Smutne cytaty – słowa, które chcą w nas zamieszkać na dłużej

Od smutku wolimy radość – tak nam się przynajmniej wydaje. Przyjemne emocje nie budzą żadnych kontrowersji – każdy instynktownie wybierze tę jasną stronę. Smutek, jako emocja przykra, już z definicji jest naznaczony brakiem – to sytuacja, w której nie ma się z czego cieszyć. Egzystencjalne zgrzyty traktujemy jako objaw chwilowej życiowej niedyspozycji, której chcemy się jak najszybciej pozbyć – jak uciążliwego kataru. Z drugiej strony, w chwilach cierpienia, bólu, rozpaczy, głębokiego rozczarowania – „liryczniejemy”. To wcale nie jest banalne, w trudnych życiowych momentach sięgać po melancholijne fragmenty powieści, smutne cytaty z ulubionych książek czy po poezję, nawet jeśli nie obcujemy z nią na co dzień.

Ręka w górę, komu nie zdarzyło się po bolesnym rozstaniu przesiedzieć wielu godzin, wsłuchując się w najsmutniejsze piosenki świata, które sącząc się z głośników – choć potęgowały żal i przygnębienie – przynosiły ulgę? Robimy to instynktownie, mimowolnie, tak jakbyśmy chcieli w chwilach zwątpienia wcale się nie pocieszyć, a przeciwnie – zasmucić jeszcze bardziej, poczuć tę emocję najgłębiej, zanurzyć się w niej po szyję. To nie masochizm, to bycie człowiekiem. Pięknie pisał o tym Emil Cioran w swojej pierwszej książce „Na szczytach rozpaczy”: „Dlaczego liryczny jest człowiek, gdy cierpi lub jest zakochany? Dlatego, że te stany, jakkolwiek różnej natury i różnie ukierunkowane, wypływają z najgłębszych i najintymniejszych warstw naszego jestestwa, z istotowego centrum naszej podmiotowości, które jest czymś w rodzaju strefy projekcji i promieniowania. Liryczny stajesz się wtedy, gdy życie w tobie pulsuje jakimś elementarnym rytmem i gdy doznanie to jest tak potężne, iż syntetycznie mieści w sobie całość sensu osobowości”.

Zobacz też: Cytaty motywacyjne, które zwiększą wiarę w siebie

Psychologowie nie traktują smutku jako emocji mniej pożądanej niż inne – do momentu, w którym nie zaczyna on dominować i przykrywać sobą całe spektrum innych uczuć. Sam w sobie, jeśli nie jest związany z depresją, nie jest niczym złym. Tak jak strach, którego przecież nie lubimy, uczucie smutku pełni bardzo ważną funkcję. Pomaga nam zrozumieć i zaakceptować życiowe straty, oswoić się ze zmianami, pogodzić się z tym, że nie wszystko możemy kontrolować. Czasami nawet największy smutek jest wręcz niezbędny. Ten stan nas spowalnia, uwrażliwia, zatrzymuje, uwalnia od presji bycia wiecznie zadowolonym i szczęśliwym. Warto dać sobie przyzwolenie na smutek, pozwolić, by się w nas rozgościł. Posmucić się bez poczucia winy i wyrzutów sumienia. W naszej subiektywnej minikolekcji znajdziecie wzruszające smutne cytaty, które wyszły spod piór znanych i mniej znanych. Mogą przynieść ukojenie także dlatego, że współodczuwanie daje otuchę, poczucie, że ktoś oprócz nas samych także mierzy lub mierzył się z tym stanem, który tylko nieliczni potrafią ubierać w słowa. Może emocje zamknięte w tych wyjątkowych zdaniach pozwolą jakoś zaopiekować tę łagodną i wrażliwą część w sobie, która czasem tak bardzo domaga się uwagi?

Smutne cytaty o miłości

Poruszające sentencje o tym szczególnym uczuciu smutku towarzyszącym rozstaniu i miłości niespełnionej, którego tak naprawdę nie sposób zdefiniować do końca, to kolekcja refleksji biegunowo odmiennych. Smutne cytaty o miłości to bolesne rozczarowanie, najgłębszy smutek i poczucie beznadziei, cierpienie i ból, strata i żal, ale także na przekór wszystkiemu – wiara, że miłość napędza świat, że bez niej nie mógłby istnieć. Defetyzm miesza się tu z dziecięcą naiwnością, bo kolekcja cytatów o miłości taka być musi – zmienna i niejednoznaczna, trochę jak patchwork – tylko taka jest choć trochę prawdziwa.

