Współczesny rynek pracy wygląda nieco inaczej, niż miało to miejsce dekadę temu. Nie jest to coś, co powinno dziwić, ponieważ ciągły rozwój i sytuacja gospodarcza wpływają na widoczne zmiany w tej płaszczyźnie. Choć nie jest łatwo przewidzieć, co dokładnie czeka sektor rynku pracy, istnieją już pewne trendy, w tym dotyczące kompetencji, które ułatwiają wybór właściwej ścieżki zawodowej. Znając je, znalezienie zatrudnienia stanie się procesem znacznie łatwiejszym i mniej czasochłonnym. Co będzie więc ważne w przyszłości?
Jeszcze do niedawna rynek pracownika miał się całkiem dobrze. Obecnie również jest on widoczny w wielu branżach, choć niektóre z nich stają się już wystarczająco nasycone. Wciąż jednak można zaobserwować, że pracodawcy w różnych zawodach mają problem ze znalezieniem kandydatów. Wystarczy spojrzeć na serwis pracy https://www.gowork.pl/ - ogłoszeń stale przybywa, a niektóre z ofert są dodawane po raz kolejny ze względu na brak zgłoszenia się odpowiednich osób.
Największym problemem pracodawców jest zatrudnienie kandydatów o specjalistycznych kwalifikacjach i technicznych umiejętnościach. Barometr zawodów na 2024 rok dla całego kraju wskazuje, że najbardziej brakuje chętnych do pracy na stanowiska takie jak cieśla, fizjoterapeuta, kucharz, lekarz, mechanik, murarz, nauczyciel, pielęgniarka, pracownik służb mundurowych, psycholog, księgowy, spawacz, ślusarz i wiele innych. Jednak czy taka tendencja będzie się utrzymywać?
Myśląc o przyszłości na rynku pracy, trzeba wziąć pod uwagę zmiany, które w pewnych sektorach dzieją się już teraz. Chodzi głównie o procesy automatyzacji i rozwoju technologii, które często zastępują powtarzalną pracę człowieka, jednocześnie wymagając nadzoru pracownika o inny, odpowiednich do tego kompetencjach.
W związku z powyższym można stwierdzić, że chcąc zwiększyć swoje szanse na rynku pracy w najbliższych latach, najlepiej jest rozwijać kompetencje cyfrowe. Czym są? Według definicji Rady Europejskiej z maja 2018 roku to „pewne, krytyczne i odpowiedzialne korzystanie z technologii cyfrowych i interesowanie się nimi do celów uczenia się, pracy i udziału w społeczeństwie".
Wśród najbardziej istotnych według Rady Unii Europejskiej kompetencji znalazły się również te, które dotyczą rozumienia i tworzenia informacji, wielojęzyczności, matematyki, a także w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Opanowanie umiejętności związanych z automatyzacją, cyfryzacją, a także sztuczną inteligencją oznacza, że taki kandydat będzie miał do wyboru wiele potencjalnych miejsc pracy.
W ramach przyszłościowych kompetencji można także wspomnieć o koncepcji 4K. Jej pomysłodawcą jest Jérémy Lamri, autor książki “Kompetencje XXI wieku”. Według niego zachodzące zmiany na rynku zatrudnienia, w tym przykładowo globalizacja i postęp technologiczny w formie automatyzacji wytworzy całkiem nowe modele pracy.
Autor twierdzi też, że zdolności techniczne będą tracić na znaczeniu na rzecz wysokiej zdolności uczenia się. W koncepcji 4K wymienione zostały kompetencje, które będą miały ogromne znaczenie w XXI wieku. Są to najmniej skomputeryzowane umiejętności poznawcze. Mają one ułatwić proces przystosowanie się do różnych sytuacji na tle zawodowym. Należy do nich:
- krytyczne myślenie, czyli umiejętność rozwiązywania problemów za pomocą dostępnej wiedzy, danych, czy logiki;
- kreatywność, czyli umiejętność przekształcania w sposób oryginalny już istniejących rzeczy lub wymyślenie czegoś nowego;
- komunikacja, czyli umiejętność właściwego przekazywania i odbierania wiadomości (obejmuje też m.in. otwartość, empatię, pozytywne nastawienie, czy zdolność do adaptacji społecznej);
- kooperacja, czyli umiejętność łączenia właściwej komunikacji, wiedzy na temat rozwiązywania konfliktów i podejmowania decyzji oraz zdolności negocjacyjnych.
Biorąc pod uwagę powyższe określenia, warto podjąć się kształcenia i rozwoju wymienionych kompetencji jak najwcześniej. Należy szukać różnorodnych zadań i wyzwań, realizować rozmaite kursy, czy szkolenia. Nawet w przypadku wykonywania już pracy zawodowej zawsze można zdecydować się na przebranżowienie. Myśląc o przyszłości, najlepiej jednak nie tylko skupiać się na umiejętnościach technicznych, ale rozwijać równocześnie swoje kompetencje miękkie.