdarza w dziedzinach znajdujących się w sferze ich zainteresowań.
I zasada ta nie dotyczy to wyłącznie rozwoju i wyzwań intelektualnych, ale i emocjonalnych. Np. 8-letnia dziewczynka może świetnie czytać i rysować, a jednak w szkole bardzo tęsknić za mamą, mieć trudności z nawiązaniem przyjaźni i zamiast z rówieśnikami, spędzać czas na przerwie w bibliotece. Takie dziecko rozumie zagadnienie abstrakcyjne, intelektualne na wyższym poziomie niż jej koledzy i koleżanki w tym samym wieku, ale wyróżnia je mniejsza niż rówieśników dojrzałość emocjonalna.
Mamy dobrą wiadomość dla wszystkich rodziców zmęczonych ciągłymi pytaniami: „Mama, a czemu?”, „Tata, a po co?”. Choć czasem możecie być tą nieustanną ciekawością wykończeni, to jeśli twoja pociecha w swoim dociekaniu nie ustaje, a poza wspomnianymi „czemu” i „po co” do głowy przychodzą jej też „poważniejsze” pytania, oznacza to, że trafił ci się ponadprzeciętnie inteligentny egzemplarz.
Przykładowo: jeśli w trakcie wizyty na cmentarzu u bliskiej osoby dziecko zapyta: „A czy możliwe jest, żebym znów się kiedyś urodził jako Antoś?” lub podczas oczekiwania na narodziny młodszej siostry czy młodszego brata nie wystarczy mu informacja, że „bobas wyjdzie z brzucha mamy”, to bardzo prawdopodobne, że wyrośnie na inteligentnego dorosłego. Tak samo, jak najmłodsi, w których pytaniach pojawiają się te o sens życia czy zdradzające wrażliwość na nierówności społeczne lub kwestie związane z moralnością.
Wyjątkowo uzdolnione, ponadprzeciętnie inteligentne dzieci często są wysoko wrażliwe. Czym to się może objawiać? Płakaniem w czasie problemów przeżywanych przez bohaterów ulubionej bajki czy zdenerwowaniem w sytuacji, w której dziecko czuje, że ono lub ktoś inny został potraktowany niesprawiedliwie. Ponadprzeciętnie inteligentne dzieci wykazują intensywne reakcje na to, co dzieje się wokół nich, więc – wbrew stereotypom – wcale nie muszą należeć do grupy najgrzeczniejszych i najbardziej posłusznych przedszkolaków czy uczniów.
Zdolne dzieci mają świetne oceny wtedy, gdy dany przedmiot naprawdę je interesuje. W takim przypadku są w danej dziedzinie (najpewniej) najlepsze w klasie. Można to zresztą zaobserwować wśród własnych znajomych z podstawówki czy liceum. Często to wcale nie szóstkowi prymusi zostają tymi, którzy w dorosłym życiu, koniec końców, wykonują najciekawsze, wymagające kreatywnego myślenia prace.
Potomka ponadprzeciętnie inteligentnego czasem trudno skłonić do nauki tego, co go nie interesuje. A nawet jeśli jest świetny w matematyce, to i tak nie ma najmniejszego zamiaru, mimo argumentów wysuwanych przez rodziców, brać udział w konkursach czy olimpiadach z tego przedmiotu. Jeśli więc twoje dziecko ma w głębokim poważaniu część lekcji, a z innymi radzi sobie świetnie, mimo że wcale nie spędza na nauce wielu godzin, nie musi to oznaczać, że „nie wyrosną z niego (mądrzy) ludzie”. Wręcz przeciwnie.
Pozostając w szkolnych klimatach: paradoksalnie, to rodzicom dzieci ponadprzeciętnie inteligentnych sen z powiek spędzać może fakt, że pociecha nudzi się w szkole. A dlaczego się nudzi? Część wiedzy już po prostu posiada, więc informacje przekazywane przez nauczyciela czy nauczycielkę to dla niej nic nowego. A komu się chce kilka razy słuchać tego samego? W rezultacie taka bardzo zdolna uczennica czy uczeń zaczyna przeszkadzać podczas lekcji swoim wzdychaniem, wierceniem, pisaniem czy rysowaniem w zeszycie dzieł niezwiązanych z tematem lekcji. Nie wynika to ze złej woli dziecka, a z tego, że poziomem swojej wiedzy przewyższa większość rówieśników.
Czytaj także: 6 zdań, których używają dzieci inteligentne emocjonalnie. Świadczą o wychowaniu w domu pełnym empatii
I na koniec spójrzmy na listę oznak tego, że dziecko jest ponadprzeciętnie inteligentne, przygotowaną przez Stowarzyszenie Mensa. Oprócz cech, wydawałoby się, oczywistych, takich jak: kreatywność, umiejętność wykorzystywania wcześniej poznanych informacji do rozwiązania bardziej skomplikowanych zadań czy silnie rozwinięta ciekawość świata, wymienione jest też poczucie humoru. Dzieci szczęśliwie ja posiadające, a jednocześnie wyjątkowo uzdolnione, potrafią zauważyć sprzeczności, łączyć ze sobą nieoczywiste informacje i rozpoznawać żart słowny. W przyszłości najpewniej polubią zwłaszcza te dowcipy, w których dominuje absurd.