• „Miłość w tym znaczeniu, w jakim istnieje w społeczeństwie, jest tylko wymianą dwóch fantazji i zetknięciem się dwóch naskórków” – Sébastien-Roch Nicolas de Chamfort.
• „Cokolwiek pomiędzy ludźmi kończy się – znaczy: nigdy nie zaczęło się. Gdyby prawdziwie się zaczęło – nie skończyłoby się. Skończyło się, bo nie zaczęło się. Cokolwiek prawdziwie się zaczyna – nigdy się nie kończy” – Edward Stachura, „Fabula rasa. Z wypowiedzi rozproszonych”.
• „Smutne w miłości jest to, że nie tylko nie trwa ona wiecznie, ale że rozczarowania, jakie przynosi, też mijają szybko” – William Faulkner.
• „Wiem, że już nigdy nie napotkam niczego i nikogo, kto mógłby wzbudzić moją namiętność. Wiesz, żeby móc kogoś pokochać, to całe przedsięwzięcie. Trzeba mieć energię, ciekawość, zaślepienie… Jest nawet taka chwila na początku, kiedy trzeba przeskoczyć nad przepaścią: kto się zastanowi, nie zrobi tego” – Jean-Paul Sartre, „Mdłości”.
• „Nieodwzajemniona miłość jest już wystarczająco kiepska, ale miłość nieodwzajemnialna może naprawdę załamać” – Sam Savage, „Firmin: Adventures of a Metropolitan Lowlife”.
• „Miłość to forma uprzedzenia. Kochasz to, czego potrzebujesz, kochasz to, co poprawia ci samopoczucie, kochasz to, co jest wygodne. Jak możesz twierdzić, że kochasz jednego człowieka, skoro na świecie jest dziesięć tysięcy ludzi, których kochałabyś bardziej, gdybyś ich kiedyś poznała? Ale nigdy ich nie poznasz” – Charles Bukowski, „Kłopoty to męska specjalność”.
• „Przyjaciele moi i przyjaciółki! Nie odkładajcie na później ani piosenek, ani egzaminów, ani dentysty, a przede wszystkim nie odkładajcie na później miłości. Nie mówcie jej »Przyjdź jutro, przyjdź pojutrze, dziś nie mam dla ciebie czasu«. Bo może się zdarzyć, że otworzysz drzwi, a tam stoi zziębnięta staruszka i mówi »Przepraszam, musiałam pomylić adres…«. I pstryk, iskierka gaśnie” – Agnieszka Osiecka, „Rozmowy w tańcu”.
• „– A jeśli pewnego dnia będę musiał odejść? – spytał Krzyś, ściskając Misiową łapkę. – Co wtedy? – Nic wielkiego. – zapewnił go Puchatek. – Posiedzę tu sobie i na Ciebie poczekam. Kiedy się kogoś kocha, to ten drugi ktoś nigdy nie znika” – Alan Alexander Milne, „Kubuś Puchatek”.

Smutne cytaty z piosenek

Kochamy te, w których tak pięknie jest opisana najsmutniejsza miłość – ta, która przydarzyła się właśnie nam. Choć emanujący z tych piosenek smutek wzmacnia nasze własne cierpienie, ich słuchanie przynosi ulgę, bo pozwala bolesne rozczarowanie przeżyć jeszcze mocniej, bardziej prawdziwie. Wyśpiewane niespełnione marzenia o miłości idealnej przechowujemy skrzętnie w pamięci, tkliwie pielęgnujemy. Smutne cytaty z piosenek nie wpadają w ucho – one wpadają w serce. Z całego ogromu wybraliśmy tych kilka, które ten rodzaj smutku opisują eterycznie, ale tak namacalnie.

„[…] Zapyta Bóg w swym niebie,
Jak spłacę dług,
Ja nie wiem
Wierzyłem i kochałem,
I byłem tym, kim chciał, bym był
Trudno nie wierzyć w nic,
Trudno nie wierzyć w nic […]”.

