Myślenie analityczne jest w dzisiejszym świecie szczególnie pożądane, bo codziennie z ekranów wylewa się na nas fala dezinformacji i wysoko emocjonalnych treści. Żeby nie „łykać” fake newsów tylko dlatego, że wzbudzają w nas strach czy złość, trzeba zachować chłodny umysł, rozumować logicznie i racjonalnie. Tylko osoby, które umieją zgłębiać mechanizmy, zależności i przyczyny określonych zjawisk, mogą uniknąć zmanipulowania – a przy okazji poszerzać świadomość innych ludzi.
Jednym ze sposobów na sprawdzenie, czy ktoś umie myśleć analitycznie, jest przyjrzenie się bliżej jego wypowiedziom i reakcjom. Osoba, która w swoim rozumowaniu kieruje się przede wszystkim emocjami, bardzo szybko przechodzi do wyciągania jednoznacznych, często radykalnych wniosków. Wystarczy, że zetknie się z jedną, niepotwierdzoną informacja, a już w głowie ma jej gotową interpretację. To cecha ludzkiego umysłu, którą bardzo chętnie wykorzystują manipulatorzy bazujący na kłamstwach, półprawdach i emocjonalnym przekazie.
W przypadku ludzi o umyśle analitycznym proces myślowy jest bardziej złożony, wymaga cierpliwości i logicznej konsekwencji. Takie jednostki potrafią dostrzegać detale i ukryte mechanizmy rządzące różnymi zjawiskami, których inni nie dostrzegają, a które mogą całkowicie zmieniać obraz sytuacji. Osoby myślące analitycznie nie „ślizgają się” po powierzchni problemu, lecz umieją go przeniknąć, rozłożyć na czynniki pierwsze i skuteczniej rozwiązać.
Jakie wypowiedzi świadczą o tym, że ktoś potrafi myśleć w sposób analityczny?
Osoby myślące analitycznie to na ogół te, które w samym środku zamieszania potrafią zatrzymać się, uspokoić innych i zacząć po kolei analizować zaistniałe zjawiska. Interesuje ich zależność przyczynowo-skutkowa – chcą wiedzieć, co z czego wynika, dzięki czemu lepiej poznają naturę problemu. Rozbijają więc duże, niezrozumiałe procesy na mniejsze cząstki i w ten sposób lepiej rozumieją dane zagadnienie. Chaos zamieniają w logiczny ciąg następujących po sobie wypadków, co ułatwia późniejsze wypracowanie rozwiązania.
Osób myślących analitycznie nigdy nie zadowala pierwsza lepsza wersja wydarzeń, którą usłyszą – tym bardziej, gdy wypowiada ją osoba, do której nie mają w stu procentach zaufania. Najczęściej chcą sami ustalić źródło problemu. W tym celu mocno się w niego zagłębiają. Sprawdzają, jakie ludzkie motywacje czy interesy mogą stać za danym zjawiskiem oraz badają ukryte mechanizmy, które nim rządzą.
Większość ludzi dostrzega problem nie tam, gdzie trzeba, myląc skutek z przyczyną. Choć to skutki komplikacji są dla nas najbardziej widoczne, osoby o analitycznym umyśle wiedzą, że najważniejsze jest zbadanie, co realnie doprowadziło do obserwowanych zjawisk. Chcą więc zajrzeć „pod podszewkę” i odkryć to, co dla innych na pierwszy rzut oka jest niewidoczne. Najbardziej jaskrawym przykładem może być problem ze źle zachowującym się dzieckiem. Osoba impulsywna, która nie potrafi myśleć analitycznie, będzie surowo karać dziecko sądząc, że problemem jest jego nieposłuszność. Człowiek myślący analitycznie zastanowi się, jakie głębsze przyczyny może mieć takie zachowanie malucha – i zamiast go karać, będzie starał się do niego dotrzeć i zrozumieć, co naprawdę stoi za jego nieposłuszeństwem.
Analiza logiczna wymaga czasu – i osoby analityczne intuicyjnie to rozumieją. Nie boją się roztrząsania szczegółów, nigdy nikogo nie ponaglają i same potrafią poprosić o czas do namysłu.
Wśród osób analitycznych nie spotkasz też egocentryków, którzy dopuszczają do świadomości jedynie swoją wersję wydarzeń. Ich celem jest obiektywne ustalenie przyczyn problemu i jego skuteczne rozwiązanie – a żeby to osiągnąć wiedzą, że muszą odsunąć osobiste ambicje na dalszy plan. Tego typu ludzie chętnie czerpią informacje od innych, a w razie wątpliwości nie boją się zadawać pytań. Dobro sprawy jest dla nich najważniejsze.
Cechą charakterystyczną osób o analitycznym umyśle jest też obiektywność. Nie dobierają faktów w taki sposób, by potwierdzały ich wersję wydarzeń. Chcą poznać wszystkie punkty widzenia i analizują różne scenariusze, aby dotrzeć do obiektywnej prawdy. Potrafią odróżniać opinie od faktów i zachowują emocjonalny dystans do analizowanej sprawy.
Jeszcze jedną, bardzo ważną cechą osób analitycznych jest ich zdolność do wykrywania błędów, niespójności i luk argumentacyjnych. Tacy ludzie mają wewnętrzny „radar”, który z dużą precyzją potrafi namierzyć nieścisłości w czyimś rozumowaniu – niezależnie od tego, czy są przypadkowe, czy świadome i zamierzone. Jednostkę o umyśle analitycznym trudno jest w związku z tym zmanipulować i wyprowadzić w pole. Logika i twarde, niepodważalne fakty to dla niej podstawowe narzędzia służące analizie rzeczywistości i poszukiwaniu obiektywnej prawdy.