Tegoroczna ceremonia wręczenia Nagród Filmowych Brytyjskiej Akademii Filmowej, która odbyła się w niedzielny wieczór w londyńskim Royal Festival Hall, potwierdziła to, co znawcy kina wiedzą już od dawna: „Oppenheimer” to film, który w tym roku pobije rekord Oscarów. Dzieło Christophera Nolana zdobyło najwięcej statuetek, w tym wyróżnienie dla najlepszego filmu i za najlepszą reżyserię.
Nagrody filmowe BAFTA – podobnie jak Złote Globy – od dekad traktowane są jako najbardziej wiarygodny prognostyk przedoscarowy. To również jeden z najbardziej prestiżowych plebiscytów w dziedzinie filmu. W tym roku najwięcej nominacji zdobył „Oppenheimer” Christophera Nolana, a jego najpoważniejszym rywalem w wyścigu po „brytyjskie Oscary” został dramat „Biedne istoty” Yórgosa Lánthimosa. Gospodarzem tegorocznej gali, która odbyła się w niedzielny wieczór w Royal Festival Hall w Londynie, był szkocki aktor David Tennant („Doktor Who”, „Hamlet”, „Broadchurch”).
O celu przyświecającym nagrodzie BAFTA przypomniała tuż przed galą i poza transmisją telewizyjną Sara Putt, przewodnicząca konkursu. – Celem organizacji jest wspieranie talentów, wyjątkowe opowiadanie historii i uczynienie branży filmowej bardziej sprawiedliwym i zrównoważonym miejscem – powiedziała. Nawiązała też do niedawnych strajków aktorów i scenarzystów, ale zauważyła również, że rok 2023 był dla branży filmowej „wspaniałym czasem opowiadania historii”. – To zdecydowanie najgłośniejszy sezon nagród od lat – powiedziała, wywołując aplauz. – Widzowie, podekscytowani zjawiskiem o nazwie Barbenheimer, ponownie odkryli kino, szukając popularnych filmów i odkrywając mniej znane perełki – dodała. Oto, co wydarzyło się podczas tegorocznego rozdania nagród Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych.
Tegoroczną galę rozdania nagród BAFTA definitywnie, ale bez większego zaskoczenia zdominowali faworyci z największą liczbą nominacji, czyli filmy „Oppenheimer” i „Biedne istoty”. Obraz Christophera Nolana rozpoczynał wieczór z 13 nominacjami na koncie, a zakończył ją z 7 statuetkami, w tym dla najlepszego filmu i za najlepszą reżyserię, muzykę oraz pierwszoplanową i drugoplanową rolę męską (Cillian Murphy i Robert Downey Jr.).
Z kolei „Biedne istoty” Yórgosa Lánthimosa, które otrzymały w tym roku aż 11 szans na statuetkę BAFTA, ostatecznie zgarnęły 5 nagród: za najlepsze efekty specjalne, kostiumy, charakteryzację i scenografię oraz najlepszą aktorkę pierwszoplanową (Emma Stone). Wielu zwycięzców w swoich przemówieniach z uznaniem wyrażało się również o kreatywnej i ryzykownej wizji reżysera, chociaż sam twórca opuścił galę bez nagrody. I chociaż wybory członków BAFTA nie zawsze pokrywają się z głosami Akademii, zarówno „Oppenheimer”, jak i „Biedne istoty” mają spore szanse zgarnąć w tym roku sporo Oscarów.
#BAFTAsNotSoWhite?
W ostatnich latach nagroda BAFTA znalazła się pod ostrzałem ze względu na brak zróżnicowania, zarówno jeśli chodzi o nominowanych, jak i zwycięzców. W zeszłym roku wszyscy zwycięzcy byli białoskórzy – pomimo istotnej reformy w 2020 roku mającej na celu zapewnienie większej różnorodności w kategoriach aktorskich i dla najlepszego filmu brytyjskiego. W tym roku jednak w końcu nadeszła dobra zmiana. Nagrodę dla najlepszej aktorki drugoplanowej zdobyła bowiem znakomita Da’Vine Joy Randolph („Przesilenie zimowe”). – Mary [bohaterka, w którą wciela się Randolph – przyp. red.] pokazała nam wszystkim, co jest możliwe, jeśli spojrzymy poza różnice – powiedziała wzruszona ze sceny.
Wyróżnienie otrzymali również Yasmin Afifi, który zdobył nagrodę dla najlepszego brytyjskiego filmu krótkometrażowego („Jellyfish and Lobster”), oraz Cord Jefferson – za scenariusz adaptowany („American Fiction”), niespodziewanie pokonując Nolana. Savanah Leaf została zaś okrzyknięta najlepszą brytyjską debiutantką. Statuetkę otrzymała również scenarzystka June Givanni, którą uhonorowano za wybitny wkład w brytyjskie kino.