_{Raz, Dwa, Trzy, „Trudno nie wierzyć w nic”}

„[…] Niepotrzebna wcale mi taka miłość do krwi
Wyje duszy każdy kant
Wśród czterech ścian
Nic nie powiem domyśl się
Czemu mi z Tobą źle…”.

_{Renata Przemyk, „Bo jeśli tak ma być”, tekst: Anna Saraniecka}

„Siądź z tamtym mężczyzną twarzą w twarz
Kiedy mnie już nie będzie
Spalcie w kominie moje buty i płaszcz
Zróbcie sobie miejsce
A mnie oszukuj mile
Uśmiechem słowem gestem
Dopóki jestem
Dopóki jestem […]”.

_{Seweryn Krajewski, „Kiedy mnie już nie będzie”, tekst: Agnieszka Osiecka}

„Skończyłam dziś
Nie czuje się z tym dobrze
Musiałam wyjść
Na zewnątrz było chłodniej
Nie będzie już pachniało hortensjami
Nie będzie już
Tak dużo miedzy nami
Niebo było różowe
A więc tak wygląda nasz koniec
Niebo, jakby malował je Monet
Czyli tak wygląda nasz koniec”.

_{Kasia Sochacka, „Niebo było różowe”}

„Cześć, to ja
Poblakły skrawek mgły
To ja
Cień szczęścia, którym byłeś Ty
To ja
Zraniony chory ptak
Co nie wie już jak
Mógłby żyć
Tak to jest, że starczy jeden gest
Jeden gest
I świat się topi w garści łez
To jest tak, miłości czystej wrak
Nie wiesz kiedy i jak
Burzy sens”.

_{Dorota Osińska, „Cześć, to ja”}

„Śmiesznie jak płynie czas
On podpowiadał nie raz
Mówiłam jeszcze powalczę
Chciałeś za kilka lat
Mieć u stóp cały świat
Patrzyłam na to przez palce
Kolejny raz sercem się baw
I tak jest od lat bezradne
Nie ufam ci już
Odejdź z mych snów
Niczego dziś tak nie pragnę”.

_{Sanah, feat Artur Rojek, „Tęsknię sobie”}

„Oczy tej małej jak dwa błękity
Myśli tej małej białe zeszyty
A on był dla niej jak młody bóg
Żebyż on jeszcze kochać mógł
Posłuchaj niewierny kochanku co nienawidzisz poranków
Wróci do ciebie jeszcze ta trumna gdzie leży twoja kochanka dumna
Bo taki co kochać nie umie przegra choć wszystko rozumie
Bóg cię pokarze swą nieczułością za to żeś gardził ludzką miłością
A tyś był dla niej więcej jak Bóg
Pokłoń się do jej martwych nóg”.

_{Agnieszka Osiecka, „Oczy tej małej”}

Smutne cytaty o życiu

Poczucie samotności i izolacji miesza się w nich z groteską. Ironia przenika z głębokim smutkiem i zadumą. Smutne cytaty o życiu to niespełnione marzenia, stracone szanse, wiara i niewiara, nieustanne poszukiwanie sensu, który uporczywie nie pozwala się uchwycić – wszystko to zawiera się w próbie nazwania słowami sytuacji, jaką jest życie.

