Ciekawość to pierwszy stopień do piekła

Wszyscy wiemy, że już małe dzieci są ciekawe świata, to nasza wrodzona cecha. Jej rozbudzanie jest ważnym zadaniem nauczycieli i rodziców, właściwie wszyscy dorośli powinni szanować ciekawość dzieci i odpowiadać na ich pytania, nawet jeśli nie będzie to łatwe. Dzieci potrafią zapytać o wszystko, skąd się biorą chmury albo dlaczego pada deszcz, więc możemy czuć obawę, że nie potrafimy czegoś wytłumaczyć. Jednak zamiast się tym martwić, zawsze można powiedzieć, że odpowiedzi poszukamy razem i zobaczymy, do czego nas to doprowadzi.

Autorstwo powiedzenia „Ciekawość to pierwszy stopień do piekła” przypisuje się św. Bernardowi z Clairvaux, mnichowi i mistykowi, który żył w XII wieku. Napisał traktat, w którym ciekawość opisał jako pierwszy z 12 stopni pychy prowadzącej do śmierci duszy. W tym kontekście nie dziwi, że ciekawość może się źle kojarzyć, to powiedzenie brzmi tak, jakby jego autor nas przestrzegał, nie lubił ciekawości, a nawet uważał ją za niebezpieczną. Może św. Bernard, pisząc o ciekawości, myślał bardziej o ciekawskości, czyli wściubianiu nosa w nie swoje sprawy, co rzeczywiście ma często opłakane skutki?! Tak czy inaczej jego zdaniem chcieć wiedzieć tylko po to, żeby wiedzieć, to coś złego, powinniśmy być ciekawi jedynie rzeczy ważnych i pięknych. Takie założenia są nierealistyczne, poza tym jesteśmy stworzeniami społecznymi i nie potrafimy się skupiać tylko na sobie. A ciekawość jest źródłem postępu, dzięki niej wymyślamy dużo nowych rzeczy, może dlatego Kościołowi jako najbardziej konserwatywnej instytucji nie było z nią po drodze. Dla Alberta Einsteina, jednego z najwybitniejszych naukowców w historii, ciekawość była wielką pasją i ważne było to, żeby nie przestawać pytać. Choć musiał zdawać sobie sprawę, że nauka nie zawsze przynosi powszechną szczęśliwość, za jego życia nie tylko wynaleziono bombę atomową, ale i użyto jej w czasie wojny.

W słowie „ciekawość” ukrywa się więc jakaś ambiwalencja, ale będę jej bronić, dla mnie jest pierwszym stopniem do zrozumienia, a nie piekła. W mojej pracy dzięki ciekawości nigdy się nie nudzę, przyglądam się temu, co mój klient zrobi z tym, do czego wspólnie doszliśmy podczas terapii, jak będzie się rozwijać, czy na siebie postawi. Jestem ciekawa człowieka, jego drogi, a to mnie do niego zbliża, dzięki temu mogę go zrozumieć. To jest motywacja, która daje energię, popycha do działania. Ciekawość jest również ważna w związku, sprawia, że on kwitnie, jest głębszy. Pod warunkiem jednak, że jesteśmy pozytywnie ciekawi swojego partnera czy partnerki, bo kiedy nasza motywacja bierze się z braku zaufania czy podejrzliwości, nic dobrego z tego nie wyniknie. Najważniejsze jest jednak chyba to, że ciekawość może oswajać świat i to, co nowe, a więc dostarczać antidotum na strachy i obawy. Boimy się na ogół rzeczy nieznanych, a gdy jesteśmy czegoś ciekawi, chcemy to poznać, bo im więcej wiemy, tym czujemy się bezpieczniej. Może więc w sytuacjach, gdy dopadną nas lęki i wątpliwości, warto powiedzieć sobie: „Ciekawe, dokąd mnie ta sytuacja doprowadzi” albo „Kto wie, co by było, gdybym spróbowała”, zaciekawienie doda nam odwagi. To przypomina mi obrazek z mojego ogrodu. Raz na samym jego środku znalazł się szarak. Po drugiej stronie, gdzieś we wsi, ktoś bardzo głośno piłował elektryczną piłą albo jakimś innym narzędziem. Zajączek zmierzał wyraźnie w stronę furtki, ale cofał się za każdym razem, gdy usłyszał ten przeraźliwy odgłos. Kiedy zapadała cisza, zając kicał do przodu. Bał się hałasu, ale ciekawość jednak go ciągnęła. I w końcu wykicał przez furtkę, prosto na piękną kwietną łąkę.

Katarzyna Miller terapeutka. Pisze książki, wiersze, śpiewa.