Wanda Czełkowska była jedną z największych polskich artystek awangardowych, której twórczość do niedawna pozostawała niemal niezauważana w historii sztuki. Teraz w Muzeum Susch w Szwajcarii odbywa się pierwsza poza granicami Polski retrospektywa jej twórczości.
Jej rówieśniczkami były Alina Szapocznikow i Magdalena Abakanowicz. W przeciwieństwie do nich twórczość Wandy Czełkowskiej była w ogromnej mierze nieznana poza granicami Polski, choć uznawano ją za jedną z najwybitniejszych polskich artystek awangardowych.
„Wanda Czełkowska: Art is not Rest”, Muzeum Susch. Image Courtesy: ©Muzeum Susch/Art Stations Foundation; photograph: Federico Sette (Fot. materiały prasowe)
„Wanda Czełkowska: Art is not Rest”, Muzeum Susch. Image Courtesy: ©Muzeum Susch/Art Stations Foundation; photograph: Federico Sette (Fot. materiały prasowe)
Jej głównym żywiołem była rzeźba, ale swoich sił próbowała też w malarstwie, fotografii i instalacjach przestrzennych. Zaczęła tworzyć w latach 50. w Krakowie i odegrała ważną rolę w rozwoju sztuki konceptualnej w Polsce. Była bowiem członkinią słynnej Drugiej Grupy Krakowskiej, do której należeli między innymi: Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski, Jonasz Stern, Maria Jarema i Erna Rosenstein. W swoich poglądach na sztukę pozostawała jednak niezależna. Ci, którzy ją znali, często mówili o niej jako o kimś, kto zawsze kroczy własną ścieżką.
Do najbardziej znanych prac Czełkowskiej zalicza się „Głowy”, pokazujące umiejętność łączenia przez artystkę tego, co figuratywne, z tym, co abstrakcyjne, oraz instalacje „Stół” (1968–1971) i „Bezwzględne wyeliminowanie rzeźby jako pojęcia kształtu” (1972–1995).
„Wanda Czełkowska: Art is not Rest”, Muzeum Susch. Image Courtesy: ©Muzeum Susch/Art Stations Foundation; photograph: Federico Sette (Fot. materiały prasowe)
„Wanda Czełkowska: Art is not Rest”, Muzeum Susch. Image Courtesy: ©Muzeum Susch/Art Stations Foundation; photograph: Federico Sette (Fot. materiały prasowe)
Wystawa w Susch, malowniczo położonym muzeum w małej szwajcarskiej wiosce, to próba interpretacji twórczości Wandy Czełkowskiej jako pozostającej w ciągłym napięciu między ciałem, umysłem i przestrzenią. Zawiera niechronologiczną ekspozycję jej rzeźb, obrazów i fotografii z rekonstrukcją wspomnianej wcześniej instalacji „Bezwzględne wyeliminowanie rzeźby jako pojęcia kształtu” (1972–1995) w centrum. Na czas trwania wystawy praca ta staje się również platformą dla performance'u, którego kuratorką jest Joanna Leśnierowska. Kuratorką całej wystawy jest z kolei Matylda Taszycka.
Wystawa „Wanda Czełkowska: Art is not Rest” w Muzeum Susch potrwa do 26 listopada 2023 roku.
Źródło: muzeumsusch.ch/en [dostęp: 27.07.2023]