• „Życie jest czymś, co przydarza się nam w czasie, kiedy jesteśmy zajęci planowaniem innych rzeczy” – Anthony de Mello.
• „Nie martw się będzie jeszcze wiele do cierpienia […]
  wiele razy
  będziesz umierać aż się nauczysz
  na samym końcu wreszcie kochać życie” – Anna Kamieńska, „Nie martw się”.
• „Dramatem życia jest to, że starzejemy się zbyt szybko, a mądrzejemy zbyt późno” – Benjamin Franklin.
• „Najpierw przez pół życia człowiek się rzuca, żeby sobie kogoś znaleźć na stałe, ale o to trudno i to jeszcze w tych czasach. A też żeby być ważnym, być kimś. Potem przywyka się do samotności, nieważności i zaczyna się zabawa” – Michał Witkowski, „Lubiewo”.
• „Jak wygląda świat, kiedy życie staje się tęsknotą? Wygląda papierowo, kruszy się w palcach, rozpada […] Tylko tęsknienie jest prawdziwe, uzależnia. Być tam, gdzie się nie jest, mieć to, czego się nie posiada, dotykać kogoś, kto nie istnieje. Ten stan ma naturę falującą i sprzeczną w sobie. Jest kwintesencją życia i jest przeciwko życiu. Przenika przez skórę do mięśni i kości, które zaczynają odtąd istnieć boleśnie. Nie boleć. Istnieć boleśnie – to znaczy, że podstawą ich istnienia był ból. Toteż nie ma od takiej tęsknoty ucieczki. Trzeba by było uciec poza własne ciało, a nawet poza siebie. Upijać się? Spać całe tygodnie? Zapamiętywać się w aktywności aż do amoku? Modlić się nieustannie?” – Olga Tokarczuk, „Dom dzienny, dom nocny”.
• „Możemy pomagać ludziom, Ziemi, klimatowi, zwierzętom, ale są oceany spraw, wobec których jesteśmy bezsilni, a wtedy czasami stajemy się wobec nich obojętni, bo inaczej byśmy zwariowali” – Dominika Dudek, fragment książki „Sztuka obsługi życia” (Piotr Żak, Dominika Dudek, Bogdan de Barbaro).
• „Życie jest krótkie. Życie jest nudne. Życie jest pełne bólu. Ale nagle trafia się szansa na przeżycie czegoś wyjątkowego” – Woody Allen.
• „Ludzie myślą, że żyją bardziej intensywnie niż zwierzęta, niż rośliny, a tym bardziej – niż rzeczy. Zwierzęta przeczuwają, że żyją bardziej intensywnie niż rośliny i rzeczy. Rośliny śnią, że żyją bardziej intensywnie niż rzeczy. A rzeczy trwają, i to trwanie jest bardziej życiem niż cokolwiek innego” – Olga Tokarczuk, „Prawiek i inne czasy”.
• „Kiedy człowiek boi się coś zrobić, wtedy wie, że żyje. Ale kiedy człowiek nie robi czegoś, tylko dlatego, że się boi, to wtedy jest martwy” – William Faulkner.

Smutne cytaty o śmierci

Lęk przed nią jest wpisany w bycie człowiekiem. Smutne cytaty o śmierci to przemyślenia filozofów, powieściopisarzy, poetów, które nawet wyrwane z kontekstu potrafią nas zatrzymać, dają szansę na głębszą refleksję w codziennym pędzie, a czasem też zmniejszają strach. Pozwalają w smutku nad przemijaniem dostrzec wartość, która umyka nam w codzienności.

• „Śmierć wcale nas nie dotyczy. Bo gdy my istniejemy, śmierć jest nieobecna, a gdy tylko śmierć się pojawi, wtedy nas już nie ma” – Epikur.
• „Niespodziewana śmierć osób bliskich pozostawia ową trudną do wysłowienia ambiwalencję: nie możemy przyjąć do wiadomości ich nieistnienia, a zarazem nie możemy sobie ich obecnego istnienia wyobrazić, nie potrafimy uznać faktu, doświadczając zarazem poczucia jego fatalnej nieuchronności. Być może na swoich przyjaciół, których śmierć leży już na obszarze przeszłości, przenosimy w ten sposób stosunek do przyszłej śmierci własnej, która jawi się nam nieustannie jako bezwzględnie konieczna i bezwzględnie niemożliwa zarazem” – Leszek Kołakowski, „Śmierć jako własność prywatna”.
• „Śmierć zawsze jest straszna. A kto twierdzi, że boi się jedynie umierania, a nie samej śmierci, ten okłamuje sam siebie, bo przecież nie balibyśmy się umierania, gdyby nie prowadziło ono do śmierci” – Elfriede Jelinek.
• „6. 4311 Śmierć nie jest epizodem życia. Śmierci się nie doświadcza” – Ludwig Wittgenstein, „Traktat logiczno-filozoficzny”.
• „Śmierć jest spokojem, ale myśl o śmierci jest mącicielem jakiegokolwiek spokoju” – Cesare Pavese.
• „Życie to uniwersytet śmierci” – Jakub Żulczyk, „Ślepnąc od świateł”.
• „Były dwie siostry: noc i śmierć, Śmierć większa, a noc mniejsza. Noc była piękna jak sen, a śmierć, Śmierć była jeszcze piękniejsza” – Konstanty Ildefons Gałczyński, „Ballada o dwóch siostrach”.