Kilka dni temu Internet obiegła smutna informacja – żubr został potrącony przez wojskową ciężarówkę i umarł na miejscu. Jeszcze bardziej przejmująca okazała się fotografia z miejsca zdarzenia, na której nad ciałem zabitego żubra stoi jego towarzysz. W związku z tym Fundacja WWF Polska ponownie wywołała temat – czy zwierzęta są w stanie odczuwać ból po stracie członków stada i przeżywać po nich żałobę?
Kilka dni temu, 12 listopada, dwa żubry spacerowały przez wieś Stare Masiewo w województwie podlaskim. Niestety, jeden z nich niespodziewanie został potrącony przez jadącą za szybko (według świadków) ciężarówkę wojskową. Żubra nie udało się uratować – zmarł na miejscu. Już sama informacja o tym jest przejmująca, nie mówiąc o fotografiach i nagraniach, na których uchwycono wspomniane zwierzęta – martwego żubra i czuwającego nad jego ciałem drugiego członka stada, który nie chciał opuścić swojego towarzysza, za to ocierał się o niego i trącał go nosem. Czy to możliwe, że to z powodu odczuwanego bólu po stracie przyjaciela?
Wiele osób jest przekonanych, że tak właśnie jest. Ludzie podają przykłady swoich pupili, które stają się osowiałe i tracą apetyt, gdy inne zwierzę z domostwa umiera. Znane są także historie żałoby po właścicielu, choćby historia psa Dżoka, który w Krakowie przez rok czekał na swojego zmarłego właściciela, za co został upamiętniony pomnikiem.
Fundacja WWF Polska przytacza także przykłady zwierząt dzikich. Szympansice po stracie dziecka potrafią przez wiele dni, a nawet tygodni nie rozstawać się z jego ciałem i nosić je przy sobie. Z kolei słonie opiekują się ciałem zmarłego – zakopują je i przykrywają liśćmi, a następnie nad nim czuwają, co świadczy o tym, że zwierzęta mają także rytuały pogrzebowe.
Jednym z najczęściej przytaczanych przez naukowców jest „pogrzeb sroki”, który opisał emerytowany profesor ekologii i biologii ewolucyjnej Marc Bekoff. On i jego przyjaciel zaobserwowali bowiem 5 srok – 4 żywe i 1 martwą. Sroki po kolei podchodziły do martwego ptaka, trącały go nosem i odchodziły, a niektóre miały ze sobą nawet drobne patyki czy trawę. Brzmi znajomo?
Przez wiele lat (a nawet wieków) uważano, że tylko człowiek zdolny jest do odczuwania emocji. Kartezjusz postulował wręcz, że zwierzęta to „żywe maszyny pozbawione uczuć i inteligencji”. Wspomniane przykłady utwierdzają nas jednak w przekonaniu, że nie mamy monopolu na czucie, a zwierzęta również mogą cierpieć po stracie zwierzęcego przyjaciela – tak jak człowiek. Po raz kolejny okazuje się, że nasze światy są w gruncie rzeczy bardzo podobne. Warto o tym pamiętać.
Źródło: Julia Toczyńska, „Żubr opłakuje towarzysza – czy zwierzęta przechodzą żałobę?”, https://www.wwf.pl/zubr-oplakuje-towarzysza-czy-zwierzeta-przechodza-zalobe?utm_campaign=news_11_23_sympatycy_old&utm_medium=email&utm_source=WWF_getresponse [dostęp: 15.11.2023]