Czy zastanawiałaś się kiedyś, skąd biorą się twoje reakcje? Dlaczego nie możesz się doczekać niektórych zajęć, a innych unikasz jak ognia? Dlaczego odkładasz na później wykonanie niektórych zadań, chociaż wiesz, że nie jest to dla ciebie dobre? I dlaczego czasami coś, co sprawiało ci przyjemność, przestaje takie być?
Psychologia nie jest tylko kierunkiem studiów. To wiedza, która jest istotna dla każdego z nas. Klucz do poznania siebie i innych. Wszystkie relacje międzyludzkie (rodzinne, romantyczne, między przyjaciółmi czy grupami społecznymi), wychowywanie dzieci, funkcjonowanie w pracy, definiowanie inteligencji… To wszystko zagadnienia psychologiczne.
W dzisiejszych czasach ta dziedzina jest coraz bardziej popularyzowana. Dzięki temu więcej ludzi jest w stanie przypisać odpowiednią nazwę pewnym zjawiskom albo dostrzec jakąś cechę u innych i zrozumieć co się z nią wiąże.
Idealną książką, w której omawiane są takie treści jest „Psychologia” autorstwa Saundry Ciccarelli i Nolanda White’a (w Polsce wydawana przez Dom Wydawniczy REBIS). Jest to bardzo wszechstronny podręcznik, dobry zarówno dla tych, którzy dopiero stawiają pierwsze kroki, jak i dla tych, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę. Poruszane są tam takie zagadnienia jak procesy poznawcze, pamięć czy emocje, a także bardziej skomplikowane i równocześnie bliższe naszej codzienności wątki, np.: psychologia społeczna, stres, seksualność, osobowość, zaburzenia psychiczne czy terapie.
Jak dobrze znasz samego siebie? Jesteś ekstrawertykiem czy introwertykiem? Podstawowa różnica między tymi cechami tkwi w tym skąd ich posiadacze czerpią energię. Po spędzeniu kilku godzin na głośnej imprezie, rozmawiając z ludźmi, których nie znasz zbyt dobrze, czujesz się zadowolony, czy raczej wyczerpany? Ekstrawersja jest jednym z wymiarów osobowości składających się na model Wielkiej Piątki, czyli jednej z najbardziej popularnych teorii osobowości. Pozostałymi czynnikami są: neurotyczność, otwartość na doświadczenia, ugodowość oraz sumienność. Konfiguracja tych wymiarów pozwala lepiej zrozumieć różnorodność ludzkich zachowań i może pomóc w polepszeniu komunikacji.
Wiedza o samym sobie może być traktowana jako aspekt inteligencji. Jest tak w teorii inteligencji wielorakiej Howarda Gardnera, gdzie wyróżniony jest typ inteligencji intrapersonalnej. Dotyczy ona poznania i zrozumienia własnych uczuć, emocji, słabości i pragnień.
Takie informacje o sobie można traktować jako zwykłe ciekawostki, ale życie może się stać znacznie łatwiejsze, kiedy w miarę możliwości dostosujemy je do tego, co o sobie wiemy. Jeśli masz wysoki wynik na skali otwartości na nowe doświadczenia, monotonna praca biurowa może być dla ciebie istnym koszmarem. Z kolei jeśli nowości i zmiany są dla ciebie stresujące, a w życiu zawodowym doświadczasz ich mnóstwo, twoje ogólne zadowolenie z kariery także ucierpi. A kiedy nie odczuwasz satysfakcji z czegoś, co zajmuje większość twojego czasu, bądź po prostu jesteś tym wszystkim zestresowany, jesteś bardziej narażony na wypalenie zawodowe (burnout).
Znajomość psychologii jest ważna na każdym etapie życia. Często mierzymy się z trudnymi sytuacjami, w których szczególnie ważne jest rozumienie własnych reakcji oraz tego, co czują inni. Wiadomo, że żyjemy w starzejącym się społeczeństwie i wiele osób musi na pewnym etapie życia przyjąć rolę opiekunów dla własnych rodziców. Starsi ludzie są bardziej narażeni na niektóre z zaburzeń psychicznych, jak na przykład depresja. Innym problemem, który często zdaje się ograbiać ich z ostatnich lat życia jest demencja. Zrozumienie jak wygląda świat z perspektywy tych osób może pomóc w byciu wsparciem dla nich. Równocześnie może to pomóc samemu opiekunowi w zrozumieniu trudnych reakcji, które wydają się bezsensowne.
Życie bywa zaskakujące, czasami w najcudowniejszy, czasami w najgorszy możliwy sposób. Nie jesteśmy w stanie przygotować się na wszystko co nas spotka, ale możemy postarać się lepiej zrozumieć otaczający nas świat – świat ludzi z inną perspektywą niż nasza, świat relacji, z których niektóre mogą być gratyfikujące, inne toksyczne i nasz własny świat, pełen uczuć, myśli i doznań, nad którymi czasami warto się zastanowić, by podejmować ważne decyzje życiowe.