Stres, nadmiar bodźców, presja bycia „ogarniętą” — codzienność wystawia naszą psychikę na ciągłą próbę. Co, jeśli kluczem do większego spokoju nie są wielkie zmiany, lecz drobne nawyki praktykowane każdego dnia? Ekspertka od psychologii pozytywnej podpowiada proste sposoby, dzięki którym mózg uczy się wytrzymałości, zanim pojawi się kryzys.
Odporność emocjonalna nie jest przywilejem nielicznych, lecz umiejętnością, którą można rozwijać każdego dnia. Jak podkreśla Jessica Weiss, doradczyni ds. zarządzania, mówczyni i autorka książki „Happiness Works”, prawdziwa siła psychiczna nie polega na szybkim otrząsaniu się po kryzysach, lecz na budowaniu nawyków, które pozwalają zachować równowagę pod presją. „Nie rodzimy się odporni psychicznie. Rezyliencja jest efektem konkretnych praktyk, które uczą mózg radzić sobie z trudnościami bez załamywania się” – zaznacza ekspertka. Na podstawie 15 lat badań nad szczęściem i tysięcy rozmów Weiss wskazuje dziewięć codziennych nawyków realnie wzmacniających odporność emocjonalną.
Kołatanie serca przed ważnym spotkaniem? Zamiast myśleć „boję się”, spróbuj powiedzieć sobie: „jestem podekscytowana”. To nie toksyczna pozytywność, lecz świadoma zmiana interpretacji. „Nasze ciało nie rozróżnia łatwo lęku od ekscytacji. Jedyną różnicą jest to, jak interpretujemy dane odczucia” – pisze Weiss. Badania pokazują, że takie przeformułowanie zmienia reakcję fizjologiczną organizmu i pozwala zachować większą klarowność myślenia.
Nadmierne analizowanie osłabia zaufanie do siebie. Wybierz lunch bez porównywania pięciu opcji, wyślij maila bez dziesięciu poprawek, zdecyduj szybko. „W ten sposób uczysz swój mózg: »Potrafię podejmować decyzje i radzić sobie z ich konsekwencjami, nawet jeśli nie są idealne«” – zwraca uwagę ekspertka. To właśnie ta umiejętność okazuje się kluczowa w sytuacjach kryzysowych.
Badania pokazują, że jesteśmy w stanie utrzymywać około 150 stabilnych relacji, jednak tylko mniej więcej pięć z nich ma naprawdę intymny charakter. Najbardziej odporne emocjonalnie osoby inwestują więc energię w swoje najbliższe grono. „Osoby najbardziej odporne emocjonalnie nie rozpraszają swojej energii emocjonalnej na zbyt wiele relacji” – podkreśla Weiss. Najważniejsze jest jednak to, że gdy przychodzą trudne momenty, nie zostają z nimi same.
Skupianie się wyłącznie na tym, co jeszcze przed nami, rodzi poczucie ciągłego niedosytu. Zapisuj więc codziennie to, co już udało się zrobić, nawet drobiazgi. „Z czasem mózg przestaje koncentrować się na brakach, a zaczyna dostrzegać postęp” – pisze specjalistka od szczęścia. Właśnie w tej zmianie perspektywy rodzi się odporność.
To może być fajna rozmowa, mały sukces, czy nawet aromatyczna kawa. Zatrzymaj się przy tym choć na 30 sekund. „Kiedy świadomie zwracasz uwagę na pozytywne momenty, przebudowujesz w mózgu ścieżki odpowiedzialne za poczucie szczęścia” – podkreśla Weiss. To prosta praktyka, która skutecznie równoważy naturalną skłonność mózgu do skupiania się na problemach.
Odporność emocjonalna wymaga autentyczności. Rozmowy o trudnych emocjach, proszenie o informację zwrotną, a nie tylko potwierdzenie – to wszystko wzmacnia poczucie bezpieczeństwa. „Najbardziej odporne psychicznie osoby czują się bezpiecznie, będąc sobą, bez obawy przed oceną” – czytamy.
Wspieranie innych nie tylko buduje relacje, ale też wzmacnia tożsamość osoby kompetentnej i sprawczej. „Pomaganie innym jest jedną z najskuteczniejszych praktyk regenerujących siły psychiczne” – zaznacza Weiss. Odporność to również poczucie, że jesteśmy ważni i potrzebni.
Choć intuicyjnie unikamy tego pytania, badania pokazują, że realistyczne wyobrażenie najgorszego scenariusza obniża poziom lęku. „Gdy już zadasz sobie pytanie: »Co najgorszego może się stać?«, pozwól sobie chwilę przy nim pozostać. Następnie zapytaj: »Czy poradziłabym sobie z taką sytuacją?«. Odpowiedź zazwyczaj brzmi: tak. Może nie bez trudu, ale jednak – tak” – wyjaśnia ekspertka. Świadomość, że poradzimy sobie nawet w trudnych warunkach, jest jednym z fundamentów odporności emocjonalnej.
Nie czekaj na kryzys. Małe decyzje, drobne stresy i codzienne wyzwania to najlepszy trening dla mózgu. „Odporność emocjonalna to umiejętność, którą można rozwijać i doskonalić” – zaznacza Weiss. Nie potrzeba rewolucji, wystarczy konsekwencja.
Jak podkreśla ekspertka, odporność emocjonalna nie wymaga lat terapii ani radykalnych zmian stylu życia. To efekt małych, codziennych wyborów, które stopniowo uczą mózg elastyczności, spokoju i zaufania do siebie.
Artykuł opracowany na podstawie: „I’ve studied happiness for 15 years: If you do these 9 things every day, you’re more ‘emotionally resilient’ than most”, cnbc.com [dostęp: 22.12.2025].