Według medycyny chińskiej w sierpniu powinniśmy obdarzyć szczególną troską serce, śledzionę i trzustkę – o tej porze roku odpowiadają za naszą równowagę psychofizyczną. Co to oznacza w praktyce? Kochajmy się, balujmy, ucinajmy sobie drzemki i niczym się nie martwmy.
Chińscy mędrcy każdej porze roku przypisują związek z jakimś organem. Związek ten polega na swoistym „otwarciu”: z jednej strony dany organ pracuje wtedy najlepiej i najwydajniej oraz najlepiej się czuje, jest w pełnym rozkwicie – z drugiej jest też narażony na wyeksploatowanie, a jeśli go przeciążymy, najłatwiej możemy mu zaszkodzić. Jakie organy „otwierają się” latem?
– Chińska medycyna tę porę roku dzieli na dwie części: wczesne lato, trwające od początku czerwca do końca lipca, i późne lato, które obejmuje cały sierpień – wyjaśnia Rafał Becker, trener szaolińskiego qigongu i specjalista medycyny chińskiej. – Wczesne lato powiązane jest z sercem, późne – ze śledzioną, przy czym w chińskiej medycynie pod tą nazwą kryje się także trzustka.
Serce jest siedliskiem miłości, a w chińskiej medycynie także siedzibą umysłu – pulsuje energią yang i kontroluje wszelkie emocje, w tym radość. I to właśnie często czujemy latem: w naszych sercach otwiera się naturalny rezerwuar radości. Jesteśmy gotowi na nowe doznania, przygody, przeżycia.
– Lato to także okres, kiedy mamy większą ochotę na życie towarzyskie i nie powinniśmy się przed tym bronić – mówi Rafał Becker. – Coś nas pcha do wyjścia z domu, do spotykania się z innymi ludźmi. Dobrze to widać podczas wakacji, kiedy z dużą łatwością nawiązujemy nowe kontakty. Ale nawet człowiek, który pracuje i co dzień wraca zmęczony do domu, w weekend, kiedy odeśpi, chętnie spotyka się z ludźmi. I tak ma być, bo tego chce nasze letnie, otwarte serce! Teraz możemy trochę pobalować, bo to jedyna pora roku, w której chińska medycyna pozwala na późniejsze chodzenie spać (trzeba dodać, że „późno” oznacza maksymalnie godzinę 23). Jeśli spaliśmy za krótko, możemy się zdrzemnąć w ciągu dnia. Medycyna chińska pozwala na jedną lub dwie drzemki w ciągu dnia, podkreśla jednak, by nie traktować ich jako alternatywy dla nocnego odpoczynku. Mogą być, co najwyżej, delikatnym uzupełnieniem.
Latem serce otwiera się też na letnie romanse i flirty. I dobrze. – Sercu szkodzi zwykle nadmiar emocji, bo rozprasza jego energię qi, czyli energię witalną – wyjaśnia Rafał Becker. – Ale letnie romanse nie są szkodliwe, niosą emocje, które w otwartym sercu dobrze się mieszczą. Lato to także dobry czas na seks, bo seks łączy się z letnią obfitością witalnej energii. Uwaga jednak na romanse pozamałżeńskie, wywołujące zwykle wielkie zamieszanie, zazdrość, lęk i nadmierne pobudzenie – te mogą serce przeciążać.
Serce chce przeżywać emocje, ale kiedy przegrzany układ nerwowy nałoży się na otwarte serce, łatwiej wpadamy w stan poirytowania, gniewu i jesteśmy bardziej wrażliwi na bodźce. To nie służy energii serca. Silne emocje mogą się skończyć kłopotami zdrowotnymi, np. zawałem lub udarem. Tym bardziej że wysokie temperatury działają niekorzystnie na układ nerwowy. Dlatego osoby z wybuchowymi charakterami latem powinny szczędzić sobie atrakcji.
Doskonała kondycja serca to także świetnie działający układ krążenia. W czasie upałów krążenie i tak ma ciężką pracę do wykonania. Dobrze, że energia witalna wspiera je w wysiłkach. – Niskociśnieniowcy czują się wyśmienicie, bo ciśnienie krwi w naturalny sposób rośnie, a żyły zaczynają się wyraźniej rysować pod skórą – mówi Rafał Becker. – Gorzej mają nadciśnieniowcy: ci powinni regularnie się monitorować, a kiedy ciśnienie zaczyna rosnąć, odstawić kawę i alkohol oraz szukać wytchnienia i spokoju.
Dużo energii, doskonała forma fizyczna i wolny czas sprawiają, że rzucamy się w objęcia sportu i aktywności fizycznej. Ale często robimy to zbyt entuzjastycznie i przedobrzamy. W tej fazie lata organizmowi ruch służy, bo dodatkowo dodaje wigoru i zapobiega zastojom energii i krwi – ale przesadzać też nie warto. Lepiej się zdecydować na krótką sesję siatkówki plażowej, kajakarstwo, qigong, wycieczkę rowerową czy pływanie niż na forsowne, długotrwałe biegi czy wspinaczkę – bo takie aktywności przeciążają serce. – Przeciążenie wiąże się także z przegrzaniem organizmu i dużą utratą płynów ustrojowych, co grozi zagęszczeniem krwi i skłonnością do zakrzepów – dodaje Rafał Becker. – Ale i na to medycyna chińska ma receptę: właściwie nawadniać organizm, najlepiej wodą o pokojowej temperaturze, zieloną herbatą, herbatami owocowymi i wodą kokosową. Zwłaszcza ta ostatnia jest wskazana, ponieważ woda kokosowa to cudowny izotonik, prawdziwa skarbnica elektrolitów i mikroelementów, które nawilżają i regenerują organizm w czasie upałów.