Jeśli chodzi o wycieczki polityczne, w tym roku prezenterzy i zwycięzcy ograniczyli się do minimum. Producent „Strefy interesów” Jim Wilson, odbierając nagrodę za film nieanglojęzyczny wraz z reżyserem Jonathanem Glazerem, skorzystał jednak z okazji, aby odnieść się do bieżących konfliktów. – Kiedyś znajomy napisał do mnie po obejrzeniu filmu, że nie może przestać myśleć o ścianach, które wznosimy w swoim życiu i za które nie chcemy patrzeć – powiedział, dodając, że „powinniśmy myśleć o zabijaniu niewinnych ludzi w Gazie lub Jemenie tak samo, jak myślimy o niewinnych ludziach zabijanych w Mariupolu czy w Izraelu”. Z kolei Mstysław Czernow, twórca „20 dni w Mariupolu”, zwrócił uwagę na obecną sytuację w Ukrainie. – Jedynym pocieszeniem dla mnie jest to, że oddajemy głos Ukraińcom. Ciągle przypominamy światu o tym, co się tam dzieje – powiedział.
Uwagę publiczności najbardziej przykuło jednak przemówienie Samanthy Morton, która otrzymała stypendium BAFTA, czyli najwyższe wyróżnienie Akademii Brytyjskiej. Aktorka dorastała bowiem w rodzinie zastępczej, a odbierając nagrodę, wykorzystała swój moment, aby poruszyć temat dzieci żyjących w biedzie oraz przypomnieć sobie własne doświadczenie dorastania w takich warunkach. – Film zmienił moje życie i doprowadził mnie tutaj. Dedykuję tę nagrodę każdemu dziecku w rodzinie zastępczej, które cierpi – powiedziała ze sceny.
W tym roku wśród nominowanych do nagród BAFTA znaleźli się również Polacy. Brytyjsko-polsko-amerykańska koprodukcja „Strefa interesów” Jonathana Glazera otrzymała aż 9 nominacji – tyle samo co „Czas krwawego księżyca” Martina Scorsesego. Ostatecznie obraz okrzyknięto najlepszym filmem brytyjskim, jak i filmem nieanglojęzycznym, a także doceniono go w kategorii „dźwięk”. Statuetki nie trafiły jednak do pracujących przy filmie Polaków: operatora filmowego Łukasza Żala oraz scenografek Joanny Kuś i Katarzyny Sikory. Największym przegranym wieczoru okazał się jednak wspomniany wcześniej kryminał „Czas krwawego księżyca”, który mimo licznych nominacji nie zdobył ani jednej statuetki. Nagrody nie otrzymały również takie produkcje, jak „Maestro” (7 nominacji), „Dobrzy nieznajomi” (6 nominacji) i „Barbie” (5 nominacji).
Wieczór uświetnił występ Sophie Ellis-Bextor, której przebój „Murder On The Dancefloor” po przeszło dwóch dekadach ponownie stał się hitem, a wszystko to za sprawą dramatu „Saltburn” w reżyserii Emerald Fennell, który wywołał niemałe kontrowersje i sporo zamieszania w mediach oraz drastycznie podzielił publiczność. Piosenka z 2001 roku jest jednym z największych sukcesów brytyjskiej artystki. Dzięki temu, że numer pojawił się w głośnej scenie filmu, w krótkim czasie jego licznik streamów na Spotify podskoczył do 1,4 miliona, co pozwoliło utworowi trafić na playlistę z najpopularniejszymi utworami na świecie. Sophie natomiast po raz pierwszy w karierze trafiła do zestawienia „Hot 100” w Stanach. Dynamiczny występ piosenkarki ożywił widzów zgromadzonych w Royal Festival Hall, w szczególnie obsadę wspomnianej produkcji.
Film: „Oppenheimer”
Film brytyjski: „Strefa interesów”
Film nieanglojęzyczny: „Strefa interesów”
Brytyjski debiut: „Earth Mama”
Dokument: „20 dni w Mariupolu”
Film animowany: „Chłopiec i czapla”
Reżyseria: Christopher Nolan („Oppenheimer”)
Scenariusz oryginalny: „Anatomia upadku”
Scenariusz adaptowany: „American Fiction”
Aktorka: Emma Stone („Biedne istoty”)
Aktor: Cillian Murphy („Oppenheimer”)
Aktorka drugoplanowa: Da’Vine Joy Randolph („Przesilenie zimowe”)
Aktor drugoplanowy: Robert Downey Jr. („Oppenheimer”)
Muzyka: „Oppenheimer”
Casting: „Przesilenie zimowe”
Zdjęcia: „Oppenheimer”
Montaż: „Oppenheimer”
Scenografia: „Biedne istoty”
Kostiumy: „Biedne istoty”
Charakteryzacja: „Biedne istoty”
Dźwięk: „Strefa interesów”
Efekty specjalne: „Biedne istoty”
Brytyjski animowany film krótkometrażowy: „Crab Day”
Brytyjski film krótkometrażowy: „Jellyfish and Lobster”
Brytyjska wschodząca gwiazda kina: Mia McKenna-Bruce