Co ciekawe, medycyna chińska nie zaleca napojów prosto z lodówki – nawet w największe upały. Takie naprawdę zimne picie może bowiem osłabić żołądek.
Skoro jesteśmy już przy kuchni… Co powinno się znaleźć latem na naszych talerzach? – Koniecznie ogórki, pomidory, rabarbar, rzodkiewki, wodorosty, soja (w tym tofu), fasola mung, gruszki, arbuzy i czerwone owoce (np. czereśnie, wiśnie, maliny) – wylicza Rafał Becker. – Zalecane są też miód i mleko, bo dobrze nawilżają organizm. Natomiast niewskazane są duże ilości czerwonego mięsa, gorzkie produkty, takie jak kawa, bo wysuszają organizm, oraz ostre przyprawy, takie jak chilli, pieprz czy czosnek – dodają organizmowi gorąca, którego i tak ma już pod dostatkiem.
Sierpień jest wciąż gorącym miesiącem, ale temperatury powoli spadają. Sprawne krążenie nie jest już tak ważne, jak było w początkowej fazie lata – teraz na pierwsze miejsce wysuwają się organy potrzebne do trawienia płodów lata. Wszędzie dookoła coś dojrzewa, pachnie i wabi, zachęcając „zjedz mnie”. Ponieważ sezonowe owoce są słodkie, trzustka musi być w doskonałej formie. I jest: stara się, jak może. A jej możliwości są teraz największe. – Śledzionie i trzustce najlepiej służy dieta oparta na jabłkach, brzoskwiniach i figach, a z warzyw na marchwi, dyni, ziemniakach oraz delikatnie duszonej cebuli. Lubią też zboża (ale pełnoziarniste), miód pitny, herbatki z lukrecji, napoje z koprem włoskim i anyżem, a z przypraw: imbir, kardamon, cynamon, oregano, rozmaryn i tymianek – tłumaczy Becker. Jeśli jednak mamy osłabioną trzustkę – pamiętajmy, teraz jest „otwarta” i możemy jej łatwiej zaszkodzić. Posilajmy się obficie naturalną słodyczą pochodzącą z natury – ale unikajmy tej rafinowanej. Zrezygnujmy z lodów, napojów alkoholowych i wysoko słodzonych, lepiej strońmy też od tłustego i smażonego jedzenia, potraw słonych i ciężkostrawnych, a także suchego prowiantu.
Latem ładujemy „witaminowe akumulatory” – z kapitałem, jaki uzbieramy, wkroczymy w jesień i zimę, które będą dla nas łatwiejsze, jeśli właśnie teraz stworzymy solidne podstawy. Dlatego owoce i warzywa powinny stanowić trzon posiłków (z mięs wskazany jest głównie drób). – Pamiętajmy, że surowe potrawy obciążają układ pokarmowy, nie odżywiajmy się więc wyłącznie surowizną – ostrzega Rafał Becker. – W ciągu dnia jedzmy pięć posiłków, z czego trzy powinny być gotowane, surowe mogą być tylko dwa – najlepiej jeść surowe dodatki do gotowanych dań.
Medycyna chińska ma odpowiedź i na to pytanie: w sierpniu o urlopie powinny pomyśleć osoby mające skłonność do zamartwiania się jednym tematem czy obsesyjnych myśli, krążących wokół jednej sprawy. – Według tradycyjnej medycyny chińskiej śledziona jest domem intelektu – zdrowa powoduje, że nasze myślenie jest jasne i przejrzyste, a koncentracja znakomita. Kiedy jednak śledziona zaczyna szwankować, pojawiają się problemy ze skupieniem, zapamiętywaniem czy snuciem precyzyjnego myślowego wątku – wyjaśnia Rafał Becker.
Druga połowa lata to czas, kiedy śledziona jest „otwarta” – a więc mamy do niej dostęp i wpływ – a obsesyjnym myśleniem mocno ją osłabiamy. Dlatego teraz lepiej uciec od tego, co mogłoby nas wpędzać w takie ciągi martwienia się. Z dala od pracy, obowiązków, obciążeń łatwiej się będzie zrelaksować. Kiedy w dobrym towarzystwie wyskoczymy w jakieś fajne miejsce, będziemy się wysypiać i smacznie jeść, łatwiej umkniemy smutkom i zmartwieniom. A kiedy nas najdą obsesyjne myśli, zjedzmy słodki owoc – śledziona lubi słodycz, odpręża się dzięki takim smakom. – Warto też przed obiadem czy lunchem, czyli ok. 13, uciąć sobie krótką drzemkę – radzi Rafał Becker. – Dzięki temu układ pokarmowy nabierze wigoru i powiększy się jego energia. Taka drzemka jest zalecana zwłaszcza osobom z osłabionym układem pokarmowym.
Ale drzemka właściwie przyda się nam wszystkim. Przyznajmy się: kto z nas śpi tyle, ile potrzebuje? No właśnie… A latem o bezsenność jest łatwiej niż w innych porach roku. Gorąco i wyższe ciśnienie przekładają się na problemy z zaśnięciem i wybudzaniem w nocy. Dlatego „podrzemujmy” codziennie – na zdrowie!